Zwalczanie wykorzystywania seksualnego dzieci: Komisja proponuje nowe przepisy chroniące dzieci

Komisja przedstawiła nowe unijne przepisy, które będą zapobiegać niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych w internecie i zwalczać to zjawisko. Tylko w 2021 r. na całym świecie zgłoszono 85 mln zdjęć i filmów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych. Wiele innych przypadków pozostaje niezgłoszonych, a zjawisko to jest wszechobecne. Pandemia COVID-19 pogorszyła ten problem – w 2021 r. fundacja Internet Watch odnotowała wzrost liczby potwierdzonych przypadków niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych o 64 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Obecny system oparty na dobrowolnym wykrywaniu i zgłaszaniu przez przedsiębiorstwa okazał się niewystarczający, aby zapewnić dzieciom dostateczną ochronę, a ponadto jego stosowani nie będzie możliwe po wygaśnięciu obecnie obowiązującego rozwiązania tymczasowego. Aż 95 proc. wszystkich zgłoszeń otrzymanych w 2020 r. pochodziło od jednego przedsiębiorstwa. Tymczasem istnieją wyraźne dowody na to, że problem ten nie ogranicza się tylko do jednej platformy.

Aby można było skutecznie przeciwdziałać wykorzystywaniu usług świadczonych online do niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych potrzebne są jasne przepisy, przewidujące stabilne warunki i solidne zabezpieczenia. Nowe przepisy zobowiążą dostawców do wykrywania, zgłaszania i usuwania treści pornograficznych z udziałem małoletnich, które są udostępniane za pośrednictwem świadczonych przez nich usług. Dostawcy będą musieli oceniać i ograniczać ryzyko niewłaściwego korzystania z ich usług, a zastosowane przez nich środki muszą być proporcjonalne do tego ryzyka i podlegać ścisłym warunkom i solidnym zabezpieczeniom.

Nowe niezależne unijne centrum ds. niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych („unijne centrum”) będzie wspierało dostawców w ich wysiłkach, pełniąc funkcję ośrodka wiedzy specjalistycznej. Będzie ono dostarczać wiarygodnych informacji na temat zidentyfikowanych materiałów, będzie przyjmować i analizować zgłoszenia od dostawców w celu identyfikowania błędnych zgłoszeń, tak aby nie docierały one do organów ścigania. Centrum będzie także szybko przekazywać odpowiednie zgłoszenia organom ścigania oraz udzielać wsparcia ofiarom.

Nowe przepisy pomogą w ratowaniu dzieci przed dalszym wykorzystywaniem, a także w zapobieganiu ponownemu pojawianiu się materiałów pornograficznych w internecie i w karaniu sprawców.

Przepisy te będą obejmować:

• Obowiązkową ocenę ryzyka i środki ograniczające ryzyko: dostawcy usług hostingowych lub usług łączności interpersonalnej będą musieli oceniać ryzyko wykorzystania ich usług do rozpowszechniania pornografii dziecięcej lub do nagabywania dzieci dla celów seksualnych. Dostawcy takich usług będą również musieli opracować środki ograniczające ryzyko.
• Obowiązki w zakresie ukierunkowanego wykrywania oparte na nakazie wykrywania: Państwa członkowskie będą musiały wyznaczyć organy krajowe, które przejmą odpowiedzialność za kontrolę oceny ryzyka. Jeżeli takie organy stwierdzą istnienie znaczącego ryzyka, będą mogły zwrócić się do sądu lub niezależnego organu krajowego o wydanie nakazu wykrycia w odniesieniu do znanych lub nowych treści pornograficznych z udziałem małoletniego lub nagabywania dzieci dla celów seksualnych. Nakazy wykrycia będą ograniczone w czasie i będą dotyczyły określonego rodzaju treści w ramach konkretnej usługi.
• Silne zabezpieczenia w zakresie wykrywania: Przedsiębiorstwa, które otrzymają nakaz wykrycia materiałów prezentujących niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, będą mogły używać do tego wyłącznie wskaźników zweryfikowanych i dostarczonych przez unijne centrum. Służące do tego technologie będzie można wykorzystywać wyłącznie do wykrywania materiałów prezentujących niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych. Dostawcy będą musieli wdrożyć technologie, które w najmniejszym stopniu naruszają prywatność, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy w tym sektorze, i które ograniczają do minimum poziom błędu w postaci wyników fałszywie dodatnich.
• Jasne obowiązki sprawozdawcze: Dostawca, którzy wykryje niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w internecie, będzie musiał to zgłosić do centrum.
• Skuteczne usuwanie: Organy krajowe mogą wydawać nakazy usunięcia, jeżeli treści pornograficzne z udziałem małoletniego nie zostaną szybko usunięte. Dostawcy dostępu do internetu będą również zobowiązani do blokowania dostępu do obrazów i filmów, których nie można usunąć, np. dlatego, że są one przechowywane poza UE w jurysdykcjach niechętnych współpracy.
• Ograniczenie narażenia na nagabywanie: Zgodnie z przepisami sklepy z aplikacjami będą miały obowiązek zagwarantować, że dzieci nie mogą pobierać aplikacji, które mogą narazić je na wysokie ryzyko nagabywania dla celów seksualnych.
• Solidne mechanizmy nadzoru i środki zaskarżenia: Nakazy wykrycia będą wydawane przez sądy lub niezależne organy krajowe. Aby zminimalizować ryzyko błędów w ramach wykrywania i zgłaszania, unijne centrum będzie weryfikować zgłoszenia przed przekazaniem ich organom ścigania i Europolowi. Zarówno dostawcy, jak i użytkownicy będą mieli prawo zakwestionować przed sądem wszelkie zastosowane wobec nich środki.

Nowe unijne centrum będzie wspierać:

• dostawców usług internetowych – w szczególności w wypełnianiu ich nowych obowiązków w zakresie oceny ryzyka, wykrywania, zgłaszania i usuwania treści pornograficznych z udziałem małoletnich i blokowania dostępu do takich materiałów, poprzez dostarczanie wskaźników służących wykrywaniu niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych oraz przyjmowanie zgłoszeń od dostawców;
• krajowe organy ścigania i Europol – przez weryfikowanie zgłoszeń przedsiębiorstw, aby sprawdzić, czy nie zostały przedłożone w wyniku błędu, oraz szybkie kierowanie właściwych zgłoszeń do organów ścigania. Pomoże to w ratowaniu dzieci przed niegodziwym traktowaniem i w doprowadzaniu sprawców przed sąd;
• państwa członkowskie – służąc jako ośrodek wiedzy na temat najlepszych praktyk w zakresie zapobiegania wykorzystywaniu i udzielania pomocy ofiarom oraz wspierając podejście oparte na dowodach;
• ofiary – pomagając im w usuwaniu przedstawiających ich materiałów.

Komisja przedstawiła także europejską strategię na rzecz lepszego internetu dla dzieci.

Co dalej?

W gestii Parlamentu Europejskiego i Rady leży teraz zawarcie porozumienia w sprawie przedłożonego wniosku.

Gdy nowe rozporządzenie zostanie przyjęte, zastąpi obowiązujące dotąd rozporządzenie tymczasowe.

Wypowiedzi członków Kolegium:

Wiceprzewodnicząca do spraw demokracji i demografii Dubravka Šuica powiedziała: Zabezpieczenie i ochrona praw dziecka zarówno w internecie, jak i poza nim ma zasadnicze znaczenie dla dobrobytu naszych społeczeństw. Udostępniane w internecie materiały przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych są produktem fizycznych aktów takiego traktowania. Jest to zdecydowanie działalność przestępcza. Niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w internecie ma daleko idące, długotrwałe konsekwencje dla dzieci i pozostawia głęboką traumę. Dla części z nich jest to trauma nie do pokonania. Można temu zapobiegać, jeśli tylko będziemy współpracować na rzecz ochrony dzieci. Nie pozwalamy na niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w sferze realnej, nie możemy więc go tolerować również w internecie.

Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący do spraw promowania naszego europejskiego stylu życia, oznajmił: Już sama ilość materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, które znajdują się w internecie, jest powalająca. Co gorsza, Europa jest światowym ośrodkiem przekazywania większości tych materiałów. Jeśli więc my nie zaczniemy działać w tej sprawie, to kto to zrobi? Przygotowane przez nas przepisy określają jasne, ukierunkowane i proporcjonalne obowiązki dostawców usług w zakresie wykrywania i usuwania nielegalnych treści przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych. Uprawnienia usługodawców w tym zakresie będą bardzo ściśle obwarowane odpowiednimi zabezpieczeniami – mówimy tu jedynie o programie skanującym treści w internecie w poszukiwaniu oznak nielegalnych treści, działającym w taki sam sposób jak programy służące zapewnieniu cyberbezpieczeństwa.

Komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson powiedziała: Jako dorośli mamy obowiązek chronić dzieci. Niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych stanowi realne i narastające zagrożenie: z jednej strony rośnie liczba zgłoszeń, a z drugiej – dotyczą one coraz młodszych dzieci. Zgłoszenia te są niezbędne do wszczynania dochodzeń i ratowania dzieci przed wykorzystywaniem w czasie rzeczywistym. Na przykład w wyniku dochodzenia przeprowadzonego z udziałem Europolu na podstawie zgłoszenia pochodzącego od dostawcy usług internetowych uratowano 146 dzieci z całego świata i zidentyfikowano ponad 100 podejrzanych w całej Unii Europejskiej. Wykrywanie, zgłaszanie i usuwanie materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych w internecie jest również pilnie potrzebne, aby można było zapobiegać udostępnianiu obrazów i nagrań wideo, które ponownie traumatyzują ofiary takiego traktowania, często po latach od jego zakończenia. Nowe przepisy nakładają na przedsiębiorstwa jasne obowiązki w zakresie wykrywania i zgłaszania przypadków niegodziwego traktowania dzieci, a przy tym przewidują skuteczne zabezpieczenia gwarantujące prywatność wszystkich, także samych dzieci.

Przebieg procedury

Walka z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych jest jednym z priorytetów Komisji. Zdjęcia i nagrania wideo przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych są dziś udostępniane w internecie na masową skalę. W 2021 r. do amerykańskiego Narodowego Centrum ds. Dzieci Zaginionych i Wykorzystywanych (NCMEC) wpłynęło 29 mln zgłoszeń.

Wobec braku zharmonizowanych przepisów na szczeblu unijnym platformy udostępniające media społecznościowe bądź usługi w zakresie gier hazardowych, a także inni dostawcy usług hostingowych i internetowych podlegają niejednakowym przepisom. Niektórzy dostawcy dobrowolnie wykorzystują dostępną technologię do wykrywania, zgłaszania i usuwania pornografii dziecięcej za pośrednictwem swoich usług. Stosowane środki są jednak bardzo zróżnicowane, a dobrowolne działania okazały się niewystarczające do rozwiązania tego problemu. Wniosek Komisji oparty jest na akcie o usługach cyfrowych i uzupełnia go o przepisy mające na celu sprostanie szczególnym wyzwaniom związanym z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych w internecie.

Wniosek ten jest wynikiem Strategii UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych, przyjętej w lipcu 2020 r. Przedstawiono w niej wówczas kompleksową odpowiedź na rosnące zagrożenie tym zjawiskiem, zarówno w internecie, jak i poza nim. Miała ona na celu poprawę zapobiegania, prowadzenia dochodzeń i udzielania pomocy ofiarom. Ponadto w marcu Komisja przedstawiła strategię UE na rzecz praw dziecka, w której zaproponowała wzmocnione środki ochrony dzieci przed wszelkimi formami przemocy, w tym przed wykorzystywaniem w internecie.

Komisja Europejska