Muzyka i film w Bielsku-Białej

Wojciech Kilar. 2 X F: Filharmonia & film – taki tytuł nosił 26. Festiwal Kompozytorów Polskich im. H.M. Góreckiego w Bielsku-Białej, którego muzyka i projekcje wypełniały 5-7 października sale – Bielskiego Centrum Kultury im. Marii Koterbskiej, kina Helios oraz bielskiego Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych.

W tym roku mija 10. rocznica śmierci Wojciecha Kilara. Był jednym z największych współczesnych polskich kompozytorów, pianista, twórcą muzyki klasycznej i filmowej. Dlatego właśnie W. Kilarowi postanowił poświęcić tegoroczny FKP dyrektor artystyczny tego festiwalu Andrzej Kosowski, który przejął pałeczkę po Witoldzie Szulakowskim, przez niemal ćwierć wieku współtworzącym program tej sztandarowej imprezy Bielskiego Centrum Kultury im. Marii Koterbskiej.

Wojciech Kilar napisał muzykę do ponad 130 filmów. Jego kompozycje ilustrowały filmy tak wybitnych reżyserów polskich, jak: Krzysztof Zanussi (wszystkie filmy), Andrzej Wajda (Ziemia obiecana 1974, Pan Tadeusz 1999), Kazimierz Kutz (Nikt nie woła 1960, Sól ziemi czarnej 1969, Perła w koronie 1971, Śmierć jak kromka chleba 1994), Stanisław Różewicz (Westerplatte 1967, Samotność we dwoje 1968), Wojciech Has (Lalka 1968), Tadeusz Konwicki (Salto 1965), Marek Piwowski (Rejs 1970), Krzysztof Kieślowski (Przypadek 1981). Światową popularność przyniosła mu współpraca z takimi twórcami filmowymi, jak: Roman Polański (Dziewiąte wrota 1999, Śmierć i dziewczyna 1995, Pianista 2002,), Francis Ford Coppola (Dracula 1992) czy Jane Campion (Portret damy 1996). Muzykę W. Kilara można usłyszeć też w filmach Truman Show oraz Miasto Aniołów. W 1999 r. Peter Jackson zaproponował mu napisanie muzyki do Władcy pierścieni. Kompozytor zgodził się skomponować ścieżkę dźwiękową do filmu, ale ostatecznie nie doszło do finalizacji tego projektu. Album z muzyką do Pana Tadeusza został Platynową Płytą, muzyka do Draculiuhonorowana została nagrodami ASCAP Award oraz Best Score Composer for a Horror Film.

Filmowe dzieła tego znakomitego kompozytora przypomniało kino Helios, które 2-4 października dawało przegląd filmów Wojciecha Kilara. Także tam 5 października po południu odbyła się projekcja filmu dokumentalnego Wojciech Kilar. Między awangardą a Hollywood (2017) w reżyserii Violetty Rotter-Kozery oraz prezentacja jej książki Kilar. W bliskim planie. Jeszcze tego samego dnia przed południem w BCK kompozycje W. Kilara – wokaliza z filmu Dziewiąte wrota oraz improwizacja na temat Poloneza z filmu Pan Tadeusza – a także utwory G.H. Stolzela, G.J. Wernera, Mikołaja Gomółki i Mikołaja Zieleńskiego zabrzmiały podczas koncertu edukacyjnego Bielskiego Towarzystwa Muzycznego. Wykonali je sopranistka Joanna Korpiela-Jatkowska, skrzypkowie Adam Wagner i Zenon Mojżysz, altowiolista Witold Szulakowski, wiolonczelistka Urszula Mizia i organista oraz pianista Tomasz Orlow.

Oficjalna inauguracja 26.FKP odbyła się w BCK 5 października wieczorem. Na scenie pojawiała się AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia. Jak podkreślił Andrzej Kosowski, fakt, że ta orkiestra rozpoczynała bielski festiwal poświęcony muzyce Wojciecha Kilara był nieprzypadkowy i zamierzony. Właśnie Markowi Mosiowi i orkiestrze AUKSO W. Kilar zadedykował jeden z utworów, który znalazł się w festiwalowym programie – Ricordanzę na orkiestrę smyczkową. Ten zróżnicowany utwór pozwala muzykom orkiestry na zaprezentowanie wirtuozerii wykonania, czego doświadczyliśmy podczas inauguracji festiwalu, słuchając także Preludium chorałowego i przebojowej Orawy, zakończonej głośnym okrzykiem orkiestry, a także II Koncertu fortepianowego zagranego z AUKSO przez pianistę Piotra Sałajczyka.

Drugi festiwalowy dzień rozpoczął dopołudniowy koncert szkolny w sali koncertowej Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Stanisława Moniuszki. W tym koncercie Orkiestra Symfoniczna ZPSM także wykonała Orawę oraz utwory W. Kilara z filmów: Ziemia obiecana, Trędowata, Smuga cienia, Kronika wypadków miłosnych i Zemsta.

Wieczorem w BCK podczas Salonu Muzycznego siły połączyli genialny pianista Leszek Możdżer i fantastyczne akordeonowe Motion Trio. W tym składzie w 2013 roku muzycy nagrali płytę Polonium, po której – jak stwierdził Andrzej Kosowski – muzyka polska już nie była taka sama. Po 10 latach spotkali się właśnie w BCK, żeby wspólnie zaprezentować utwory Motion Trio, jego muzyków, napisane specjalnie dla tria przez Martę Ptaszyńską i Jerzego Maksymiuka oraz kompozycje Fryderyka Chopina, Grażyny Bacewicz i Henryka Mikołaja Góreckiego, którego imię nosi FKP. Wszystko to zabrzmiało niezwykle interesująco, nowocześnie. A Orawa na trzy akordeony zamiast tradycyjnych smyczków to był majstersztyk.

Ostatni z festiwalowych dni – sobota 7 października – miał już całkowicie filmowy charakter. Przed południem BCK zaprosił do swojej Cafe Maria najmłodszych melomanów na spotkanie pt. Reksio kompozytor – podczas którego wyświetlono filmy animowane dla dzieci Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej z muzyką tej miary kompozytorów, co Krzysztof Penderecki, Zenon Kowalowski, Bogumił Pasternak i Tadeusz Kański. Na wieczorny finał FKP Orkiestra Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia pod dyrekcją Adama Sztaby wykonała koncert Wojciech Kilar & muzyka filmowa. Zabrzmiały piękne twory bohatera festiwalu z Pana Tadeusza, Draculi, Pianisty, Ziemi obiecanej Smugi cienia, Iluminacji, Kontraktu, Bilansu kwartalnego, Hipotezy i z Zemsty. Usłyszeliśmy także suitę A. Sztaby z filmu Od pełni do pełni, muzykę Jana A.P. Kaczmarka do filmu Marzyciel i Krzysztofa Pendereckiego do Rękopisu znalezionego w Saragossie. Mury BCK opuszczała zachwycona publiczność.

Urząd Miejski w Bielsku-Białej