Zastosowanie bezemisyjnych systemów grzewczych w naszych domach jest jednym z priorytetów polityki unijnej

Przełomowy raport Centrum Badawczego Komisji Europejskiej (JRC)

W nowym badaniu JRC „EU challenges of reducing fossilfuels in buildings” (Unijne wyzwania związane z ograniczeniem stosowania paliw kopalnych w budynkach) z grudnia 2021 roku stwierdza się, że aby osiągnąć cele UE w zakresie dekarbonizacji, renowacje budynków w państwach członkowskich Unii muszą dotyczyć nie tylko efektywności energetycznej – muszą one również uwzględniać pilną potrzebę wymianę systemów grzewczych opartych o paliwa kopalne, takie jak gaz, węgiel i olej, na alternatywne rozwiązania niskoemisyjne i bezemisyjne.

Nowej pojęcia „bezemisyjnych budynków” i „bezemisyjnych źródeł ciepła” wprowadza projekt dyrektywy EPBD o efektywności energetycznej budynków z 15 grudnia 2021 roku. Chodzi o budynki z systemami grzewczymi, które nie powodują emisji w miejscu instalacji, czyli w budynku.

Wspomniany raport JRC jest pierwszym, który określa ilościowo zakres renowacji koniecznych do przestawienia systemów grzewczych z paliw kopalnych na alternatywne rozwiązania niskoemisyjne. Do 2030 r. co najmniej 40 milionów istniejących budynków w państwach członkowskich Unii powinno zmienić swoje kotły na paliwa kopalne na niskoemisyjne alternatywy grzewcze – głównie pompy ciepła.

Warto podkreślić, że wszelkie analizy przeprowadzane przez centrum JRC (które jest częścią struktury Komisji Europejskiej) zapewniają unijnym politykom niezależne doradztwo oparte na dowodach naukowych. Zaś wyniki badań są odniesieniem do aktów prawnych przedstawianych przez Komisję Europejską w procesie legislacyjnym.

Badanie przyczyniło się do trwającego przeglądu dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), stanowiącego część ogłoszonego w grudniu br. drugiej części legislacji w ramach pakietu „Fit for 55”. Jest ono również istotne dla trwającego przeglądu dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz dyrektywy w sprawie ekoprojektu, która ustanawia unijne wymogi w zakresie zrównoważonego rozwoju urządzeń grzewczych.

Biorąc pod uwagę przedstawioną analizę wielu scenariuszy energetycznych wraz ze strategią „Fala Renowacji”, przewiduje się 60-procentową redukcję zużycia ropy naftowej i węgla oraz 30-procentową redukcję zużycia gazu ziemnego we wszystkich budynkach w państwach UE do 2030 r. w porównaniu z rokiem 2019. Głównym wyzwaniem jest to, że te redukcje zużycia paliw kopalnych i związanych z nimi emisji gazów cieplarnianych muszą nastąpić szybko.

Badanie potwierdza, że do 2030 r. rynek renowacji przegród zewnętrznych (izolacji) może się podwoić. Wnosi ono jednak również nowe spostrzeżenie: aby osiągnąć cele klimatyczne UE, rynek renowacji systemów grzewczych powinien w idealnym przypadku potroić się.

Zakres wymaganej dekarbonizacji systemów grzewczych jest tak duży, że od około 2025 r. wszystkie remonty lokali mieszkalnych powinny uwzględniać wymianę źródeł ciepła które wykorzystują olej lub gaz, a od 2030 również – wykorzystujące gaz ziemny. JRC wskazuje, że należy unikać wszelkich remontów nieobejmujących takiej zmiany paliwa. W przypadku oleju wymagany wskaźnik wymiany jest dwukrotnie wyższy od obecnie obserwowanego, który obecnie obejmuje wymiany podobne do siebie, co oznacza, że samo zaprzestanie instalacji nowych urządzeń grzewczych na olej lub węgiel nie będzie wystarczające.

Raport stwierdza, że wymiana kotłów na paliwa kopalne na nowsze powinna zostać zaprzestana jak najszybciej w przypadku oleju (oraz węgla), a w przypadku gazu ziemnego w latach 2025-2030. W związku z tym znacznie więcej gospodarstw domowych powinno uczestniczyć w renowacji systemów energetycznych lub grzewczych: około 30% gospodarstw domowych w UE do 2030 r. i ponad 85% do 2050 r.

Zdaniem PORT PC z opublikowanym przez JRC raportem powinni się koniecznie zapoznać wszyscy politycy, członkowie administracji publicznej czy eksperci związani w transformacją budynków. Wiele z zawartych wniosków ma kluczowe znaczenie dla tworzenia polityk dot. rozwoju efektywności energetycznej budynków w Polsce. Tym bardziej, że kierunek wskazany przez Komisję Europejską w raporcie JRC będzie miał jeszcze większe przełożenie niż dotychczas na zmianę unijnych ram prawnych w zakresie transformacji energetycznej, ale także zasad finansowania inwestycji.

Polska Organizacja Rozwoju Pomp Ciepła