Kaucjonowanie zamiast wyrzucania

Jak ograniczyć problem ogromnej ilości śmieci powstających z jednorazowych opakowań? Odpowiedź znana nie od dziś – kaucjonować opakowania wielorazowe. W Rybniku właśnie rusza pilotaż. 

System kaucjonowania naczyń na posiłki na wynos wdrażany będzie od najbliższego piątku, 19 listopada, w niedobczyckim Bistro Z Ikrą. Ten rybnicki podmiot ekonomii społecznej został wybrany w otwartym naborze partnerów do testowania narzędzia, które wchodzi w skład Zestawu Narzędzi Zrównoważonego Posiłku Publicznego, opracowanego w ramach projektu StratKIT.  

– W naszym Bistro dania na wynos stanowią średnio 70 procent wszystkich sprzedawanych posiłków. Oznacza to kilkaset opakowań tygodniowo, z czego niestety 85 procent stanowiły dotychczas opakowania styropianowe, najczęściej wybierane przez klientów z uwagi na niższą cenę. Mamy nadzieję, że od najbliższego piątku nasi goście będą wybierać kaucjonowane wielorazowe pudełko, kaucja za opakowanie to 15 zł. Oszczędzą w ten sposób pieniądze i pomogą nam dbać o środowisko naturalne – mówi Piotr Puchała, menadżer Bistro Z Ikrą.

W ramach pilotażu do dyspozycji będzie 800 sztuk opakowań wielorazowych w 3 rodzajach: na zupę, na drugie danie dzielone i na drugie danie niedzielone.

Zamiast tworzyć bioodpady lub wykorzystywać materiały jednorazowego użytku, takie jak folia aluminiowa, styropianowe pudełka czy plastikowe torby na resztki jedzenia, w ofercie posiłków na wynos będzie możliwość skorzystania z solidnego pudełka wielokrotnego użytku ze zwrotną kaucją. 

– Mamy nadzieję na rozszerzenie systemu w przyszłości o kolejnych restauratorów tak, aby system działał w całym mieście. Będzie to możliwe w ramach programu Śląska Przestrzeń Innowacji, gdzie firmy będą mogły otrzymać granty na wdrożenie systemu do swoich działań – mówi Monika Kubisz, koordynatorka projektu StratKIT ze strony Urzędu Miasta Rybnika.

Restauratorzy pakowaliby posiłki na wynos, bądź niezjedzone w restauracji porcje, w wielorazowe kaucjonowane naczynia, zamiast materiałów jednorazowego użytku, takich jak folia aluminiowa, styropianowe pudełka czy plastikowe torby. 

Bardzo duża ilość odpadów w postaci jednorazowych naczyń z tworzyw sztucznych (związana działalnością firm gastronomicznych) jest w Rybniku sporym problemem. To rodzi poważny problem związany z ich sprzątaniem i składowaniem, w tym – rosnącymi kosztami tych operacji. Dodatkowo rośnie skala marnowania żywności przez branżę hotelarsko-gastronomiczną – z badań Polskiej Federacji Banków Żywności wynika, iż rocznie w Polsce sektor ten wyrzuca ponad miliard kilogramów jedzenia. 

– Problem dotychczas nie był rozwiązywany w sposób systemowy. Plastikowe kubki do napojów zimnych, papierowe do ciepłych i opakowania z tworzyw sztucznych,przeznaczone do posiłków na wynos trafiają w dużej części do odpadów zmieszanych, co uniemożliwia recycling zawartego w nich surowca – przypomina Janusz Koper, zastępca prezydenta Rybnika.

W 2019 r. Rybnik wprowadził wielorazowy kaucjonowany ekokubek na napoje zimne, podczas kilku imprez miejskich. Szybko jednak okazało się, że ekokubek nie wystarcza – odpady powstają w dużej ilości również po napojach ciepłych oraz posiłkach, a większość z nich generowana jest w związku z codzienną działalnością firm gastronomicznych. 

– Działania pilotażowe, zwłaszcza te testujące dobre praktyki z zagranicy, są kluczowym aspektem projektu StratKIT jak i całego uijnego programu Interreg Morza Bałtyckiego – przekonuje Urszula Ala-Karvia, z Uniwersytetu Helsińskiego, liderprojektu StratKIT.  – Jesteśmy dumni, że w okresie trwania naszego projektu, jeszcze w tak nieprzewidywalnych czasach pandemii, miasto Rybnik, zainspirowane niemieckim narzędziem zrównoważonego rozwoju, zdołało nie tylko zaplanować i wdrożyć planowane czynności pilotażowe, ale także planuje zwiększenie skali oraz długoterminowe działania – dodaje Ala-Karvia. 

W latach 2019-2021 Miasto Rybnik realizowało projektu StratKIT, mający na celu zwiększenie roli zrównoważonego rozwoju w obszarze usług gastronomicznych.   Przyjrzano się zarówno kwestii jednorazowych opakowań, jak i marnowania żywności. Z badań partnera projektu, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, nt. marnowania jedzenia przez restauracje wynika, iż znacząca część wyrzucanego jedzenia to resztki zostawiane przez klientów na talerzach, które mogłyby być zabierane przez konsumentów do domu.

Projekt StratKIT jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu InterregBaltic Sea Region.

Urząd Miasta Rybnika