Narodowy Program Zdrowia a kryzys klimatyczny

Kryzys klimatyczny i zanieczyszczenia powietrza realnie zagrażają naszemu zdrowiu. Na ich skutki narażeni jesteśmy wszyscy – a najbardziej dzieci i seniorzy. Bez odpowiednich działań, w tym uwzględnienia w strategicznych dokumentach tych czynników ryzyka, nie będzie możliwa skuteczna ochrona zdrowia Polek i Polaków – ocenia Koalicja Klimatyczna oraz HEAL Polska w swoim komentarzu do projektu Narodowego Programu Zdrowia.

Organizacje z zadowoleniem przyjęły przygotowanie projektu Narodowego Programu Zdrowia (NPZ) na lata 2021 – 2025. Szczegółowa analiza projektu NPZ wskazuje jednak, że w stosunku do wagi zagrożeń środowiskowych – głównie konsekwencji zmiany klimatu i zanieczyszczeń powietrza – w dokumencie poświęcono tym zagadnieniom zbyt mało uwagi. Chodzi zarówno o edukację, profilaktykę, jak i adaptację do istniejących już zagrożeń.  

– Czas pandemii COVID-19 uzmysłowił nam, jak jedno zagrożenie zdrowotne może sparaliżować funkcjonowanie całych systemów ochrony zdrowia i światowych gospodarek. Walka z wirusem pozostaje najpilniejszym priorytetem, lecz w tym samym czasie zanieczyszczenie powietrza i skutki zmiany klimatu zabijają miliony ludzi rocznie. Dodatkowo naukowcy dostrzegają coraz bardziej wyraźną korelację pomiędzy stanem środowiska, a liczbą zgonów na koronawirusa. Dlatego zależy nam, by czynniki środowiskowe, których wpływ na zdrowie publiczne jest coraz większy, były kompleksowo uwzględnione w Narodowym Programie Zdrowia na najbliższe lata – mówi Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska, koordynująca akcję Lekarze Dla Klimatu. 

Bez powstrzymania antropogenicznej zmiany klimatu nie będzie możliwe osiągnięcie strategicznego celu Narodowego Programu Zdrowia, jakim jest zwiększenie liczby lat przeżytych przez Polki i Polaków w dobrym zdrowiu. 

– Szczepionka daje nam nadzieje, że czas pandemii przeminie. Niestety, w przypadku powstrzymania spowodowanej przez człowieka zmiany klimatu nie mamy tak łatwych rozwiązań. Jej skutki zostaną z nami na dłużej, powodując znaczące zagrożenia dla zdrowia ludzi i ich bezpieczeństwa w wyniku depresji klimatycznej, coraz częstszych fal upałów i ekstremalnych zdarzeń pogodowych. Najgorsze jest to, że najbardziej narażoną grupą są w tym przypadku dzieci, a także kobiety w ciąży i ludzie starsi. Jeśli Narodowy Program Zdrowia nie będzie brał pod uwagę tego zagrożenia to z pewnością nie uda się osiągnąć podstawowego celu tego programu jakim jest zwiększenie liczby lat przeżytych przez Polki i Polaków w dobrym zdrowiu oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu i dostępie do służby zdrowia – twierdzi dr hab. Zbigniew M. Karaczun, profesor SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej. 

Stworzenie efektywnego systemu opieki zdrowotnej i wspieranie działań zapewniających dobry stan zdrowia jest jednym z najważniejszych zadań władzy publicznej. Według autorów opinii może i powinno to być realizowane także w naszym kraju. Do osiągnięcia tego celu konieczne jest jednak między innymi szerokie uwzględnienie czynników środowiskowych, w tym skutków zmiany klimatu w Narodowym Programie Zdrowia jako istotnych stresorów wpływających na jakość życia i zdrowia obywateli. 

Tekst Opinii znajduje się tutaj.

Koalicja Klimatyczna