Organizacje z całej Polski apelują o wyrzucenie „Lex knebel” do kosza

80 organizacji społecznych z całej Polski zaapelowało do posłanek i posłów o odrzucenie „Lex knebel”. Taki przydomek zyskała budząca kontrowersje rządowa nowelizacja tzw. ustawy ocenowej, którą już w czwartek zajmą się posłowie i posłanki z sejmowej Komisji Ochrony Środowiska. 

– W trakcie posiedzenia komisji posłowie i posłanki zdecydują o tym, czy przepuścić do dalszych prac katastrofalny dla zrównoważonego rozwoju Polski projekt. W tym kształcie nowelizacja da obecnemu, ale także każdemu kolejnemu rządowi wolną rękę w forsowaniu arbitralnie wybranych inwestycji całkowicie poza kontrolą społeczną i bez oglądania się na ochronę środowiska – mówi Adrian Chochoł, prawnik z Fundacji Frank Bold.

Dlatego 80 organizacji z całej Polski, zajmujących się na co dzień ochroną środowiska i kwestiami społecznymi, zaapelowało do posłanek i posłów zasiadających w Komisji Ochrony Środowiska o odrzucenie nowelizacji tzw. ustawy ocenowej w całości.

Zwracają m.in. uwagę, że „Lex knebel” nie przewiduje konsultacji z okolicznymi mieszkańcami czy właścicielami gruntów na terenie planowanej inwestycji, którą rząd na podstawie uznaniowych kryteriów uzna za “strategiczną”. Takie „strategiczne” inwestycje będzie można realizować także wbrew woli samorządu i wbrew istniejącym miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego.

– Miejsce „Lex knebel” jest w koszu. Rząd w zaciszu swoich gabinetów postanowił rozmontować  system bezpieczników, którymi ludzie mogli się bronić przed szkodliwymi inwestycjami. W ten sposób mówi ludziom: bez żadnego trybu zbudujemy wam za oknem autostradę, powiększymy kopalnię czy utworzymy składowisko niebezpiecznych odpadów – mówi Krzysztof Cibor z Greenpeace.

Jak podkreślają w apelu organizacje, “Lex knebel” to również kolejne pole konfliktu między Polską a Unią Europejską ze względu na niezgodność planowanych przepisów z prawem unijnym.

– Nowelizacja wprost łamie unijną tzw. dyrektywę siedliskową, co doprowadzi do demontażu systemu ochrony przyrody w ramach sieci Natura 2000 w Polsce. Co więcej, jest wbrew ramowej dyrektywie wodnej – projekt dopuszcza wystąpienie negatywnego wpływu na cele środowiskowe dotyczące wód. Wykluczenie społeczeństwa z procesu inwestycyjnego i ograniczenie jego prawa do sądu to z kolei złamanie konwencji z Aarhus. Po raz kolejny rządzący wywołują konflikt z ludźmi i przyrodą na poziomie lokalnym, jak i unijnym –  mówi Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

– Ponadto „Lex knebel” umożliwia bardzo szerokie, niemal dowolne stosowanie zasad, które zgodnie z przepisami unijnymi powinny być bardzo rzadkimi odstępstwami w naprawdę wyjątkowych sytuacjach  – dodaje Marek Elas z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków .

Organizacje podkreślają także skandaliczny w ich ocenie przebieg prac nad nowelizacją ustawy ocenowej. Choć była ona poddana publicznym konsultacjom wiosną 2022 r., to kontrowersyjne rozwiązania pojawiły się w niej dopiero w marcu 2023 r. Proponowane przepisy opublikowano dopiero w dniu przekazania projektu do Sejmu.

– Nowelizacja zawiera napisane niedbale przepisy, które ujrzały światło dzienne dopiero w momencie ich przekazania do prac sejmowych. Niech o skali ich kontrowersyjności świadczy to, że w bardzo krótkim czasie tak wiele organizacji zmobilizowało się, by zaprotestować przeciw nowelizacji – komentuje dr Olga Kazalska z WWF Polska.

Pełna treść apelu organizacji dostępna jest tutaj. Do tej pory podpisały się pod nim:

1. Akcja Demokracja
2. Autonomia
3. Centrum Ochrony Mokradeł
4. Centrum Praw Kobiet
5. ClientEarth Prawnicy dla Ziemi
6. Compassion in World Farming Polska
7. Ekowyborca 
8. Fundacja alter eko
9. Fundacja Aquila
10. Fundacja Brzeźnica 
11. Fundacja dla Biebrzy
12. Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze
13. Fundacja Dzika Rzeka
14. Fundacja Frank Bold
15. Fundacja Greenmind
16. Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
17. Fundacja Kwietna
18. Fundacja Łódzki Szlak Kobiet
19. Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów 
20. Fundacja Mondo Cane
21. Fundacja Nexus
22. Fundacja Noga w Łapę. Razem idziemy przez świat
23. Fundacja Psubraty
24. Fundacja Rozwój TAK – Odkrywki NIE
25. Fundacja Siedlisko Silesia
26. Fundacja Szkatułka
27. Fundacja Szklane Pułapki 
28. Fundacja Wiedzieć Więcej
29. Fundacja Zielone Światło
30. Future Food 4 Climate
31. Green REV Institute
32. Fundacja Greenpeace Polska
33. Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING
34. Inicjatywa „Nasz Rzecznik”
35. Jestem na pTAK!
36. Kampania Na Rzecz Sędziwych Drzew w Polsce – Zdrap Pomarańczowy Znak
37. Koalicja Klimatyczna 
38. Koalicja Ratujmy Rzeki
39. Koalicja Żywa Ziemia
40. NaRencie.pl
41. Nasza Ziemia Powiśle Dąbrowskie
42. Natura International Polska
43. Nauka dla Przyrody
44. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
45. Opolskie Towarzystwo Przyrodnicze
46. Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
47. Podkarpackie Towarzystwo Przyrodników Wolne Rzeki
48. Polska Izba Żywności Ekologicznej
49. Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
50. Polski Klub Ekologiczny w Krakowie, Koło Miejskie w Gliwicach
51. Polskie Stowarzyszenie Zero Waste
52. Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
53. Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
54. Sekcja Przyjaciół Raby PZW Raba
55. Śląskie Towarzystwo Ornitologiczne
56. Stepnicka Organizacja Turystyczna Nie Tylko dla Orłów
57. Stowarzyszenie „Cała Naprzód”
58. Stowarzyszenie „Jesteśmy Razem”
59. Stowarzyszenie „NIE dla Spalarni w Inowrocławiu”
60. Stowarzyszenie Akcja Ratunkowa dla Krakowa
61. Stowarzyszenie Bioregion
62. Stowarzyszenie Carpatica
63. Stowarzyszenie Czyste Powietrze (Marszów)
64. Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
65. Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Wspólna Ziemia”
66. Stowarzyszenie Olszówka 
67. Stowarzyszenie Społeczno – Przyrodnicze M.O.S.T.
68. Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTAcom
69. Strajk dla Ziemi – Łódź
70. Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody
71. Towarzystwo dla Natury i Człowieka 
72. Towarzystwo Herpetologiczne NATRIX
73. Towarzystwo na rzecz Ziemi
74. Towarzystwo Przyjaciół Słońska „Unitis Viribus”
75. Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”
76. Towarzystwo Przyrodnicze ALAUDA 
77. Towarzystwo Przyrodnicze Dubelt
78. WWF Polska
79. Zielone Wiadomości
80. Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć

Frank Bold