Noc Muzeów w Muzeum Śląskim w Katowicach

W sobotę 18 maja kolejna edycja uwielbianego przez miłośników sztuki święta, podczas którego pod osłoną nocy będzie można zwiedzać muzea i galerie. 

Z tej okazji Muzeum Śląskie przygotowało wiele atrakcji dla najmłodszych i dorosłych.

W trakcie Nocy Muzeów będzie można zwiedzać wszystkie wystawy, a dodatkowo wziąć udział w wydarzeniach przygotowanych specjalnie na tę okazję. Zajrzeć tam, gdzie na co dzień nie można wejść, poznać naszych pracowników, skorzystać z ciekawych atrakcji dla dzieci i dorosłych. 
Spotkania z kuratorami wystaw, koncert, spotkanie z historią neandertalczykiem, warsztaty i zabawy plastyczne, kiermasz wydawnictw i wiele innych wydarzeń czeka na naszych gości 18 maja od godziny 18.00 do 01.00.  

Gwarantujemy wyjątkową noc, w trakcie której nikt nie będzie się nudził!

WYDARZENIA NA TERENIE ZEWNĘTRZNYM

• Byzuch u Ferdynanda

Zwiedzanie terenu dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice” z elementami mitologii śląskiej. Teren zewnętrzny / 18.30-19.30 / 20.30–21.30 oprowadzanie z audio deskrypcją, dostępne dla osób niewidomych / 22.30–23.30 / zbiórka na placu Grubiorza / jednorazowo może uczestniczyć 30 osób / obowiązują zapisy mailowe: przewodnicy@muzeumslaskie.pl

• Koncert Orkiestry Dętej „Katowice”

Orkiestra Dęta Katowice, kontynuatorka tradycji orkiestr górniczych, z okazji Nocy Muzeów zagra utwory ze swojego repertuaru. Będzie można posłuchać melodii ludowych, pełnych werwy marszy oraz wybranych utworów z repertuaru muzyki popularnej i filmowej.

/ 19.00–20.00 / plac Grubiorza

• Kiermasz wydawnictw 

Jak co roku w trakcie nocnego kiermaszu będzie można kupić książki i pamiątki po okazyjnych cenach.

/ 18.00–24.00 / teren zewnętrzny

• Instalacja Azyl / 18.00-01.00 / plac Fajrant

• Koncert Boogie Boys / 23.30-24.30 / teren zewnętrzny

INSTALCJA AZYL

Instalacja interaktywna „Azyl” reprezentowała polską studencką scenografię na PQ23 w Pradze i została wyróżniona nagrodą Responsivness to Urgencess (Reagowania na bieżące problemy). Autorką koncepcji i laureatką wyróżnienia jest Ksenia Makała – studentka V roku Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach i absolwentki Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej.

Instalacja jest próbą stworzenia bezpiecznej przestrzeni. Zadaszenie pełni funkcję schronienia, rozciągając się nad przechodniami. Zapewnia cień, chroni przed deszczem i reaguje na zmienne warunki atmosferyczne, zmieniając się pod wpływem wiatru i wpuszczając promienie słońca. Praca ta stanowi kontrast dla istniejącego, spójnego otoczenia architektonicznego, wnosząc element zaskoczenia i nowatorskiej formy. W kontekście obecnego kryzysu i wojny na Ukrainie, „Azyl” odnosi się do rzeczywistości osób przybywających z Ukrainy do Polski w poszukiwaniu schronienia i bezpieczeństwa. Praca Makały ukazuje świadomość zagrożenia i braku kontroli, które towarzyszą tym osobom w życiu codziennym.

Praca Kseni Makały została doceniona przez jury PQ32 za „poetycki kontrast pomiędzy realnością a metaforą i umiejętność odniesienia się do kwestii kryzysu z niezwykłą prostotą i wnikliwością. Na górze – ulotny dach oferuje bezpieczeństwo, a jednak nie daje poczucia stabilizacji. Na dole – ludzka solidarność, która pozwala zaspokoić głód, ugasić pragnienie i ochronić przed zimnem, zarazem bezpieczna i nietrwała”.

Działania towarzyszące instalacji Azyl w holu Łaźni:

– 18.00-19.00 Spotkanie autorskie z udziałem prof. Marka Chowańca, Kseni Makały, dr Krystyny Mogilnickiej, Karoliny Dziełak-Żakowskiej

– 19.30-21.00 Warsztaty plastyczne dla dzieci prowadzone przez Ksenię Makałę i Annę Wańtuch, podczas których uczestniczy będą mogli indywidulanie dokończyć hasło otwarte „Mój AZYL …” 

– 22.00-23.00 Poczęstunek kawą i herbatą 

– 19.30-24.00 Dostępność strefy interaktywnejinstalacji

WYKŁADY

• „Shoty ze sztuką”

20-minutowe spotkania, podczas których muzealnicy pokażą, jak można „czytać” dzieło sztuki. Zastanowimy się nad tym, czy interpretacja zawsze jest dowolna, czym różni się atrybut od symbolu i jakie były źródła inspiracji twórców. Spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie: jak odnaleźć się w mnogości technik graficznych?

/ 18.30–23.00 / Czytelnia / poziom -2a

18.30 „ZIEMSKIE / BOSKIE – spojrzenie na sacrum”, Andrzej Holeczko-Khiel.

19.30 „Co autor miał na myśli? Jak rozumieć sztukę współczesną”, Joanna Szeligowska-Farquhar.

20.30 „Paryż modernistów Europy Środkowej oczami komparatysty”, dr Michał Burdziński.

21.30 „Odczytywanie dzieła sztuki – metoda Erwina Panofsky’ego”, Magdalena Niziołek.

22.30 „Z czym mamy do czynienia – rozpoznawanie technik graficznych”, Łukasz Szostkiewicz.

• „Z Neandertalu po Nagrodę Nobla, czyli o karierze neandertalczyka”

Wykład prof. dr hab. Iwony Sobkowiak-Tabaki z Wydziału Archeologii UAM
Jeszcze kilkanaście lat temu neandertalczycy byli często postrzegani jako prymitywni, o ograniczonych zdolnościach intelektualnych i technicznych, będący jedynie odległymi kuzynami współczesnego człowieka. Tylko niewielka grupa naukowców rozważała możliwość krzyżowania się obu gatunków Homo, podczas gdy inni uważali to jedynie za spekulacje. „Kariera” Homo sapiens neanderthalensis nabrała tempa dopiero po 2010 roku, kiedy to zespół badawczy z Instytutu Maxa Plancka w Lipsku, pod kierownictwem profesora Svante Pääbo, w pełni rozpoznała genom neandertalczyków. Co istotne, badania wykazały, że każdy z nas jest ich spadkobiercą i nasze DNA zawiera od 1 do 2% genów pochodzących od neandertalskich przodków. Podczas wykładu odkryjemy, w jakich warunkach neandertalczycy żyli, jakie narzędzia wytwarzali, jak polowali, co spożywali, dlaczego wyginęli oraz co przekazali nam w spadku.
/ 19.00–20.00 / sala A / poziom -3

• „Sztuka Głuchych – jak ją zrozumieć? O symbolice w sztuce nurtu Deaf Art.

Michał Justycki / prelekcja z prezentacją multimedialną. Analiza dzieł g/Głuchych artystów tworzących w nurcie De’VIA pozwoli na wyjaśnieniesymboli pojawiających się w ich dziełach, wynikającychz doświadczeń osób g/Głuchych w Polsce, Stanach Zjednoczonych i innych częściach świata / wykład w PJM tłumaczony na język polski mówiony.
/ 19.30–20.30 / sala B / poziom – 3

• Projekcja filmu na 95-lecie Muzeum Śląskiego w Katowicach

/ 18.00-01.00 / foyer poziom -4  

• Projekcje filmów z cykl „Dzieła utracone” 

/ 20.30-22.30 / Sala B / poziom -3

Cykl został zrealizowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2022–2023. 

