Amerykańskie wojska opuszczają bazę w Jasionce

ŚWIAT: Amerykańskie wojska opuszczają bazę w Jasionce, ale nadal będą wspierać Ukrainę z innych lokalizacji w Polsce – ogłosiło dowództwo armii USA. Premier Donald Tusk potwierdził, że to planowana zmiana i zapowiedział uproszczenie procedur inwestycyjnych w ramach projektu „Tarcza Wschód”. Nowa ustawa ma przyspieszyć działania związane z bezpieczeństwem narodowym.

ŚWIAT: NBC News podało, że Pentagon rozważa wycofanie 10 tys. żołnierzy z Polski i Rumunii. Rząd w Warszawie jest zaskoczony – źródła Onetu zapewniają, że „takie rozmowy nigdy się nie toczyły”. MON i prezydent Duda twierdzą, że relokacja dotyczy tylko zmiany charakteru misji w Jasionce, a obecność wojsk USA w Polsce pozostaje niezagrożona.

ŚWIAT: Donald Trump ogłosił nowe dekrety wspierające przemysł węglowy, zapowiadając zniesienie regulacji środowiskowych i umożliwienie otwierania nowych kopalń na terenach federalnych. Węgiel ma zostać sklasyfikowany jako „minerał krytyczny” na potrzeby obrony narodowej. Dekrety to element szerokiej deregulacji w energetyce, mającej zwiększyć produkcję prądu, m.in. dla rozwoju AI.

ŚWIAT: UE powinna ostrożnie reagować na zapowiadane przez USA cła – twierdzi Krzysztof Mroczkowski z think-tanku Pacjent – Europa. Według niego, Ameryka ma wyższy „próg bólu” w wojnach handlowych, a narracja Trumpa sprzyja wymuszaniu ustępstw. UE powinna grać na czas, wykorzystując brak kluczowych wyborów aż do 2026 roku, i jednocześnie sugerować gotowość do zbliżenia z Chinami. Taki manewr może zrównoważyć siłę przetargową USA i ograniczyć skutki potencjalnych taryf odwetowych.

ŚWIAT: W środę azjatyckie rynki zanotowały spadki – japoński Nikkei 225 stracił niemal 4%, a australijski ASX 200 spadł o 2%. Inwestorzy reagują na niepewność związaną z nowymi amerykańskimi cłami na Chiny, które mają wejść w życie po północy czasu USA. Spadły też kontrakty na S&P 500. Rynki tracą po wtorkowych wzrostach, m.in. w Tokio (+6%) i Paryżu (+2,5%).

ŚWIAT: Minister obrony Chorwacji ogłosił plan stopniowego zwiększania wydatków na obronność – do 2,5 proc. PKB do 2027 r. i 3 proc. do 2030 r. Celem jest wzmocnienie krajowego sektora zbrojeniowego i bezpieczeństwa w regionie. To odpowiedź na rosnące napięcia na Bałkanach, m.in. po porozumieniach wojskowych Chorwacji z Albanią i Kosowem oraz Serbii z Węgrami.

POLSKA: Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działania RARS w latach 2021–2024. Agencja wydatkowała ponad 70 mln zł z naruszeniem zasad konkurencyjności i bez skutecznych procedur antykorupcyjnych. NIK ujawnia przypadki zawierania umów mimo negatywnych opinii CBA, przepłacenia o 189% za racje żywnościowe i niegospodarnego zakupu rękawiczek czy pojazdów. Utylizacja przeterminowanego płynu do dezynfekcji kosztowała kolejne 2,5 mln zł. NIK rozważa zawiadomienie prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstw.

POLSKA: Z raportu „Polki i przedsiębiorczość 2024” wynika, że aż 42% przedsiębiorczyń w Polsce pracuje więcej niż rok temu, a 20% – „znacznie więcej”. Wzrost obciążenia pracą dotyczy też ogółu – szczególnie młodszych Millenialsów (25–34 lata), gdzie aż 40% badanych przyznało, że poświęca pracy więcej czasu. Wśród wszystkich badanych blisko co trzeci pracuje ponad 40 godzin tygodniowo, wśród przedsiębiorczyń – 42%. Ekspertki podkreślają, że to efekt rosnącej presji rynkowej i potrzeby inwestowania w kompetencje zarządcze i efektywność operacyjną.

POLSKA: ElectroMobility Poland (EMP) odchodzi od projektu Izera na rzecz budowy europejskiej marki aut elektrycznych z globalnym partnerem. Nowa fabryka w Jaworznie ma stać się centrum produkcyjno-rozwojowym, wspierającym transformację gospodarczą i tworzącym do 30 tys. miejsc pracy. Prezes Tomasz Kędzierski podkreśla potrzebę pragmatyzmu i współodpowiedzialności biznesowej. Projekt wpisuje się w rządową strategię „650 mld+” i ma zwiększyć konkurencyjność Polski w motoryzacji, energetyce i usługach cyfrowych.

ŚLĄSKIE: Katowice Airport obsłużyło w marcu 376,9 tys. pasażerów – o 20,1% więcej niż rok wcześniej, ustanawiając nowy rekord. W całym I kwartale 2025 r. przez lotnisko przewinęło się 1,09 mln podróżnych – o 17,8% więcej r/r. Największy wzrost odnotowano w lotach czarterowych (+41,7%). Najczęściej wybierane kierunki to Dortmund, Londyn i Malta. Lotnisko zmierza ku historycznemu rekordowi 7 mln pasażerów w skali roku.

ŚLĄSKIE: Katowice uruchomią 16 nowych Klubów Seniora – 8 poprowadzą organizacje pozarządowe, a 8 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Dzięki unijnemu wsparciu (ponad 2,8 mln zł) w ramach projektu „Senior w wielkim mieście” wsparcie otrzyma 320 seniorów. Kluby będą oferować zajęcia edukacyjne, sportowe, rekreacyjne i cyfrowe, przeciwdziałając samotności i wykluczeniu społecznemu. Całość potrwa do końca 2026 roku.

ŚLĄSKIE: W dzielnicy Helenka w Zabrzu rusza druga faza Metropolitalnej Szkoły Prototypowania. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia przeanalizuje tam bezpieczeństwo pieszych, szczególnie dzieci i seniorów, w rejonie szkół. Projekt obejmuje inwentaryzację przestrzeni, badania ruchu i konsultacje społeczne. Jesienią planowane jest wdrożenie nowej organizacji ruchu. Efekty zostaną ocenione pod kątem poprawy bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego.