ŚWIAT: Szef Biura Prezydenta Ukrainy Andrij Jermak zapowiedział, że delegacje USA i Ukrainy pod koniec tygodnia wznowią prace nad rozwinięciem ustaleń z rozmów w Genewie dotyczących planu pokojowego. Podkreślił konieczność szybkich działań na rzecz „trwałego i godnego pokoju”. Administracja USA przedstawiła wcześniej liczący 28 punktów projekt, m.in. zakładający nieprzystępowanie Ukrainy do NATO i ograniczenie liczebności armii. Po genewskich rozmowach dokument został zmodyfikowany do 19 punktów. Jermak zaznaczył, że celem kolejnej rundy jest wyraźny postęp w ustaleniu kroków prowadzących do zakończenia wojny.
ŚWIAT: Były prezydent Peru Pedro Castillo został skazany na 11 lat, 5 miesięcy i 15 dni więzienia za próbę zamachu stanu z grudnia 2022 r., gdy bez powodzenia ogłosił rozwiązanie parlamentu i chciał rządzić dekretami. Sąd uniewinnił go z zarzutów nadużycia uprawnień i naruszania porządku publicznego, choć prokuratura domagała się łącznie 34 lat więzienia. Castillo, przebywający w areszcie od 2022 r., trafi do specjalnego zakładu karnego, gdzie osadzeni są także trzej inni byli prezydenci kraju. Peru wydało również nakaz aresztowania byłej premier Betssy Chavez, ukrywającej się w ambasadzie Meksyku.
ŚWIAT: Włochy przekazały Niemcom obywatela Ukrainy Serhija K., podejrzanego o udział w wysadzeniu gazociągów Nord Stream. 49-latek został przetransportowany helikopterem i w piątek stanie przed sędzią Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Karlsruhe; proces ma prawdopodobnie odbyć się w Hamburgu. K. został zatrzymany w sierpniu we Włoszech, gdzie przebywał na wakacjach, i prowadził w areszcie 11-dniowy strajk głodowy. Niemiecka prokuratura uważa, że organizował atak z września 2022 r., podczas którego – według śledczych – z jachtu wynajętego na fałszywe dokumenty podłożono ładunki niszczące trzy nitki Nord Stream.
ŚWIAT: Prezydent Emmanuel Macron zapowiedział wprowadzenie we Francji dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Program ma ruszyć latem 2026 r., obejmie kobiety i mężczyzn w wieku 18–19 lat i potrwa 10 miesięcy. Ma to być odpowiedź na rosnące zagrożenie ze strony Rosji oraz napięcia w Europie. Ochotnicy będą służyć wyłącznie na terenie Francji i jej terytoriów zamorskich, bez udziału w misjach zagranicznych. Paryż planuje także podwojenie budżetu obronnego — do 64 mld euro rocznie w 2027 r. — oraz znaczące zwiększenie liczby rezerwistów i aktywnych żołnierzy do 2030 r.
POLSKA: Polska zadeklarowała blisko 550 mln euro składki na programy opcjonalne Europejskiej Agencji Kosmicznej na lata 2026–2028 podczas Rady Ministerialnej ESA w Bremie. Jednocześnie podpisano list intencyjny dotyczący budowy ośrodka ESA w Polsce. Minister Andrzej Domański podkreślił, że to wzmocni pozycję kraju jako technologicznego lidera regionu. Składka obejmie m.in. programy obserwacji Ziemi, bezpiecznej łączności, transportu kosmicznego i serwisowania na orbicie. ESA zapowiada, że polski ośrodek będzie uzupełniał działania Europejskiego Centrum Bezpieczeństwa Kosmicznego w Belgii i wspierał rozwój europejskich zdolności w zakresie bezpieczeństwa kosmicznego.
POLSKA: Mediacje w procesie Sebastiana Majtczaka, oskarżonego o spowodowanie śmiertelnego wypadku na A1, utknęły w martwym punkcie. Jak wyjaśnia adwokat Arkadiusz Szymański, rodziny ofiar często przystępują do mediacji, by sprawdzić intencje oskarżonego — w tym przypadku po takiej weryfikacji poczuły rozczarowanie. Bliscy zmarłych wycofali się z rozmów, a ich oburzenie wywołał wniosek obrony o uchylenie aresztu Majtczaka ze względów zdrowotnych. Ekspert podkreśla, że choć mediacje potrafią przynieść korzyści obu stronom, ich niepowodzenie nie wpłynie na dalszy tok postępowania sądowego.