W czasie pokazów organizowanych podczas Nocy Muzeów zostaną zaprezentowane 4 filmy w reżyserii Agnieszki Trzos, opowiadające historie obiektów uznawanych za polskie straty wojenne, zaginionych z polskich muzeów w czasie ostatniej wojny. Rzeźba „Diana” dłuta Jeana-Antoine’a Houdona z kolekcji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich w Warszawie oraz obraz z Muzeum Narodowego w Warszawie – „Portret młodego mężczyzny w peruce” namalowany przez Krzysztofa Lubienieckiego zostały odzyskane w ostatnich latach dzięki działaniom restytucyjnym resortu kultury. „Gitara” – praca Picassa utracona z Muzeum Sztuki w Łodzi oraz „Autoportret” Jacka Malczewskiego, należą do grupy ponad 516 tysięcy dzieł sztuki poszukiwanych przez Państwo Polskie na całym świecie od zakończenia II wojny światowej. 

Popularyzacja tematyki strat wojennych, opowiadanie historii obiektów utraconych, pokazywanie zakończonych sukcesem spraw restytucyjnych wyraźnie przyczynia się do odnajdywania i odzyskiwania kolejnych poszukiwanych zabytków.

„Diana”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, ©WFDiF | 20’04” (rzeźba Jeana A. Houdona).

Tematem filmu są dzieje rzeźby „Diana” dłuta Jeana A. Houdona, która znajduje się w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich. Stanisław August przedstawia swojemu dworowi popiersie Diany – nowy nabytek do jego kolekcji dzieł sztuki.

W planie współczesnym opowiedziane są dzieje odzyskania przez polskie władze zrabowanego podczas wojny popiersia, które odnalazło się w ofercie wiedeńskiego domu aukcyjnego.

„Portret mężczyzny”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, ©WFDiF | 28’14” (obraz Krzysztofa Lubienieckiego). Historia odnalezienia przez polskie władze, przy wydatnej pomocy FBI, zarabowanego przez Niemców, obrazu pędzla Krzysztofa Lubienieckiego. Opowieść rozgrywa się w dwóch planach czasowych – współcześnie i w roku 1728, kiedy to Lubieniecki przygotowuje się do namalowania obrazu.

„Gitara”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, © WFDiF | 23’26” (kolaż Pabla Picassa).

Październik 1923. Do willi Witkacego w Zakopanem przyjeżdża tajemniczy gość, przedstawiający się jako marszand i kolekcjoner sztuki Mieczysław Sierpski. W walizce wypełnionej pracami różnych twórców ma także grafikę Pabla Picassa „Gitara” – pozostawia ją gospodarzowi w dowód wdzięczności za namalowanie swojego portretu. Dzięki Witkacemu i Władysławowi Strzemińskiemu praca trafia do tworzonego w Łodzi Miejskiego Muzeum Historii i Sztuki im J.K Bartoszewiczów. Ostatnie sekwencje filmu ukazują niszczenie oraz rabowanie przez Niemców w 1939 r. eksponatów Muzeum. „Gitary” Picassa do tej pory nie odnaleziono.

„Autoportret”, reż. Agnieszka Trzos, Polska, 2022, © WFDiF | 21’47” (obraz Jacka Malczewskiego). „Autoportret” Jacek Malczewski malował w czasie, gdy jego małżeństwo przechodziło kryzys. Malarz przeżywał wtedy romans z Marią Balową, którą także uwiecznił w kilku swoich obrazach. Film ukazuje malarza w tym właśnie okresie, gdy zdaje on sobie sprawę, że jest na życiowym zakręcie.

INNE AKTYWNNOŚCI 

• „Trzy kolory i wystarczy” warsztaty plastyczne dla dzieci od 5 roku życia / warsztaty dostępne dla dzieci głuchych i słabosłyszących.

Tematem zajęć warsztatowych będzie mieszanie barw z wykorzystaniem barw podstawowych. Do dyspozycji uczestników będą wykadrowane fragmenty obrazów ze zbiorów Muzeum Śląskiego. Podążając za instrukcją dzieci wypełnią kształty barwami podstawowymi, a następnie zmieszają je ze sobą tworząc barwy pochodne. To działanie w prosty sposób pozwoli uczestnikom zapoznać się ze sposobem mieszania barw. W sali edukacyjnej prezentowane będą reprodukcje oryginalnych obrazów. Do zajęć można dołączyć w dowolnej, dogodnej dla siebie porze.  Technika: pastele olejne

/ 18.00–22.00 / sala C / poziom -3

• Zwiedzanie pracowni konserwacji z elementami warsztatowymi

Jak co roku będzie można podejrzeć tajniki pracy konserwatora zabytków, obejrzeć specjalistyczny sprzęt, zapytać o ciekawostki. A chętni będą mogli wczuć się w rolę konserwatora podczas drobnych ćwiczeń warsztatowych.

