UE na COP15: ostatni etap globalnego porozumienia w sprawie powstrzymania i odwrócenia procesu utraty bioróżnorodności – dla ludzi i dla planety

W Montrealu rozpoczyna się konferencja ONZ COP15 w sprawie bioróżnorodności. W dniach 7–19 grudnia państwa będą dążyć do osiągnięcia globalnego porozumienia w sprawie ochrony przyrody i planety, z długoterminowymi celami do 2050 r. i kamieniami milowymi na 2030 r.

Komisja, reprezentująca UE, będzie współpracować ze wszystkimi stronami w celu zawarcia ambitnego globalnego porozumienia w sprawie ochrony, odbudowy i zrównoważonego wykorzystywania bioróżnorodności i ekosystemów oraz inwestowania w nie. Na posiedzeniu wysokiego szczebla w dniach 14–17 grudnia komisarz Sinkevičius będzie reprezentował Komisję i przewodniczył zespołowi negocjacyjnemu UE.

Po ponad dwóch latach negocjacji Komisja pragnie przekształcić COP15 w punkt zwrotny dla bioróżnorodności, podobnie jak porozumienie paryskie dla klimatu, odnosząc się do przełomowego szczytu klimatycznego, na którym świat zgodził się ograniczyć zmianę klimatu do 1,5 °C. Potrzebny jest również wysoki poziom ambicji, aby stawić czoła podwójnemu kryzysowi zmiany klimatu i utraty bioróżnorodności, oraz jeżeli chcemy utrzymać zdolność naszej planety do utrzymania 8, a wkrótce 10 mld ludzi, przeciwdziałania zmianie klimatu i ochrony naszych źródeł utrzymania. Pierwszym krokiem będzie utrzymanie przyrody świata w 2030 r. w lepszym stanie niż miało to miejsce w 2020 r.

UE na COP15: priorytety globalnych ram bioróżnorodności

Komisja wraz z państwami członkowskimi UE będzie pracować nad przyjęciem ambitnych, kompleksowych i transformacyjnych globalnych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 r. Porozumienie na COP15 powinno obejmować:

• cel dotyczący ochrony 30 proc. gruntów i oceanów do 2030 r., zwłaszcza tych obszarów, które są najcenniejsze z punktu widzenia bioróżnorodności i usług ekosystemowych. Obszary chronione musiałyby być dobrze połączone i skutecznie zarządzane;
• cel odbudowy 3 mld hektarów zdegradowanych ekosystemów lądowych i słodkowodnych oraz 3 mld hektarów ekosystemów oceanicznych. Dzięki odbudowie tych obszarów mogą one być bardziej produktywne niż obecnie i bardziej odporne na susze, powodzie i szkodniki; 
• cele dotyczące bezpośrednich czynników powodujących utratę bioróżnorodności, w tym zanieczyszczenia;
• zobowiązania do promowania zrównoważonego wykorzystania bioróżnorodności i ekosystemów, w szczególności poprzez podejścia agroekologiczne, ograniczenie stosowania pestycydów, powstrzymanie wylesiania i włączenie rozwiązań opartych na zasobach przyrody do głównego nurtu naszej gospodarki. Zrównoważone wykorzystanie bioróżnorodności może zaspokoić potrzeby ludzi, na przykład w zakresie żywności, błonnika, paliwa, medycyny lub turystyki, jednocześnie wspierając ochronę przyrody;
• solidne ramy monitorowania obejmujące zestaw głównych wskaźników i solidny mechanizm przeglądu celów krajowych dla wsparcia wdrażania ram, tak aby zapewnić pełne wdrożenie umowy.

Mobilizowanie finansowania na rzecz bioróżnorodności

Potrzebny poziom ambicji będzie wymagał uruchomienia znacznych środków finansowych na ochronę bioróżnorodności i zrównoważone jej wykorzystanie. Jak zapowiedziała przewodnicząca Ursula von der Leyen w orędziu o stanie Unii, Unia Europejska podwoi swoje globalne finansowanie bioróżnorodności do 7 mld euro w latach 2021–2027, zwłaszcza w krajach najbardziej narażonych, i zachęca wszystkich międzynarodowych darczyńców do realizacji tego samego poziomu ambicji. W Montrealu Komisja będzie również wspierać silny pakiet mający na celu mobilizację zasobów ze wszystkich źródeł, krajowych i międzynarodowych, publicznych i prywatnych. 

W pierwszej kolejności należy skuteczniej wykorzystywać istniejące zasoby, w tym poprzez dostosowanie wszystkich przepływów finansowych do celów sprzyjających przyrodzie i zajęcie się szkodliwymi dotacjami. Istotną rolę w tym zakresie odgrywają przedsiębiorstwa. Należy rozpocząć od monitorowania, oceny i ujawniania ich wpływu na przyrodę i zależności od niej. UE popiera globalną koalicję przedsiębiorców wzywającą przedsiębiorstwa i instytucje finansowe do obowiązkowej sprawozdawczości. 

Kluczową kwestią negocjacyjną jest dostęp do korzyści wynikających z wykorzystania zasobów genetycznych oraz sprawiedliwy i równy podział tych korzyści (informacja cyfrowa o sekwencjach DNA zasobów genetycznych, inaczej DSI). Komisja apeluje, by wszelkie rozwiązania były praktyczne i łatwe do wdrożenia. Powinny one zapewniać pewność i jasność prawa oraz przynosić więcej korzyści niż kosztów. W szczególności należy zagwarantować otwarty dostęp do tych informacji i nie wolno utrudniać badań naukowych.

Ponieważ nie możemy zarządzać tym, czego nie możemy zmierzyć, Komisja będzie również opowiadać się za wzmocnieniem budowania i rozwoju zdolności oraz zobowiązuje się do ustanowienia globalnych usług wsparcia w zakresie wiedzy na rzecz bioróżnorodoności, aby wesprzeć nasze kraje partnerskie we wdrażaniu przyszłego globalnego porozumienia.