Dwie nowe lokalizacje zostaną dołączone do ITS. Jak działa system w obliczu największej inwestycji kolejowej

Trwa przetarg na włączenie dwóch lokalizacji do katowickiego Inteligentnego Systemu Transportowego (ITS). Jednocześnie system cały czas jest dostosowywany do zmieniającego się ruchu i przyzwyczajeń kierowców w obliczu trwającej w mieście największej inwestycji kolejowej.

Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach ogłosił postępowanie przetargowe na zintegrowanie dwóch nowych lokalizacji z Inteligentnym Systemem Transportowym (ITS). Pierwsza z nich to sygnalizacja świetlna w pobliżu centrum handlowego SCC. Sygnalizatory na ul. Baildona – w miejscu, gdzie samochody kierują się na Drogową Trasę Średnicową – zostaną połączone z ITS, by zsynchronizować działanie świateł z sytuacją na innych skrzyżowaniach. Z systemem zostanie też połączone przejście dla pieszych na ul. Stęślickiego, nieopodal boiska Rapid. Efektem będzie nie tylko włączenie lokalizacji do ITS, ale wyposażenie jej także w kamerę monitoringu. Planowane otwarcie ofert to 12 listopada, natomiast wybrany wykonawca będzie miał na realizację inwestycji 75 dni od dnia przekazania placu budowy.

Głównym zadaniem ITS jest stałe monitorowanie natężenia ruchu i dynamiczne dostosowywanie pracy sygnalizacji świetlnej do zmieniających się warunków ruchu. Gdy przy jednym z wlotów skrzyżowania jest więcej samochodów, system wydłuża czas trwania zielonego światła dla tego kierunku, a tym samym pomaga rozładowywać zatory. Dzięki temu zwiększa się płynność jazdy, co z kolei przyczynia się do oszczędności czasu, zmniejszenia emisji spalin i redukcji hałasu, a także zmniejszenia stresu kierowców. Sytuację na ulicach monitoruje nie tylko system, ale także pracownicy Centrum Sterowania Ruchem, którzy w razie potrzeby wprowadzają dodatkowe parametry.

Jak wykazały badania, wprowadzenie ITS skróciło czas przejazdu o 15% na terenie objętym działaniem systemu. Wykonawca odpowiedzialny za wdrożenie przeprowadził przejazdy samochodem osobowym, autobusem oraz tramwajem na trasach przed i po wdrożeniu ITS. Do testów wykonano kilka przejazdów, po kilka razy w szczycie porannym i popołudniowym, a także w okresie międzyszczytowym w dniach roboczych od wtorku do czwartku

ITS w obliczu największej inwestycji kolejowej w kraju

Obecnie nasze miasto przechodzi przez jedną z największych inwestycji infrastrukturalnych w historii kraju. Inwestycja polegająca na modernizacji i rozbudowie infrastruktury powoduje również to, że PKP PLK S.A. zamyka  kluczowe przejazdy w mieście, jak fragment ul. Mikołowskiej pod wiaduktem, ul. Graniczna czy ul. Kłodnicka. To przekłada się na większe natężenie ruchu w pozostałych miejscach. W takich warunkach ITS stara się minimalizować negatywne skutki, jednak ograniczenia fizyczne, takie jak liczba dostępnych pasów ruchu i ograniczona przepustowość niektórych ulic, sprawiają, że pewne utrudnienia są nieuniknione. ​Dlatego celem ITS i pracowników Centrum Sterowania Ruchem – w obliczu długoterminowych projektów infrastrukturalnych –  jest maksymalne ograniczenie skutków tych utrudnień, by ich wpływ na wygodę mieszkańców był jak najmniejszy. Mieszkańcy mogą być pewni, że ITS pracuje na rzecz usprawnienia ruchu, nawet jeśli obecne okoliczności sprawiają, że efekty jego pracy są ograniczone przez tymczasowe warunki na drogach.

Zielone światło dla opóźnionych tramwajów, czyli jak działa priorytet

Zadaniem ITS jest również wspieranie transportu publicznego, by tramwaje dojeżdżały na czas zgodnie z rozkładem jazdy, ani przed, ani po czasie. Dzięki zintegrowaniu go z systemem SDIP Zarządu Transportu Metropolitalnego pojazdy na wybranych ciągach komunikacyjnych otrzymują priorytet. Dzięki temu mogą zmniejszyć różnicę w czasie w stosunku do rozkładu jazdy. – Pojawiają się pytania o możliwość rozszerzenia priorytetu na wszystkie tramwaje, nie tylko te, które mają opóźnienie. Testowaliśmy to m.in. na skrzyżowaniu ul. Warszawskiej i Damrota, ale niestety takie rozwiązanie powodowało korkowanie się lewoskrętu w ul. Damrota. Ucierpieliby wtedy także piesi, dla których rzadziej wyświetlane byłoby zielone światło – tłumaczy Paweł Pluszke, kierownik Działu ITS w Miejskim Zarządzie Ulic i Mostów. – Tak więc zbyt często stosowany priorytet może paradoksalnie pogorszyć płynność ruchu – dodaje Paweł Pluszke.

