Zmiany w dyrektywie EPDB – apel PORT PC do Minister Klimatu i Środowiska

Przed posiedzeniem Rady ds. Energii, planowanym na 25 października 2022 r., PORT PC zwróciło się do Minister Klimatu i Środowiska Anny Moskwy z apelem o przyjęcie ambitnego stanowiska wobec zmian w dyrektywie EPDB.

PORT PC wskazało na rolę tych zmian wobec obecnego kryzysu energetycznego i klimatycznego, a także na ogromny potencjał oszczędności energii tkwiący w sektorze budynków.

Aby optymalnie wykorzystać ten potencjał, niezbędne jest pilne przyjęcie w polskiej polityce dotyczącej sektora budynków kilku zasadniczych celów, m.in. ambitnych ram instrumentu renowacyjnego MEPS, standardów budynku zeroenergetycznego ZEB czy maksymalizacji instalacji słonecznych na dachach budynków.

19 października br. Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) wystosowała apel do Minister Klimatu i Środowiska Anny Moskwy, w którym zwraca uwagę na konieczność przyjęcia ambitnych założeń wpisanych w zmiany w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPDB). Już 25 października br., na najbliższym posiedzeniu Rady ds. Energii, odbędzie się bowiem głosowanie nad Podejściem Ogólnym w sprawie wniosku dotyczącego zmian w dyrektywie. PORT PC wskazuje, że efektem nowelizacji dyrektywy powinno być „wprowadzenie” polskich budynków na właściwą drogę do osiągnięcia zasadniczego celu Porozumienia Paryskiego, jakim jest ograniczenie wzrostu średniej temperatury na Ziemi do 1,5°C.

Potencjał oszczędności energetycznych w sektorze budynków

Budynki i ich charakterystyka energetyczna coraz częściej stają się głównym tematem debat związanych z trwającym kryzysem energetycznym, wyraźnie wzmocnionym przez wojnę w Ukrainie. Sektor budynków od lat jest przecież jednym z najbardziej energochłonnych sektorów gospodarki, nie tylko w Polsce. Zwiększanie oszczędności energii w budownictwie oraz jednoczesne przyspieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii mają więc dziś kluczowe znaczenie. Aby osiągnąć bezpieczeństwo energetyczne i skutecznie przeciwdziałać kryzysowi klimatycznemu, trzeba zwiększyć cele energetyczne do 2030 r. oraz wycofać paliwa kopalne, w tym gaz ziemny, do 2040 r.

PORT PC, w swoim apelu do Minister Klimatu i Środowiska, wskazuje na pilną potrzebę przyjęcia w polskiej polityce dotyczącej sektora budynków kilku zasadniczych celów. Dzięki temu polityka ta będzie uwzględniać zarówno krótko-, jak i średnio- oraz długoterminowe priorytety energetyczne i klimatyczne Unii Europejskiej.

Szczególnie w odniesieniu do budynków należy obecnie przyjąć w Polsce odważne i przyszłościowe rozwiązania, ponieważ przez brak działań w tym sektorze straciliśmy aż cztery lata potencjalnego postępu w kierunku osiągnięcia celu neutralności klimatycznej!

PORT PC apeluje o:

 ■ Przyjęcie ambitnych, minimalnych norm charakterystyki energetycznej (MEPS).

W ubiegłym roku Komisja Europejska zaproponowała tzw. MEPS, czyli instrument regulacyjny, który pozwoli do roku 2030/2033 przekształcić budynki o najniższych klasach charakterystyki energetycznej (F i G) w budynki klasy energetycznej E. Instrument ten ma kluczowe znaczenie dla istotnej poprawy obecnych, niskich standardów związanych z renowacją istniejących budynków. Jak oceniono, pozwala on zmniejszyć zapotrzebowanie UE na gaz ziemny o 9%, jednocześnie prowadząc do pełnej dekarbonizacji zasobów budowlanych w perspektywie średnio- i długoterminowej.

Zdaniem PORT PC, w polskiej polityce dotyczącej sektora budynków należy przyjąć ambitne ram MEPS, co oznacza:

• przekształcenie budynków o niskich klasach charakterystyki energetycznej w budynki klasy energetycznej C do 2030 r. (lub 2033 r. w przypadku budynków mieszkalnych);
• udzielanie wsparcia renowacji – przez stworzenie jasnych i perspektywicznych ścieżek dla budynków (określonych w krajowych planach renowacji budynków), w które będzie wpisany w odpowiednim czasie cały łańcuch wartości renowacji energetycznej;
• skoncentrowanie się na sektorze mieszkaniowym, zwłaszcza na budynkach o najgorszych parametrach, w celu rozwiązania problemu ubóstwa energetycznego;
• zapewnienie, że renowacjom będzie towarzyszyć odpowiednie wsparcie finansowe, pomoc techniczna i zabezpieczenia społeczne, aby zapewnić uczciwą i sprawiedliwą transformację.

■ Przyspieszone uwolnienie polskich budynków od emisji dwutlenku węgla.

W opinii PORT PC, należy jak najszybciej (do 2025 r.) wdrożyć surowe standardy bezemisyjnych budynków ZEB (ZEB ‒ o zerowej emisji), zarówno dla nowych, jak i istniejących budynków. Wymogi dotyczące sprawozdawczości w zakresie emisji dwutlenku węgla w całym cyklu życia obiektu mają zasadnicze znaczenie w tym obszarze, ponieważ zmuszają do myślenia o śladzie węglowym w kategoriach cyklu życia w sektorze budowlanym. Bardzo niskie zapotrzebowanie na energię w budynkach ZEB oznacza szybsze włączenie energii odnawialnej do ich koszyka energetycznego.

Aby wesprzeć tę zmianę, priorytet w przyznawaniu pieniędzy publicznych powinna zyskać czysta energia/technologia. Jednocześnie, zgodnie z „Planem oszczędzania energii” REPowerEU, dotacje na technologie grzewcze wykorzystujące zasadniczo paliwa kopalne muszą się skończyć do 2025 r.

■ Maksymalne wykorzystanie potencjału energii słonecznej w budynkach.

Dzięki instalacjom słonecznym na dachach budynków istotnie wzmocni się pozycja konsumentów. Będzie to również znaczące wsparcie dla bilansowania polskiego systemu energetycznego.

Rewolucja słoneczna na dachach budynków, wymuszona przez silny mandat UE w zakresie energii słonecznej, musi rozpocząć się od nowych budynków, zaraz po wejściu w życie dyrektywy EPDB. Nowe budownictwo powinno być liderem, ale trzeba też korzystać z punktów zwrotnych w okresie eksploatacji istniejących budynków (tj. remont kapitalny, renowacja dachu), aby zwiększyć wykorzystanie instalacji słonecznych.

Jak podkreśla PORT PC, wskazane działania nie tylko pozwolą szybciej i skuteczniej zmniejszyć uzależnienie od gazów kopalnych, ale również przyniosą ogromne korzyści społeczeństwu ‒ w postaci tworzenia dodatkowego produktu krajowego brutto, wzrostu zatrudnienia, zapewnienia zdrowych przestrzeni wewnątrz budynków, przy jednoczesnym zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego.

PORT PC