POLSKA: Prezydent Karol Nawrocki zawetował dwie ustawy: nowelizację Kodeksu wyborczego oraz ustawę dotyczącą opodatkowania fundacji rodzinnych. Decyzję ogłosił na platformie X, argumentując, że zmiany w prawie wyborczym stwarzały ryzyko związane z nierejestrowaną wysyłką pakietów wyborczych za granicę i brakiem pełnej kontroli nad głosowaniem. W przypadku fundacji rodzinnych prezydent uzasadnił weto naruszeniem zasady zaufania państwa do obywateli. Nawrocki wezwał premiera Donalda Tuska do wcześniejszego konsultowania projektów ustaw, co – jego zdaniem – ograniczyłoby liczbę wadliwych regulacji i przyspieszyło proces legislacyjny.
POLSKA: Kolejna fala protestów rolników to – jak podkreślają eksperci – nie bunt przeciwko Zielonemu Ładowi, lecz reakcja na głęboką destabilizację rynku. Paulina Sobiesiak-Penszko wskazuje na brak strategii dla rodzinnych gospodarstw i dominację modelu masowej produkcji. Bartosz Mielniczek podkreśla dyktat zagranicznych sieci handlowych i brak krajowej polityki rolnej. Plantator Paweł Jaruga zwraca uwagę na rosnące koszty i działania rządów ograniczone do „gaszenia pożarów”. Mateusz Piotrowski akcentuje potrzebę wzmacniania spółdzielczości, która mogłaby zwiększyć siłę negocjacyjną rolników i poprawić bezpieczeństwo żywnościowe kraju.
POLSKA: Fundacja Instrat opublikowała najnowszą aktualizację największej w Polsce Bazy emisji przemysłowych za lata 2010–2024. Wynika z niej, że przemysł wytwórczy pozostaje daleko w tyle za energetyką pod względem redukcji emisji CO₂. W latach 2019–2024 emisje przemysłowe spadły jedynie o 6%, podczas gdy energetyka ograniczyła je o 24%. Ponad połowę emisji generuje 10 firm, m.in. Orlen i ArcelorMittal (po 10,4 mln ton CO₂). Instrat ostrzega, że brak realnej dekarbonizacji grozi utratą konkurencyjności wobec przemysłu UE. Najwięksi emitenci – dysponujący dużymi możliwościami inwestycyjnymi – mogą jednak stać się liderami transformacji.
ŚLĄSKIE: W Szpitalu Śląskim w Cieszynie oddano do użytku zmodernizowany i powiększony Szpitalny Oddział Ratunkowy. Pacjenci skorzystają z większej liczby stanowisk obserwacyjnych, nowego aparatu RTG oraz tomografu, a cała diagnostyka obrazowa i endoskopia zostały ulokowane na jednym poziomie, co przyspiesza udzielanie pomocy. Inwestycja o wartości blisko 15 mln zł została sfinansowana z Funduszu Medycznego i jest częścią największego programu rozwojowego w historii placówki, która w tym roku pozyskała ponad 100 mln zł na modernizacje. Podczas prezentacji SOR-u Wojewoda Śląski Marek Wójcik podkreślił znaczenie inwestycji dla całego regionu.
ŚLĄSKIE: Samolot czarterowy linii World2Fly lecący z Katowic do Puerto Platy na Dominikanie musiał w czwartek awaryjnie lądować na portugalskich Azorach. Powodem był agresywny pasażer, który – jak ustaliło RMF FM – atakował innych podróżnych i znajdował się pod wpływem dopalaczy. Pilot Airbusa A330 zdecydował o natychmiastowym lądowaniu. Mężczyznę wyprowadzono z pokładu i przekazano służbom. Po godz. 17 maszyna wznowiła lot i kontynuowała podróż na Dominikanę.