Rozbudowa i integracja z innymi systemami. Warto też zgłaszać swoje uwagi

Obecnie w Katowicach działa 182 sygnalizacji świetlnych, z czego 112 jest zintegrowanych z ITS. Planuje się, że w kolejnych latach nowe i istniejące sygnalizacje będą włączane do systemu. Gdy mieszkańcy mają wątpliwości, co do działania systemu mogą zgłaszać uwagi do pracowników Centrum Sterowania Ruchem (na adres mzum@mzum.katowice.pl lub its@its.katowice.eu). Należy jednak pamiętać, że w celu skutecznej weryfikacji zgłoszenia należy podawać miejsce, datę i przybliżoną godzinę zauważenia usterek, co przyśpieszy ich usunięcie. – Czasem może się wydawać kierowcy, że stoi w zatorze, który powstał bez powodu i wini za to ITS. Tymczasem może się okazać, że winą spowolnienia ruchu było zdarzenie losowe, takie jak kolizja bądź awaria pojazdu. Układ drogowy to system naczyń połączonych i zdarzenie w jednym miejscu wpływa na płynność poruszania się w otaczającym go obszarze. Kierowcy powinni zdawać sobie sprawę, że zdarzenie, które trwa kilka minut, przyczynia się do wystąpienia utrudnień, których usunięcie zajmuje kilka godzin – mówi Paweł Pluszke, kierownik Działu ITS w Miejskim Zarządzie Ulic i Mostów.

Katowicki ITS jest zintegrowany z podobnymi, działającymi w innych miastach metropolii, takich jak Chorzów i Gliwice, szczególnie wzdłuż Drogowej Trasy Średnicowej (DTŚ).

Pracownicy Centrum Sterowania Ruchem współpracują także ze strażą miejską i policją, dostarczając materiały wideo z monitoringu w prowadzonych postępowaniach oraz dostosowują działanie sygnalizacji świetlnej według wytycznych ze strony policji, zwłaszcza w trakcie trwania imprez masowych.

Jak poruszać się na drogach objętych ITS-em?

•​Zatrzymuj się blisko linii i zachowuj odpowiednie odstępy

System analizuje sytuację na drogach za pomocą kamer zamontowanych nad skrzyżowaniami oraz pętli indukcyjnych zatopionych w jezdni. Żeby dane przesyłane do systemu były rzetelne kierowcy powinni zatrzymywać się jak najbliżej linii zatrzymania przed sygnalizatorem, gdy świeci się czerwone światło. Warto pamiętać, że nie należy tworzyć również zbyt dużych odstępów między pojazdami, ponieważ płynność ruchu mierzona jest na podstawie odległości pomiędzy nimi, dobierając przy tym optymalną długość sygnału zielonego.

•​Zwracaj uwagę na tablice zmiennej treści VMS oraz tablice informacji parkingowej

ITS obejmuje również tablice zmiennej treści VMS, informujące o aktualnych warunkach drogowych, prowadzonych robotach, czy czasie dojazdu do określonego punktu w mieście. Operatorzy Centrum Sterowania Ruchem, posiadający dostęp do kamer monitoringu, zarządzają wyświetlanymi treściami, dlatego warto zwracać uwagę na te komunikaty. W centrum miasta pomocne mogą być Tablice Informacji Parkingowej, które pokazują liczbę dostępnych miejsc parkingowych w okolicy. Te informacje są również dostępne w czasie rzeczywistym na portalu its.katowice.eu.

Nagroda LIDER ITS

Projekt pn. „Katowicki Inteligentny System Zarządzania Transportem” 8 października br.został nagrodzony w finale XIV edycji konkursu LIDER ITS im. Profesora Wojciecha Suchorzewskiego (podczas XVI edycji Polskiego Kongresu ITS) w kategorii „Najlepsze wdrożenie zrealizowane przez sektor publiczny”.

Głównym celem konkursu jest promowanie przedsięwzięć służących rozwojowi przyjaznych technologii Inteligentnych Systemów Transportowych w Polsce, zwłaszcza nowatorskich i efektywnych produktów-urządzeń, wdrożeń i rozwiązań naukowych.

Opracowanie: Katowicka Agencja Wydawnicza