Miliony euro na współpracę transgraniczną zamiast do Rosji trafią do Ukrainy

Agresja na Ukrainę spowodowała zamrożenie wartego ponad 43 mln EUR programu Interreg Polska-Rosja i wykluczenie Mińska z projektu Interreg Polska-Białoruś-Ukraina. Środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), finansującego współpracę transgraniczną, są przekierowywane m.in. na zacieśnianie współpracy między państwami basenu Morza Bałtyckiego i wsparcie dla Kijowa.

Jak tłumaczą analitycy ogólnoeuropejskiego programu ESPON, decyzja polskiego rządu i instytucji unijnych o rezygnacji ze współpracy transgranicznej z Rosją i Białorusią oznacza zwiększenie budżetów pozostałych programów Interreg do 2027 roku.

„Program Interreg 2021-2027 jest finansowany w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa i spójności Unii Europejskiej. Wspiera zrównoważony rozwój wzdłuż granic zewnętrznych UE i pomaga zmniejszać różnice w standardzie życia, rozwiązując wspólne problemy po obu stronach tych granic” – tłumaczą eksperci ESPON.

W poprzedniej perspektywie Interreg łączne finansowanie unijne ośmiu programów realizowanych wspólnie z Rosją wynosiło 178 mln EUR, a dwóch z Białorusią – 257 mln EUR. Działania te planowano kontynuować do 2027 roku. Jednak wywołanie wojny przez Rosję i udostępnienie jej armiom terenów i infrastruktury przez stronę białoruską całkowicie zmieniło sytuację. W zasadach współpracy transgranicznej przewidziano bowiem jej zawieszenie w przypadku naruszeń prawa międzynarodowego, praw człowieka, zasad demokracji i praworządności.

„Obecnie trwają intensywne prace nad uruchomieniem programu dwustronnej współpracy transgranicznej Polska-Ukraina 2021-2027 z wkładem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w takiej samej wysokości, co pierwotnie planowany dla programu Polska-Białoruś-Ukraina 2021-2027” – zauważa ESPON.

Z kolei środki EFRR w wysokości 43,24 mln EUR do programu z Rosją przekierowywane są na inne programy Interreg: Polska-Litwa (30 mln EUr), Południowy Bałtyk (10 mln EUR) oraz Polska-Słowacja (3,24 mln EUR).

Jednocześnie Komisja Europejska bada w trybie pilnym prawne i operacyjne możliwości wzmocnienia istniejących programów współpracy transgranicznej między państwami UE (Polską, Węgrami, Rumunią i Słowacją) a Ukrainą, a także udziału Ukrainy w programie ENI, dotyczącym basenu Morza Czarnego lub w programie na rzecz Dunaju w ramach inicjatywy Interreg.

„W regionach przygranicznych UE i Ukrainy działa ponad tysiąc partnerstw między władzami regionalnymi i lokalnymi. Programy te oferują możliwości szybkiego i skutecznego wsparcia dla Ukrainy, w tym dla uchodźców” – przypominają analitycy ESPON.

Alokacja środków na 2022 r. dla programu Polska-Ukraina wzrośnie o prawie 70 proc. pierwotnie planowanej kwoty na ten rok, co stanowi dodatkowe blisko 10 mln EUR. Zmiana jest konsekwencją decyzji Komisji Europejskiej o przesunięciu środków finansowania zewnętrznej współpracy UE z Rosją i Białorusią: tzw. Instrumentu Sąsiedztwa, Rozwoju i Współpracy Międzynarodowej z 2022 r. do programów Interreg z Ukrainą i Republiką Mołdawii.

„Rosyjska agresja wojskowa stanowi rażące naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych, prawa międzynarodowego i ładu opartego na zasadach. Zawieszenie wszystkich programów transgranicznych i transnarodowych oraz płatności na rzecz Rosji i Białorusi, przy jednoczesnym wzmocnieniu wsparcia dla Ukrainy, stanowi konkretny wyraz solidarności z narodem ukraińskim” – powiedziała Elisa Ferreira, komisarz ds. spójności i reform.

Polskie władze konsultowały zmiany w zakresie programów Interreg z przedstawicielami województw graniczących z Obwodem Kaliningradzkim: pomorskiego, warmińsko-mazurskiego oraz podlaskiego. Jego dotychczasowi beneficjenci mają uzyskać wsparcie w realizacji nowych projektów z partnerami z Litwy i basenu Morza Bałtyckiego.

ESPON jest finansowanym przez Komisję Europejską i państwa członkowskie UE programem ukierunkowanym na promocję i wspieranie europejskiego wymiaru terytorialnego w zakresie rozwoju i współpracy poprzez: dostarczanie wyników badań, transfer wiedzy oraz informacji dla przedstawicieli władz publicznych.

Źródło informacji: PAP MediaRoom