Polska Grupa Górnicza: Nowa metoda oceny zagrożeń tąpaniami

Rozprawę doktorską z opisem nowej, oryginalnej metodyki oceny zagrożeń sejsmicznych w kopalniach obronił Jacek Krupanek – główny inżynier tąpań, kierownik Działu Tąpań w kopalni Mysłowice-Wesoła w PGG. To kolejny tzw. doktorat wdrożeniowy w ramach wspólnego programu Polskiej Grupy Górniczej oraz Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach.

Uroczysta obrona dysertacji pt.: „Ocena stanu zagrożenia sejsmicznego z wykorzystaniem rozkładu Gutenberga-Richtera i metody geotomografii aktywnej” przebiegła z powodu pandemii w trybie wideokonferencji z udziałem promotorów pracy naukowej – prof. Krystyny Stec i dra Łukasza Kortasa z GIG, a także recenzentów: prof. Piotra Bańki z Politechniki Śląskiej i prof. Zenona Pileckiego z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk.

„Jacek Krupanek podjął się oryginalnego rozwiązania zagadnienia naukowego o bardzo wysokim stopniu trudności – opracowania metodyki oceny zagrożenia sejsmicznego w rejonie ścian eksploatowanych w pokładzie węgla. (…) Istotnym osiągnięciem doktoranta jest również praktyczne zweryfikowanie opracowanej metodyki, która ma efekcie możliwości zastosowania w wielu kopalniach węgla kamiennego” – ocenili recenzenci podkreślając też ogromną staranność pracy naukowej i przedstawionych wyników badań.

Zagrożenia sejsmiczne i tąpaniowe należą do najniebezpieczniejszych dla pracowników i infrastruktury podziemnej kopalń, zależnie od głębokości wydobycia i budowy geologicznej złoża (zwłaszcza przy występowaniu grubych i zwartych warstw skał, zdolnych do akumulacji i nagłego uwolnienia energii). Kopalniani sejsmolodzy analizują uważnie wstrząsy górotworu po ich wystąpieniu, a przydatna przy przewidywaniu zagrożenia jest też m.in. aktywna tomografia wyrobisk.

W pracy doktorskiej Jacek Krupanek zaproponował powiązanie wyników badań geofizycznych w korelacji z danymi wywiedzionymi z prawa Gutenberga-Richtera. Poligon badawczy składał się z sześciu ścian, eksploatowanych w dwóch zakładach górniczych PGG S.A. (w ruchu Bielszowice kopalni Ruda i w kopalni Mysłowice-Wesoła). Na podstawie analiz opracowano nową, dodatkową metodę oceny zagrożenia sejsmicznego, która uzyskała wysoką ocenę przedstawicieli nauki.

Doktorat Jacka Krupanka jest trzecim już uzyskanym w dziedzinie górnictwa i geologii, w tzw. trybie wdrożeniowym, w programie dla kadry inżynieryjno-technicznej PGG S.A. W styczniu tego roku kwalifikacje doktorskie potwierdził w GIG Andrzej Słowik – szef Działu Wentylacji ruchu Jankowice w rybnickiej kopalni ROW. Pierwszy tego typu doktorat górniczy w Polsce obronił w lutym 2020 r. Tadeusz Rutkowski – zastępca głównego inżyniera mierniczo-geologicznego w ruchu Pokój kopalni Ruda. Studia podyplomowe w GIG i przewody doktorskie rozpoczęło około dwudziestu pracowników PGG S.A. Ich rozwiązania naukowo-techniczne wdrażane są z korzyścią dla funkcjonowania kopalń w spółce.

Polska Grupa Górnicza