Jastrzębska Spółka Węglowa „uczy” o metanie. W głównej roli kopalnie na Śląsku

Specjalna strona internetowa poświęcona metanowi i jego gospodarczemu wykorzystaniu w zakładach Jastrzębskiej Spółki Węglowej. To nowy projekt JSW, w ramach którego każdy zainteresowany może pogłębić swoją wiedzę w tym temacie. To nie tylko ciekawe dane, ale też garść historii, w której główną rolę odgrywają kopalnie i zakłady na Śląsku. Prześledziliśmy serwis, by sprawdzić, czego faktycznie możemy dowiedzieć się z nowego projektu JSW.

„Informacje, które można znaleźć na stronie dotyczą działań podejmowanych przez JSW w celu redukcji emisji metanu do atmosfery. Skierowana jest do osób decyzyjnych oraz opiniotwórczych zarówno w Polsce, jak i w Europie zajmujących się problematyką redukcji emisji metanu. Wszyscy zainteresowani dobrymi praktykami w obszarze odmetanowania i gospodarczego wykorzystania metanu znajdą na stronie wiele przydatnych informacji, które dotyczą m.in. rozwoju technologii odmetanowania i gospodarczego wykorzystania metanu stosowanych w Jastrzębskiej Spółce Węglowej”, tak swój nowy projekt przedstawia sama JSW, odsyłając do nowej strony cmm-energy.eu poświęconej metanowi, gdzie główną rolę odgrywają między innymi kopalnie i zakłady na Śląsku. 

Ale czego faktycznie możemy dowiedzieć się z serwisu? Sprawdziliśmy. Mamy tam między innymi takie ciekawostki, jak rubryka „Czy wiesz, że…?”, w której znajdują się przeróżne informacje. Niektóre z nich mówią na przykład o tym, że metan wydziela się przy eksploatacji węgla i stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń naturalnych. Czytamy też, że metan to gaz, którego potencjał cieplarniany jest większy 28 razy od dwutlenku węgla. „Odmetanowanie i gospodarcze wykorzystanie ujętego metanu to ekonomicznie uzasadniona inwestycja w bezpieczeństwo i ekologię”, pisze Jastrzębska Spółka Węglowa.

Nowy projekt JSW to też garść historii, w której główną rolę odgrywają kopalnie i zakłady na Śląsku. Zaczynamy od lat 60-tych, kiedy zaczęła się budowa kopalń wchodzących w skład dzisiejszej Jastrzębskiej Spółki Węglowej. „To był dynamiczny rozwój odmetanowania ze względu na eksploatacje pokładów silnie metanowych przez nowopowstające kopalnie. Wraz z budową kopalń powstają stacje odmetanowania jako obiekty podstawowe zakładu górniczego”, pisze JSW. 1 kwietnia 1993 roku miało miejsce utworzenie Jastrzębskiej Spółki Węglowej. W 1997 roku uruchomiła ona w kopalni Krupiński pierwszą w Polsce instalację energetyczną, w której silnik gazowy spalał gaz z odmetanowania i produkował energię cieplną oraz napędzał generator produkujący energię elektryczną (układ kogeneracyjny). Z kolei w 2000 roku JSW uruchomiła w kopalni Pniówek trigeneracyjną instalację energetyczną, w której silniki produkowały energię elektryczną oraz cieplną, która wykorzystywana była do ogrzewania i chłodzenia wody używanej w chłodnicach chłodzących powietrze w wyrobiskach górniczych kopalni. Tak powstała pierwsza centralna klimatyzacja kopalni podziemnej w Polsce. 2006 rok upłynął pod znakiem budowy i oddania do użytku powierzchniowej nowej stacji odmetanowania w KWK „Pniówek”. Stacja Odmetanowania pracuje w układzie II stopniowym sprężania gazu. Zastosowana w stacji technologia pozwala na przesłanie gazu do agregatów prądotwórczych, kopalnianej ciepłowni oraz do sieci rurociągów zasilających Elektrociepłownie „Zofiówka” i „Moszczenica”.

Dalej mamy 2008 rok. KWK „Budryk” zostaje włączona w skład kopalń należących do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, a ujmowany przez pracującą przy szybie II stację odmetanowania gaz zasila układ kogeneracyjny o mocy 8 Mwe. W tym samym roku JSW uruchomiła też w kopalni Borynia układ kogeneracyjny, który generował jednostki ERU. „Kupowane przez japoński koncern Chugoku Electric Power z Hiroszimy jednostki to nie standardowe uprawnienia do emisji CO2, z jakich korzysta np. energetyka czy hutnictwo, ale tzw. ERU (z ang. emission reduction units). Przeliczenie ilości wykorzystanego gospodarczo metanu na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, to jeden z mechanizmów, zawartych w Protokole z Kioto. Umowę w tej sprawie obie firmy zawarły w 2008 r. Jednostki ERU generuje silnik gazowy pracujący w kopalni Borynia”, podaje spółka. W 2012 roku uruchomiony został system pomiarowo-rozliczeniowy ilości i jakości gazu z odmetanowania kopalń JSW S.A., który swym działaniem objął KWK „Borynia-Zofiówka”, KWK „Pniówek” oraz należące wówczas do JSW KWK „Jas-Mos” i KWK „Krupiński” oraz należący do SEJ Sp. z o.o. Elektrociepłownię „Moszczenica”. KWK „Knurów-Szczygłowice” w 2014 roku została włączona w skład kopalń należących do Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Zarówno w Ruchu „Knurów” jak i w Ruchu „Szczygłowice” znajdują się Stacje Odmetanowania. Dodatkowo w Ruchu „Szczygłowice” zabudowane są dwa generatory o łącznej mocy 3,9 Mwe.

W 2016 roku zbudowano i oddano do użytku powierzchniową stację odmetanowania na terenie szybu VI KWK „Budryk” w Chudowie, a w 2017 roku nastąpiło uruchomienie układu kogeneracyjnego o mocy 8 MWe w tym samym miejscu. 2018 rok to z natomiast uruchomienie projektu inwestycyjnego pt. „Gospodarcze wykorzystanie metanu”. Projekt rozpisany jest na 5 lat i dotyczy kopalń „Budryk” oraz „Knurów-Szczygłowice”. W ramach projektu zbudowanych zostanie 9 generatorów o łącznej mocy 32 MWe. Ponadto dla zrealizowania zadania rozbudowywana i modernizowana jest infrastruktura odmetanowania i energetyczna. „Decyzją zarządu JSW powołano Biuro Odmetanowania i Zarządzania Mediami Energetycznymi. Tym samym połączono odmetanowanie oraz gospodarcze wykorzystanie metanu”, pisze JSW o tym, co stało się w 2019 roku. W 2020 roku uruchomiono układ kogeneracyjny o mocy 3x 4 MWe w KWK „Knurów-Szczygłowice” Ruch „Knurów” oraz rozbudowano układ kogeneracyjnego do mocy 10 MWe w KWK „Budryk” przy Szybie VI w Chudowie. 

Takich ciekawostek znajdziemy tam więcej. Spółki górnicze coraz częściej stawiają na projekty, mające edukować mieszkańców. Wcześniej, jak pisaliśmy na łamach „Śląskiej Opinii”, Polska Grupa Górnicza uruchomiła na przykład „mapę wstrząsów”, gdzie na swojej stronie internetowej spółka zdecydowała się udostępniać dane, znane dotąd specjalistom kopalnianych stacji i sieci sejsmologicznych. Mieszkańcy regionu mogą teraz sprawdzać informacje w postaci mapy-geoportalu wstrząsów generowanych podziemną eksploatacją.