Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski: stanowisko w sprawie projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej

Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej znajduje się aktualnie w trakcie prac legislacyjnych. Wobec rządowego projektu ustawy przedstawiciele samorządów złożyli cały szereg krytycznych uwag dotyczących, zarówno ograniczania praw obywatelskich, jak i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego, a nade wszystko naruszeń Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski stanowczo sprzeciwia się zapisom proponowanej przez Rząd ustawy, które łamią podstawowe demokratyczne prawa mieszkańców.

Zastrzeżenie budzi już samo wprowadzenie tzw. stanów nadzwyczajnych: pogotowia i zagrożenia, które mogą wprowadzić: minister, wojewoda lub premier, bez kontroli parlamentu. Należy zaznaczyć, że stan pogotowia i zagrożenia nie mają oparcia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie bowiem z art. 228 Konstytucji RP. „1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.”

Warto również zaznaczyć, że w art. 31 projektowanej ustawy wprowadzono w tzw. stanie zagrożenia możliwość wydawania poleceń przez Premiera, ministra oraz wojewodę które miałyby obowiązywać m.in. organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne i samorządowe jednostki organizacyjne. Projekt ustawy,jednakże nie precyzuje katalogu spraw ani przesłanek wydawania takich poleceń. 

Ogromne obawy budzi regulacja, która umożliwia Premierowi – na wniosek właściwego terytorialnie wojewody – wydanie decyzji administracyjnej na mocy, której może przejąć zadania organów samorządu terytorialnego na czas określony, w zakresie niezbędnym do wykonania polecenia lub realizacji zadań koordynacyjnych w czasie wynikających obowiązywania jednego z tzw. stanów: pogotowia lub zagrożenia. 

Szczególną uwagę należy zwrócić na zapis regulacji, który określa, że w sytuacji odmowy wykonania polecenia lub niewłaściwego wykonywania tego polecenia może zostać wydana decyzja o przejęciu zadań organów samorządu terytorialnego, co de facto oznacza, że wojewoda, po decyzji premiera, może przejąć obowiązki wójta, burmistrza lub prezydenta – według swojego uznania i interpretacji – i zastąpić go wyznaczonym przez siebie pełnomocnikiem.

Proponowane rozwiązania drastycznie ograniczają funkcje samorządów, których kompetencje w każdej chwili może przejąć wojewoda oraz ograniczają samodzielność organów jednostek terytorialnych, które zostały wyłonione przez mieszkańców w drodze powszechnych, równych, bezpośrednich i demokratycznych wyborów. 

Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski mając na uwadze m.in. doświadczenia ostatnich lat związanych ze skutecznym działaniem samorządów podczas pandemii, czy też działań związanych z pomocą uchodźcom z Ukrainy – apeluje do rządu o wycofanie się z procedowania projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej.

Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski