W czasach, w których starość coraz częściej sprzedawana jest za pomocą ładnych kadrów opatrzonych hasztagiem „silver” i przedstawiana jest jako autentyczność, która wzrusza, ten spektakl przypomina, że pod tą warstwą marketingowej czułostkowości rozgrywają się osobiste dramaty. Wraz z nimi trwa cicha wojna o godność. Ta wojna wybuchnie w naszym przedstawieniu – zapowiada reżyser Sławomir Szczurek.
Bieda, której nie widać? Teraz widać. I to, co widać boli.
Czy bieda ma twarz starszej kobiety? Twórcy spektaklu „Październik to najlepszy czas na sadzenie tulipanów” odpowiadają bez wahania: Ma. I ta kobieta wreszcie mówi dość! – dodaje Szczurek.
Co się dzieje z ludźmi, kiedy świat w imię pozornej troski zaczyna decydować za nich? Artyści zapraszają do refleksji nad tym, czy w systemie, który chce dobrze zarządzać ludzkim życiem i precyzyjnie reguluje istnienie jednostki, potrafimy jeszcze zadbać o siebie nawzajem? Nie z przykrego obowiązku i interesownie.
Ubrana w subtelną groteskę opowieść bada logikę mechanizmów, które klasyfikują, normalizują i włączają w reżim dobrostanu. W ich cieniu jednostka podejmuje ciche, niekiedy kruche próby odzyskania własnej narracji.
Wsparcie za cenę wolności
Twórcy przedstawienia tworzą świat, w którym każda troska zamienia się w procedurę a człowiek w przypadek do obsłużenia. W tle zaś pojawia się pytanie o to, gdzie przebiega linia między wsparciem a opresją i o to, kto ma prawo ją wyznaczać. „Październik to najlepszy czas na sadzenie tulipanów” zaprasza do spotkania z doświadczeniem, które prędzej czy później dotknie każdego.
Spektakl jest wynikiem współpracy krakowskiego Teatru KTO z katowickim Stowarzyszeniem Nowy Teatr. Scenariusz przedstawienia powstał w ramach projektu „Bieda, której nie widać” i kilkumiesięcznych warsztatów z osobami seniorskimi z obu miast.
Grzegorz Górny, autor tekstu fabułę przepisał z życia. Punktem wyjścia do napisania scenariusza były warsztaty z uczestnikami projektu, których osobiste relacje znajdują odbicie w fabule spektaklu. Szybko okazało się, że tytułowa bieda, której nie widać, nie ogranicza się do zasobów finansowych, a należy rozumieć ją w jak najszerszym horyzoncie ludzkich spraw w wieku senioralnym. Efekt końcowy stanowi zatem kompilację wydarzeń, które katowiccy i krakowscy seniorzy przenoszą z osobistych doświadczeń na scenę – wyjaśnia Górny.
Formalnie spektakl łączy płaszczyznę realistyczną z groteskową wizją państwa (nad)opiekuńczego, które za cel stawia sobie wyeliminowanie wszelkich niedogodności związanych ze starością, skąd tylko o krok do najgorszych skojarzeń z systemami totalitarnymi. Zabieg ten, czerpiąc jednoznacznie z twórczości Ionesco, Becketta, Kafki czy Lyncha, służyć ma jednemu z funkcjonalnych zadań absurdu w sztuce – pokazania, że nawet monstrualne przerysowanie świata wcale nie musi różnić się od rzeczywistości, której opresyjność wyprzedza często jakiekolwiek fantazje na jej temat.
Data przydatności do bycia
We współczesnym świecie trzeba być przydatnym. Kiedy kończy się nasza data przydatności, tracimy nie tylko prawa, ale i siebie. Czasem sami odbieramy sobie prawo do bycia. Dobrowolnie oddajemy to, co nam się należy. A to przecież od nas samych zależy, czy godzimy się na to, co jest z nami robione. To nie jest jednak tylko kwestia indywidualnej odpowiedzialności. To kwestia społecznej odpowiedzialności. Wszyscy się przecież kiedyś przedawnimy – mówi Lucyna Świątek, aktorka występująca w spektaklu.
Premiera przedstawienia odbędzie się w dniach 4 i 5 grudnia. Obowiązują bezpłatne wejściówki wydawane przez organizatora.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Za udział w spektaklu uczestnicy otrzymują honorarium.
„Październik to najlepszy czas na sadzenie tulipanów”
tekst: Grzegorz Górny
reżyseria: Sławomir Szczurek
scenografia: Monika Fedorowicz
kostiumy: Szymon Kot
obsada: Marian Apostoł, Bogusława Bigaj, Grzegorz Bigaj, Dorota Daszkiewicz, Zbigniew Dominiak, Bożena Gutowska, Beata Kowal, Marta Kwiecińska, Grażyna Ladra, Leszek Nalepka, Lucyna Świątek, Barbara Waksmańska, Ewa Zdziejowska
Pokaz przedpremierowy: 3 grudnia, godz. 17:00 i 19:00, DK Witosa w Katowicach
Premiera: 4-5 grudnia 2025, godz. 17:00 i 20:00, Teatr KTO w Krakowie
Kolejne prezentacje: 23 grudnia 2025, godz. 17:00 i 20:00
Wstęp: bezpłatne wejściówki
