Co może sejmik wojewódzki? Samorządowy poradnik wyborczy

Wybory samorządowe zbliżają się wielkimi krokami – do urn pójdziemy już 7 kwietnia. Kogo i po co wybieramy? Na te (i inne) pytania odpowie wam kolejny samorządowy poradnik wyborczy.

Kogo wybieramy w zbliżających się wyborach?

7 kwietnia zagłosujemy w wyborach samorządowych. To, na kogo będziemy głosować, zależy od miasta, w którym mieszkamy – w mieście na prawach powiatu wyborcy zdecydują o tym, kto zostanie prezydentem miasta, kto wejdzie do rady miasta oraz o nowych radnych sejmików wojewódzkich. W innym przypadku mieszkańcy, oprócz wspomnianych organów, wybiorą także członków rady powiatu. Skupmy się jednak na władzach wojewódzkich.

Sejmik wojewódzki – co może?

Na początek trochę teorii. Radnych wojewódzkich wybieramy w wyborach bezpośrednich co 5 lat. Liczba radnych zależy od liczby mieszkańców województwa – w województwach do 2 mln mieszkańców w skład sejmików wchodzi 30 radnych, a na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszkańców przypada kolejnych trzech radnych. Tak, dla przykładu, w województwie śląskim obecnie jest 45 radnych i tylu też wybierzemy w zbliżających się wyborach.

Jakie kompetencje ma sejmik? Odpowiedź znajdziemy w art. 18 Ustawy o samorządzie województwa, do którego odsyłamy zainteresowanych szczegółami. Tu wymienimy najważniejsze kompetencje, do których należą uchwalanie strategii rozwoju województwa, uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego, uchwalanie budżetu województwa, określanie zasad udzielania dotacji z budżetu województwa, wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa, stanowienie aktów prawa miejscowego czy uchwalanie przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych. Do uprawnień sejmiku należy także wybór marszałka województwa.

Urząd marszałkowski – czym się zajmuje?

Osobą kierującą urzędem marszałkowskim oraz reprezentantem województwa jest marszałek województwa. Kompetencje, zarówno urzędu marszałkowskiego, jak i samego marszałka, są bardzo szerokie. Dotyczą m.in. obszarów kultury, edukacji, infrastruktury, zagospodarowania przestrzennego czy ochrony i konserwacji zabytków.

To tyle teorii, teraz praktyka. Aby najlepiej zrozumieć, dlaczego urząd marszałkowski jest istotny, wystarczy spojrzeć na listę instytucji, na których działanie urząd ma wpływ. W województwie śląskim należą do nich ośrodki kultury, jak Instytucja Filmowa Silesia Film (zajmująca się kinami studyjnymi: Janosik, Kosmos, Światowid i Rialto), Muzeum Śląskie, Biblioteka Śląska, chorzowski Teatr Rozrywki czy Muzeum Zamkowe w Pszczynie. Oczywiście to tylko przykłady – cała lista jest znacznie dłuższa. Znajdziemy także listę placówek oświatowych, do których należy chociażby Planetarium Śląskie, oraz jednostek związanych z systemem ochrony zdrowia.

Kogo NIE wybieramy w wyborach samorządowych

Podsumowując, na poziomie władz wojewódzkich wybieramy TYLKO radnych sejmiku. To radni, nie wyborcy, bezwzględną większością głosów wybierają marszałka województwa, zwykłą większością głosów wybierają z kolei wicemarszałków i pozostałych członków zarządu województwa.

Tekst powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem BoMiasto