Komisja proponuje kompleksowy system monitorowania, aby poprawić odporność europejskich lasów

Komisja proponuje prawo o monitorowaniu lasów, które zapełni luki w informacjach na temat europejskich lasów oraz stworzy kompleksową bazę wiedzy na ich temat, aby umożliwić państwom członkowskim oraz właścicielom i zarządcom lasów lepsze reagowanie na presję wywieraną na lasy oraz wzmocnienie ich odporności.

Lasy odgrywają kluczową rolę w walce ze zmianą klimatu i utratą bioróżnorodności, a także w kwestii rozwoju obszarów wiejskich i biogospodarki. Lasy Europy cierpią, gdyż znajdują się pod różnego rodzaju presją wynikającą ze zmiany klimatu i niezrównoważonej działalności człowieka. 

Lepsze monitorowanie pozwoli na podjęcie działań wzmacniających odporność lasów na transgraniczne zagrożenia szkodnikami, powodziami i pożarami pogłębiane przez zmianę klimatu, umożliwi wprowadzenie nowych modeli biznesowych takich jak rolnictwo węglowe, a także pomoże zachować zgodność z uzgodnionymi przepisami UE. Lepsze monitorowanie pomoże również wzmocnić zdolność lasów do pełnienia wielu funkcji środowiskowych i społeczno-ekonomicznych w tym funkcji naturalnego pochłaniacza dwutlenku węgla.

Lepsze dane, wzmocniona odporność, nowe możliwości gospodarcze

Ramy monitorowania lasów umożliwią zbieranie danych i dzielenie się aktualnymi i możliwymi do porównania danymi na temat lasówotrzymanymi za pośrednictwem technologii obserwacji Ziemi i pomiarów terenu. Ramy, oparte na podjętych staraniach krajowych, zapewnią lepsze dane i lepszą wiedzę umożliwiającą podejmowanie decyzji i realizację polityki, w tym przy użyciu zaktualizowanych informacji o zjawiskach katastrofalnych i katastrofach leśnych w państwach członkowskich.

Obecnie dostępne informacje na temat kondycji lasów oraz wykorzystania zasobów leśnych i usług są rozproszone i niekompletne, a dane na temat lasów UE są często nieaktualne i oparte na rozbieżnych definicjach, co skutkuje istotnymi lukami w wiedzy. Wszechstronny system monitorujący umożliwi wyeliminowanie tych niespójności.

Ramy pomogą również w stworzeniu zintegrowanego zarządzania w dziedzinie leśnictwa dzięki zapewnieniu współpracy pomiędzy państwami członkowskimi oraz zachęcaniu ich do stworzenia długoterminowych planów leśnych uwzględniających odpowiednie aspekty polityki oraz wielofunkcyjność lasów. W drodze tego wniosku legislacyjnego nie wprowadza się nowych bezpośrednich wymagań administracyjnych dla przedsiębiorstw, właścicieli lasów czy leśników.

Ramy te przyniosą korzyści gospodarcze, ponieważ będą one wspierały zarządców lasów we wdrażaniu na rynek usług ekosystemowych, takich jak pochłanianie dwutlenku węgla zgodnie z unijnymi ramami certyfikacji usuwania dwutlenku węgla. Opierając się na bardziej rzetelnych i dostępnych danych, zarządcy i właściciele lasów będą mogli rozwijać nowe możliwości rynkowe, które zapewnią dodatkowy dochód przy jednoczesnym zwiększaniu udziału rolnictwa węglowego, a także przyczynią się do wprowadzania działań łagodzących zmianę klimatu i działań przystosowawczych. Proponowane prawo będzie również wsparciem dla nowego sektora gospodarki dostarczającego usługi monitoringu cyfrowego, w tym dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw oraz innowacyjnych start-upów.

Wniosek ten będzie także wspierał wdrażanie innych przepisów o kluczowym znaczeniu, takich jak rozporządzenie LULUCF, dyrektywy ptasia i siedliskowa, rozporządzenie w sprawie wylesiania oraz świadectwo usunięcia dwutlenku węgla czy prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych, po tym jak zostaną one przyjęte przez współprawodawców. 

W ramach szerszych prac nad strategią leśną UE Komisja przyjęła również wniosek dotyczący zaktualizowanego unijnego zarządzania w dziedzinie leśnictwa. Celem tego wniosku jest stworzenie odnowionej, włączającej i interdyscyplinarnej grupy ekspertów z państw członkowskich zajmującej się wszystkimi lasami oraz kwestiami z nimi związanymi, odzwierciedlając wszystkie cele środowiskowe, społeczne i gospodarcze strategii leśnej UE.

Zarządzanie wzrastającą presją wywieraną na lasy

Wniosek powstał w odpowiedzi na wzrastającą presję wywieraną na lasy. Komisja publikuje raport o pożarach lasów w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej w 2022 r., który pokazuje, że blisko 900 000 ha gruntów spłonęło w UE w 2022 r., co odpowiada powierzchni Korsyki. 

Trzy lata z rzędu niespotykane wcześniej pożary środowiskowe spowodowały poważne szkody dla środowiska i gospodarki w UE i przyniosły tragiczne ofiary w ludziach. Chociaż większość pożarów (96 proc.) jest wynikiem działalności człowieka, na ich powstawanie w coraz większym stopniu wpływają czynniki związane ze zmianą klimatu. Jest to sygnał ostrzegający o możliwych skutkach globalnego ocieplenia w nadchodzących latach w obliczu wzrastającej temperatury i coraz bardziej dotkliwych susz w wielu europejskich państwach. Raport ten pokazuje jak istotną rolę pełnią środki zapobiegawcze w obniżaniu częstotliwości i wpływu pożarów lasów, oraz że zaktualizowana wiedza jest kluczem, aby to osiągnąć.

Dalsze kroki

Parlament Europejski i Rada rozpatrzą teraz wnioski w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.

Komisja Europejska