Lewiatan: Łamanie standardów dobrej legislacji osłabia  państwo

Przyjęte ostatnio przez Sejm zmiany w ustawach o refundacji leków, zdrowiu publicznym i prawie farmaceutycznym zostały uchwalone bez zachowania standardów przyzwoitej legislacji – uważa Lewiatan.

Taki sposób stanowienia prawa będzie stwarzał problemy ze stosowaniem nowych przepisów. W skrajnych przypadkach może prowadzić do odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa.

– Uchwalone ustawy łączy niezachowanie standardów dobrej legislacji. Zarówno, jeśli chodzi o brak konsultacji publicznych i oceny skutków regulacji, jak i umieszczanie „wrzutek” legislacyjnych merytorycznie niezwiązanych z procedowanymi ustawami. Taki sposób stanowienia prawa powoduje, że pojawią się liczne problemy związane ze stosowaniem przepisów uchwalonych w zbyt dużym pośpiechu i w skrajnych przypadkach może prowadzić do odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Co będzie ze szkodą dla wszystkich obywateli. Dodatkowo, niezachowanie standardów przyzwoitej legislacji zniechęci inwestorów zagranicznych do lokowania kapitału w Polsce – ostrzega  – ostrzega Kacper Olejniczak, ekspert ds. branży Life Sciences  Lewiatana.

Refundacja leków

Sejm uchwalił długo oczekiwaną ustawę o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Pojawiły się w niej przepisy tworzące administracyjne preferencje dla leków powstałych w Polsce.

Niestety, uchwalone zostały także przepisy, które dodano do ustawy na ostatnim etapie rządowego procesu legislacyjnego. Nie były poddane konsultacjom społecznym. Dotyczyły one możliwości refundowania leków bez recepty oraz obowiązku dostaw deficytowych leków do co najmniej 10 hurtowni. Takie działania negatywnie wpływają na jakość stanowienia prawa w kraju. Dodatkowo nie została przedstawiona ocena skutków regulacji. Te rozwiązania negatywnie wpłyną na funkcjonowanie rynku farmaceutycznego, a co za tym idzie na dostęp do leków dla pacjentów.

Szczególnie kontrowersyjna jest refundacja leków dostępnych bez recepty. Przez dwa lata projektodawca podkreślał, że finansowanie ze środków publicznych tego typu leków nie powinno być celem ustawy. Jednak na ostatnim etapie prac zmieniono podejście o 180 stopni, bez jakichkolwiek konsultacji z przemysłem i pacjentami.

Zdrowie publiczne

Sejm uchwalił też ustawę o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw.Wprowadza ona ograniczenia w sprzedaży napojów energetyzujących w stosunku do nieletnich. Temat bardzo istotny społecznie. Jednak sam proces legislacyjny pozostawia wiele do życzenia. Projekt ustawy był procedowany z pominięciem notyfikowania przepisów technicznych do Komisji Europejskiej, co może mieć bardzo poważne konsekwencje prawne. Wejście w życie takich przepisów grozi chaosem prawnym w związku z brakiem ich mocy obowiązującej. Dodatkowo, projekt ustawy w tak ważnej społecznie kwestii nie był konsultowany publicznie, co spowodowało powstanie wielu sprzecznych i niewykonalnych przepisów.W Senacie wprowadzono poprawki do tekstu ustawy, które miały ułatwić przedsiębiorcom stosowanie przepisów. Niestety, Sejm przyjął ustawę odrzucając większość senackich poprawek.

Apteka dla Aptekarza 2.0

Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw. Mimo że projekt nie ma żadnego związku z regulacją funkcjonowania aptek ani szeroko rozumianą ochroną zdrowia, nagle i bez jakichkolwiek konsultacji dodano do niego przepisy dotyczące prawa farmaceutycznego. Zmieniają one radykalnie zasady regulujące własność oraz organizację rynku aptecznego. Wprowadzają całkowity zakaz „przejmowanie kontroli” nad podmiotami aptecznymi przez wszystkich poza farmaceutami i spółkami farmaceutów.

Nowelizacja idzie znacznie dalej niż uchwalona w 2017 roku tak zwana „Apteka dla Aptekarza.” Ta ustawa wprawdzie również dawała farmaceutom i ich spółkom wyłączne prawo do otwierania aptek, jednak jej restrykcje nie dotyczyły aptek już działających. Obecna nowelizacja jest pod tym względem inna: wprost znajduje zastosowanie do wszystkich aptek funkcjonujących obecnie na rynku, zabraniając jakichkolwiek działań związanych ze zbywaniem przedsiębiorstw aptecznych, a nawet zawieraniem przez podmioty apteczne niektórych umów regulujących współpracę gospodarczą, takich jak umowy franczyzy czy pożyczki.

Fundamentalne zmiany, wprowadzające nowe reguły gry na rynku aptecznym oraz ingerujące w prawa setek przedsiębiorców, niezależnie od ich merytorycznej oceny, wymagają debaty oraz dokładnej oceny skutków wprowadzenia nowego prawa. Zamiast tego uchwala się je nagle, bez zapowiedzi, dopisując do projektu ustawy niezwiązanej z ochroną zdrowia, na posiedzeniach komisji niezajmujących się taką tematyką. Taki tryb procedowania uniemożliwia zapoznanie się z kluczowymi zmianami legislacyjnymi stronie społecznej, ale też samym posłom. Uniemożliwia również przeprowadzenie jakiejkolwiek debaty oraz oceny skutków regulacji.

Konfederacja Lewiatan