15 lat później po POIG 8.1. Gdzie są unijne miliardy?

15 lat temu zostały uruchomione pierwsze wypłaty środków dla beneficjentów legendarnego program 8.1 POIG. Początkowo w przyznawaniu dotacji rządziła zasada „kto pierwszy, ten lepszy”, wnioski składało się w kilometrowych kolejkach, a ich gotowe, wypełnione szablony były sprzedawane na Allegro, a pomysły ówczesnych founderów przyprawiały o zawrót głowy. Co się stało z wirtualnym cmentarzem dla kotów i jakie największe brandy powstały w ramach pierwszych dotacji dla startupów Polsce? Jak program protoplasty PFR – KFK przyczynił się do rozwoju rynku venture capital w Polsce? O tym przeczytamy w analizie Wojciech Bączyka.

Grants Capital – to firma stworzona i zarządzana przez 29.cio letniego Wojciecha Bączyka. Zajmuje się doradztwem w zakresie pozyskiwania bezzwrotnych środków kapitałowych i do tej pory pozyskała dla Klientów ponad 350 milionów złotych.

– W chwili najbardziej dynamicznego rozwoju Grants Capital kończyłem studia na warszawskiej SGH. Naturalną decyzją było napisanie pracy magisterskiej o dotacjach. Pod kierunkiem prof. Leszka Balcerowicza przeanalizowałem sensowność takich programów jak 8.1 POIG i porównałem ich efektywność z inkubatorami technologicznymi (3.1. POIG) i pierwszymi polskimi funduszami venture capital (KFK) wspieranymi przez Skarb Państwa. 4 lata później – w chwili kiedy ruszają kolejne wielkie programy – wracam z aktualizacją danych, publikując autorski raport – mówi Wojciech Bączyk z Grants Capital.

Istotą raportu było “zmierzenie” powodzenia poszczególnych projektów biznesowych zgodnie z parametrami: współczynnika przeżywalności, współczynnika sukcesu i współczynnika spektakularnego sukcesu.

Ponadto w ramach badań porównano skuteczność poszczególnych programów:

• 8.1. POIG – bezzwrotne dotacje (100% udział środków publicznych) przyznawane przez instytucje państwowe na podstawie wniosków o dofinansowanie, w ramach którego analizie poddano 345 startupów.

• 3.1. POIG (GVC) – środki rozdzielane przez inkubatory technologiczne (średnio ok. 92% udział środków publicznych), w ramach którego przeanalizowano 82 przypadki startupów, które dofinansowały inkubatory:

• wsparcia funduszy Venture Capital przez KFK S.A. (GVC), w którym udział środków publicznych wyniósł 50% i analizie poddano 111 startupów

W całym POIG wydano na wspieranie innowacji łącznie 10,2 mld EUR z czego 2,6 mld PLN wydatkowane zostało w analizowanych konkursach. Podstawowe pytanie wówczas i dzisiaj, które można sobie zadać, to czy warto było przeznaczać takie ilości pieniędzy dla kilku perełek, które istnieją do dziś płacąc podatki, dając miejsca pracy i inspirując kolejne pokolenia founderów.

Jak na dłoni widać zależność pomiędzy tym, kto operował środkami w stosunku do przeżywalności projektu. Idąc dalej – im więcej kapitału prywatnego (patrz: KFK), tym większa była szansa sukcesu.

– Przeanalizowałem 531 startupy internetowe będące przeważnie w fazie seed, które uzyskały dofinansowanie z POIG. Można z przekąsem patrzeć na współczynnik przeżywalności czy też współczynnik sukcesu, ale pamiętajmy, że 15 lat temu zewnętrznych środków w Polsce było jak na lekarstwo, a potrzeba stymulacji finansowaniem bezzwrotnym olbrzymia. – komentuje Wojciech Bączyk.

Ponad 82% serwisów internetowych dofinansowanych w ramach programu 8.1. na łączną kwotą 1,38 mld PLN już nie istnieje, a niewiele więcej niż 1 na 100 startupów w tym programie udało osiągnąć się spektakularny sukces. Nie najlepiej wyglądają ponadto wyniki zrealizowanego w 92% ze środków publicznych programu 3.1., w którym to ponad 81% dofinansowanych startupów nie jest już obecnych w Internecie. Znaczna dysproporcja wyników na korzyść KFK S.A. może wynikać z wyższych kwot inwestycji oraz dokonywania ich w późniejszych fazach rozwoju niż wyłącznie faza seed.

– Wirtualny cmentarz dla kotów zapewne nie był game changerem polskiego e-commerce, ale warto pamiętać o takich markach jak Brand24.pl, Pyszne.pl czy Freshmail. To biznesy, które mają się dobrze, płacą podatki i tworzą rynek pracy – dodaje Bączyk.

Grants Capital