19 wtargnięć rosyjskich dronów. Polska wzywa sojuszników NATO

W nocy z 9 na 10 września 2025 roku polska przestrzeń powietrzna została wielokrotnie naruszona przez rosyjskie drony podczas ataku Rosji na Ukrainę. W odpowiedzi premier Donald Tusk ogłosił w Sejmie zamiar uruchomienia artykułu 4 NATO. O godzinie 13:00 rzecznik rządu Adam Szłapka poinformował, że NATO uruchomiło art.4 Traktatu Północnoatlantyckiego. Incydent, w którym odnotowano 19 wtargnięć dronów, uznano za poważną prowokację.

Artykuł 4 Traktatu Północnoatlantyckiego umożliwia konsultacje z sojusznikami, gdy państwo członkowskie czuje zagrożenie dla swojej integralności terytorialnej, niezależności lub bezpieczeństwa. W odróżnieniu od artykułu 5, nie zobowiązuje do działań militarnych, lecz służy koordynacji i wymianie informacji. Polska sięga po ten mechanizm, by omówić sytuację z NATO i wzmocnić bezpieczeństwo w regionie.

Reklama

Uruchomienie artykułu 4 otwiera drogę do pilnych konsultacji w ramach Sojuszu, co może prowadzić do zwiększenia obecności NATO na wschodniej flance czy wzmocnienia obrony powietrznej. Incydent z dronami, określony jako „bezprecedensowy”, podkreśla napiętą sytuację w Europie Wschodniej i potrzebę zdecydowanej odpowiedzi wobec działań Rosji.

Jednak w debacie publicznej pojawia się również pytanie o artykuł 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, który jest fundamentem kolektywnej obrony Sojuszu. Czym jest ten przepis i dlaczego różni się od artykułu 4?

Artykuł 5 stanowi, że „Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim”. Oznacza to, że atak na jedno państwo członkowskie obliguje pozostałych sojuszników do udzielenia pomocy, w tym użycia siły zbrojnej, jeśli jest to konieczne. W odróżnieniu od artykułu 4, który ogranicza się do konsultacji w przypadku zagrożenia, artykuł 5 jest mechanizmem aktywowanym w odpowiedzi na bezpośredni atak zbrojny. Dotychczas użyto go tylko raz – po zamachach 11 września 2001 roku na Stany Zjednoczone.