/ 18.00–24.00 / pracownia konserwacji / poziom -2

• Pokaz gier drewnianych z możliwością zakupu w sklepie muzealnym.

/ poziom -4 

• Koncert Muzealnego Chóru Społecznego „Muzyka w dialogu: głos i klawisze”

W programie współczesne pieśni chóralne z towarzyszeniem fortepianu.

Wykonawcy: Muzealny Chór Społeczny, Elżbieta Ryś –fortepian, Krzysztof Dudzik – dyrygent. Koncert z muzyką o niezwykle szerokim przekroju. Zabrzmią współczesne opracowania pieśni ludowych, miłosne pieśni żydowskie, rytmy bałkańskie i brzmienia musicalowe. A wszystko okraszone radością wspólnego muzykowania – charakterystyczną dla Muzealnego Chóru Społecznego.

/ 20.00-20.30 i 21.30–22.00 / sala audytorium / poziom – 3

WYSTAWY 

• Wystawa Co to jest? Zagadki etnograficznego magazynu

Każdy obiekt, który trafia do muzeum staje się przedmiotem badań i analiz. Czasem są to prawie detektywistyczne dociekania. I bywa, że nawet muzealnikom nie udaje się rozpoznać do czego były używane przedmioty w przeszłości. Podczas Nocy Muzeów uczestnicy zobaczą niezwykłe przedmioty z etnograficznych kolekcji i będą mogli odgadywać, do czego służyły naszym przodkom.

/ 18.00-01.00 / poziom -4, sala H / wystawa dostępna także dla osób niewidomych.

• Fotoplastykon z seansem Paryż Chopina. Podróż do trzeciego wymiaru.

Prezentacja w fotoplastykonie zostanie rozszerzona o gablotę z zabytkowymi obiektami związanymi ze stereofotografią (przeglądarki z XIX i XX wieku, stereopary, aparat fotograficzny stereoskopowy), przybliżającymi tę mało znaną technikę. Pracownicy Działu Dokumentacji Mechanicznej będą pełnić dyżur przy obiekcie i odpowiadać na pytania zwiedzających.

/ 18.00-01.00 / wystawa „Chopinowi Duda Gracz” / poziom -4

• Galeria polskiej sztuki nowoczesnej 1800–1945 / poziom -2

• Galeria plastyki nieprofesjonalnej / poziom -2

• Galeria śląskiej sztuki sakralnej / poziom -4

• Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów / poziom -4

• Na tropie Tomka / Stolarnia

• Poza Edenem. Sztuka współczesna ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach / poziom -2

• Wojny Nigdy Dość! / poziom -2

• Chopinowi Duda-Gracz / poziom -4

• Spojrzenie z góry. Z archiwum Wandy Rutkiewicz / poziom -4

• Polana, Lech Majewski / hol centralny

• 200 lat kopalni Katowice. Nasza kopalnia / Stolarnia, Spichlerz

• Paryż Chopina / z mini ekspozycją towarzyszącą Podróż do trzeciego wymiaru / fotoplastykon -4

• False flag, Jadwiga Janowska / wystawa zewnętrzna, plac Fajrant

Informacje dodatkowe:

Wejście będzie bezpłatne.

W Noc Muzeów Muzeum Śląskie będzie otwarte od 18:00 do 01:00 (ostatnie wejście o 24:00). Wcześniej w tym dniu, muzeum nie będzie otwarte dla zwiedzających.

Oba parkingi Muzeum Śląskiego (podziemny i zewnętrzny będą czynne zgodnie z Regulaminem.

Program wraz z ulotką do pobrania:  

www.muzeumslaskie.pl/noc-muzeow-2024-program-wydarzenia/

Muzeum Śląskie