“Będziecie mieli drogi, po których nie będzie miał kto jeździć, bo wszyscy stąd wyjadą” – sprawiedliwa transformacja dla młodych!

Sprawiedliwa transformacja to złożony proces przechodzenia na gospodarkę zeroemisyjną (nie produkującą gazów cieplarnianych). W transformacji trzeba uwzględnić zarówno kwestię gospodarcze, środowiskowe jak i społeczne. A fundamentem transformacji powinna być sprawiedliwość, rozumiana jako nie zostawienie w tym procesie żadnej grupy, żadnej osoby w tyle. 

Niestety na Śląsku, ta sprawiedliwa część transformacji często oznacza jedynie zadbanie o odpowiednie alternatywy zatrudnienia dla osób pracujących w sektorze górniczym i około górniczym. Potrzebne są jednak działania, które wychodzą poza sektor wydobywczy. Według Agaty Kuźmińskiej z Instytutu Zielonej Przyszłości dwoma priorytetowymi grupami procesu sprawiedliwej transformacji są pracownicy sektora wydobywczego, ale także osoby młode, jak mówi: “ten proces będzie trwał może 20, może 15, a może 25 lat, nie wiemy. Ale na końcu tego czasu są Ci dzisiejsi młodzi ludzie i to dla nich robimy tą rzeczywistość”. 

Mamy wpływ na przyszłość regionu

Jednak problemem tego mającego już miejsce procesu zmian jest niski poziom świadomości na temat sprawiedliwej transformacji. Według niedawno opublikowanego raportu “Barometr Sprawiedliwej Transformacji” wynika, że zaledwie 12% badanych mieszkańców województwa Śląskiego wie czym jest sprawiedliwa transformacja. Ponadto, jedynie 17% z nich czuje, że ma wpływ na przyszłość regionu, ale co ciekawe duża część takich odpowiedzi należała do osób młodych. Czyli to właśnie najmłodsze pokolenia czują, że mogą kształtować przyszłość Śląska.

Czy Śląsk zniknie?

Warto też spojrzeć na demografię regionu – obecnie Śląsk mierzy się z wyzwaniem odpływu ludności. Według diagnoz GUS jeśli sytuacja będzie się utrzymywać, do 2050 roku liczba mieszkańców Śląska zmniejszy się o 19,5%, czyli o około 900 tysięcy osób. Co więcej, większość mieszkańców Śląska w 2050 roku będzie w wieku 60-74 lat, wiąże się do z ujemnym przyrostem naturalnym, ale także dalszą migracją osób w wieku produkcyjnym do innych części Polski oraz za granicę. Nie wróży to pozytywnej przyszłość dla Śląska. 

Jednak jeśli w proces sprawiedliwej transformacji zostaną włączone młode osoby, może te tendencje się odwrócą. Na Śląsku mieszka obecnie 1,5 miliona osób poniżej 34 roku życia, i to dla nich oraz z nimi powinna mieć miejsce sprawiedliwa transformacja. 

Rezultaty sprawiedliwej transformacji są ważne dla młodych osób

Dobrym przykładem włączenia młodzieży w proces transformacji jest Konin. Piotr Czerniejewski – założyciel Stowarzyszenia Młodsi Lokalsi, w dokumencie CEE Bankwatch, opowiada, o pierwszym spotkaniu interesariuszy sprawiedliwej transformacji w Wielkopolsce Wschodniej, twierdząc, że uczestnicy mówili jedynie o energetyce, górnictwie oraz infrastrukturze – kwestia społeczna została pominięta. W trakcie tego pierwszego spotkania Piotr nie wytrzymał – wstał i oznajmił innym uczestnikom: “będziecie mieli drogi, po których nie będzie miał kto jeździć, bo wszyscy stąd wyjadą”. 

Później założyciel stowarzyszenia dla młodych osób z Konina, postulował do władz regionalnych zarządzających procesem transformacji o stworzenie grupy roboczej do konsultacji młodzieży i studentów. Wynikiem tej inicjatywy były 23 rozwiązania, które w większości zostały dodane do terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji Wielkopolski Wschodniej.

Sprawiedliwa Transformacja dla Młodych na Śląsku

Wielkopolska Wschodnia, pokazuje, że nie tylko można skutecznie odejść od węgla, ale można zrobić to również włączając w proces młode pokolenie. A jak będzie ze Śląskiem, jak terytorialne plany sprawiedliwej transformacji wesprą przyszłość, której chcą młodsze pokolenia? 24 czerwca, o 16:30 w Katowickiej Strefie Centralnej (przy placu Sejmu Śląskiego) odbędzie się panel Sprawiedliwa Transformacja dla Młodych dla osób w wieku 13-18 lat. Celem panelu jest umocnienie udziału młodzieży na Górnym Śląsku w działaniach na rzecz sprawiedliwej transformacji.