Najdłuższy podziemny strajk w czasie stanu wojennego w Polsce. Powstanie Izba Pamięci przy kopalni Piast w Bieruniu

Izba Pamięci, która będzie poświęcona najdłuższemu podziemnemu strajkowi w czasie stanu wojennego w Polsce, powstanie przy kopalni Piast w Bieruniu. Przedstawiciele Polskiej Grupy Górniczej już obiecali, że przeznaczą na ten cel przykopalniany budynek, który odpowiednio zaadaptuje Muzeum Śląskie.

Pomysłodawcami tego przedsięwzięcia są członkowie Stowarzyszenia Solidarności Pamięci Strajkujących Górników w Kopalni Węgla Kamiennego Piast 14-28 Grudnia 81’ roku. W lutym tego roku spotkali się z nimi dyrektorka Muzeum Śląskiego Maria Czarnecka i generalny konserwator zabytków, minister Jarosław Sellin oraz Piotr Szpanowski z Departamentu Dziedzictwa Kulturowego. Jeszcze wcześniej, bo 23 listopada 2021 roku, w ramach obchodzów 40. rocznicy strajku w kopalni Piast, w tej sprawie podpisywano już list intencyjny. Wówczas zrobił to przewodniczący górniczej Solidarności, Bogusław Hutek, ale także: przewodniczący Regionu Śląsko-Dąbrowskiej Solidarności Dominik Kolorz, przewodniczący Stowarzyszenia Solidarności Pamięci Strajkujących Górników w Kopalni Piast Mariusz Śliwiński, dyrektorka Muzeum Śląskiego Maria Czarnecka, dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Sznajder, przedstawiciele PGG prezes Tomasz Rogala oraz wiceprezes ds. Pracowniczych Jerzy Janczewski, dyrektor kopalni Piast-Ziemowit Krzysztof Krasucki, Władze Bierunia i Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego Burmistrz Krystian Grzesica, Starosta Bernard Bednorz, oraz 29 posłów Ziemi Śląskiej z posłanką Bożeną Borys-Szopą na czele. List otrzymali także prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński, oraz marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski.

Teraz, po miesiącach oczekiwań i ustaleń na Śląsku oraz w Warszawie, pomysł ma doczekać się realizacji. Jak podaje PGG, pomysłodawca przedsięwzięcia Mariusz Śliwiński podkreśla, że szczególnie zaangażowana w projekt jest posłanka Bożena Borys-Szopa i przewodniczący górniczej Solidarności Bogusław Hutek.  – Na ostatnim spotkaniu w Warszawie mówiliśmy już o konkretach. Padły interesujące pomysły, które moglibyśmy zrealizować, nie chcę jednak za wiele jeszcze w tym momencie zdradzać, bo jesteśmy wciąż na etapie projektowym. W każdym razie bardzo poważnie brany jest pod uwagę, jako miejsce ekspozycji, budynek D przy kopalni Piast – wyjaśnia przewodniczący Stowarzyszenia Solidarności Pamięci Strajkujących Górników w Kopalni Węgla Kamiennego Piast 14-28 Grudnia ‘81 roku.

Mariusz Śliwiński dodaje, że budynek D wchodzi w skład kompleksu budynków kopalni Piast w Bieruniu, a jednocześnie znajduje się przed kopalnianą bramą, powstanie izby pamięci w tym miejscu nie koliduje zatem z pracą w zakładzie. „To miejsce dobrze skomunikowane, znajduje się przy nim plac autobusowy i parking. Na przekazanie obiektu w celach muzealnych wstępną zgodę wyrazili przedstawiciele Zarządu PGG”, czytamy.

„Na razie nie ma zgromadzonych zbyt wielu eksponatów. Na honorowym miejscu w Izbie Pamięci znajdzie się z pewnością drewniany krzyż, który w czasie strajku znajdował się w przepompowni”, podaje Polska Grupa Górnicza. W Muzeum będą też dokumenty i zdjęcia związane ze strajkiem. Znajdą się także wspomnienia uczestników, być może także w formie multimedialnej. Rozmowy z nimi zostaną bowiem zarejestrowane w ramach projektu „Ocalić od zapomnienia”. Gdy do realizacji projektu będzie bliżej, wtedy też zostanie przeprowadzona zbiórka rzeczy związanych z tamtymi wydarzeniami.

W komunikacie spółki czytamy też o pomyśle, by w tym miejscu upamiętnić nie tylko najdłuższy podziemny strajk stanu wojennego, ale również wszystkie protesty w śląskim kopalniach w tamtym okresie. – Takie rozwiązanie zaproponował szef Śląsko-Dąbrowskiego Regionu Solidarności Dominik Kolorz. Na wieść o stanie wojennym w 1981 roku strajkowały bowiem załogi wielu kopalń. Czasami strajk trwał jeden dzień, czasami kilka dni. Długo strajkowali też nasi koledzy na Ziemowicie. O nich się mniej mówi w przestrzeni publicznej, ale warto w takim miejscu te wydarzenia przypominać – dodaje Mariusz Śliwiński.

Trwający dwa tygodnie podziemny strajk w kopalni Piast w Bieruniu był najdłuższym tego typu protestem stanu wojennego. Był prowadzony 650 m pod ziemią i trwał od 14 do 28 grudnia 1981 r. Górnicy spędzili pod ziemią Boże Narodzenie i Wigilię, przy wstrzymanych dostawach żywności i gasnących lampkach.

Szczegóły związane z budową muzeum przy kopalni Piast poznamy jesienią 2023 roku.