Stanowisko Związku Górnośląskiego w sprawie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021

Stanowisko Związku Górnośląskiego w sprawie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 oraz możliwości deklarowania w nim narodowości śląskiej i języka śląskiego

Górny Śląsk przez wiele wieków był miejscem współistnienia różnych nacji i grup etnicznych. Tu swój dom znaleźli Czesi, Polacy, Niemcy, Żydzi… Od niedawna witamy na naszej ziemi Ukraińców i Białorusinów oraz innych przybyszów. Jest to też miejsce dla Ślązaków, którzy nie czują związku z żadnym z tych narodów. Są i tacy, którzy czują przynależność do dwóch wspólnot, do – jak to określał prof. Stanisław Ossowski – „ojczyzny prywatnej i ojczyzny ideologicznej”.

„Ojczyzna prywatna jest różna dla różnych członków narodu, a zasięg jej może być większy lub szerszy. Ojczyzna ideologiczna jest jednakowa dla wszystkich, bo jest całemu narodowi przyporządkowana w całości” – pisze wybitny socjolog. Jest zatem możliwy dwojaki patriotyzm – w odniesieniu do swoich stron rodzinnych i do swojego narodu. Można dzisiaj odnieść wrażenie, iż nie zauważa się tej pierwszej więzi, że chce się ją wręcz unieważnić.

Na Śląsku nikt nie powinien czuć się wykluczony, ani też zmuszany do zajęcia takiego czy innego stanowiska. Niech każdy określi swoją tożsamość zgodnie ze swoim najgłębszym przekonaniem.

Przez ostatnie sto lat stawiano Ślązaków w sytuacji dramatycznych wyborów: plebiscyt w roku 1921, niemiecka lista narodowościowa (Volkslista), powojenna weryfikacja, późniejsze emigracje. Te doświadczenia sprawiają, że wśród naszych przodków wykształciła się postawa dystansu wobec samej instytucji państwa. Niektórzy z nas taką rezerwę zachowują do dzisiaj.

Pamiętając o tych trudnych doświadczeniach, prosimy zatem przede wszystkim o pogłębioną refleksję w czasie wypełniania arkusza: ci z nas, Górnoślązaków, którzy odczuwają silną więź z ojczyzną prywatną i posługują się śląską mową, mogą tę postawę zadeklarować.

Wierzymy, iż te głosy zostaną w państwie polskim dostrzeżone i docenione.

Niech wybrzmią one donośnie!

Katowice, dn. 16 marca 2021 r. 

Związek Górnośląski