O męskości w Teatrze Śląskim

NOWE KSIĄŻKI: „Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918–2018” Wojciecha Śmiei | Spotkanie z autorem i dyskusja o męskościach 

Maj w Teatrze Śląskim upływa pod znakiem oczekiwania na światową prapremierę „Empuzjonu” Olgi Tokarczuk w reżyserii Roberta Talarczyka. Akcja powieści rozgrywa się w 1913 roku w Pensjonacie dla Panów w Görbersdorfie, gdzie suto zakrapiane rozmowy o sztuce czy filozofii prezentują dawne wzorce męskości, dla których rozum i wiedza stoją ponad uczuciami i emocjonalnym uzewnętrznianiem się. Ujawniają także mizoginistyczne poglądy wobec kobiet i ich miejsca w świecie oraz skrywane na co dzień męskie lęki i niepokoje. Czego w istocie boją się mężczyźni i gdzie szukać przyczyn tych lęków? Jak przez lata zmieniały się wzorce męskości i skąd wzięła się ich toksyczność? Czy ponad 100 lat od czasu akcji powieści mizoginia wciąż jest popularnym zjawiskiem? Czy istnieje dziś alternatywa dla dawnych męskości, a jeśli tak, jaka jest tożsamość współczesnego mężczyzny?

Na te i wiele innych pytań spróbujemy odpowiedzieć w czasie majowego spotkania z cyklu NOWE KSIĄŻKI, podczas którego przyjrzymy się publikacji „Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918–2018” dr. hab. prof. UŚ Wojciecha Śmiei oraz porozmawiamy o różnie rozumianych męskościach. Dyskusję poprowadzi dr Małgorzata Tkacz-Janik, aktywistka społeczna na rzecz praw kobiet, feministka, niezależna dziennikarka, badaczka kultury i dziedzictwa Śląska, a – oprócz autora – udział w niej wezmą:

• Anna Matras, feministyczna i queerowa aktywistka, członkini zarządu Stowarzyszenia Tęczówka, obecnie koordynatorka pierwszej polskiej konferencji skierowanej do kobiet nieheteronormatywnych pod nazwą „Lesbikon. Kongres Kobiet Queer”,

• Paweł Świerczek, dramaturg, performer, organizator kultury, twórca działającego od 2018 roku kolektywu „Śląsk Przegięty”, którego celem jest opowiadanie queerstoriiGórnego Śląska oraz budowanie i wspieranie społeczności queerowej w regionie.

Spotkanie z cyklu NOWE KSIĄŻKI, które towarzyszy premierze „Empuzjonu”, odbędzie się 22 maja o godz. 18.00 na Scenie Kameralnej Teatru Śląskiego. Podczas wydarzenia będzie można nabyć książkę z autografem autora.

„Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918–2018”

Praca wpisuje się w żywy w ostatnich latach nurt badań humanistycznych – masculinity studies. W rozdziale teoretycznym autor przybliża i mapuje najnowsze światowe badania z tego obszaru. W kolejnych rozdziałach analitycznych demonstruje możliwość wykorzystania tych metodologii w kręgu rodzimego literaturoznawstwa. Aplikowanie omówionych we wstępie nowych konceptów do analizy tekstów literackich pozwala pokazać nieświadome i często trudno wyrażalne napięcie, jakie w interpretowanych tekstach wprowadzają niestabilne limitacje kategorii genderowych – niekoniecznie związane z naszym „tu i teraz”, lecz, jak się okazuje, dość powszechne i transhistoryczne. Przykładowe analizy wydobywają z tekstów literackich napięcia na pierwszy rzut oka niewidoczne, nienazywane, ale fundamentalne, tym samym otwierając pole do dalszych dociekań kolejnych badaczek i badaczy. Wszystkie omawiane fabuły pokazują, jak zmiany warunków politycznych, społecznych, kulturowych i ekonomicznych modyfikowały definiowanie tego, co jest „męskie” bądź „niemęskie”, i jak bohaterowie do tych zmian się odnosili, czasem próbując adaptacji, kiedy indziej zaś kontestacji. Między wierszami tych tekstów odnaleźć można niepewność, niepokój i pragnienie ustanowienia (wyobrażonego) ontologicznego fundamentu męskiego gender, którego jednak brak w sekularyzującej się płynnej rzeczywistości. Co więcej, każda niemal z tych zmian rezonuje w męskich ciałach.

Teatr Śląski