Jak zmieni się Śląsk? Rozmowa o sprawiedliwej transformacji 

Jak fundusze europejskie przyspieszą sprawiedliwą transformację gmin górniczych w województwie śląskim? To pytanie, które otworzyło debatę ekspertów na portalu Śląska Opinia. O zmianach w regionie rozmawiali: europoseł Jan Olbrycht, burmistrz Bierunia Krystian Grzesica i wiceprezydent Rudy Śląskiej Krzysztof Mejer. Spotkanie prowadził przewodniczący Związku Górnośląskiego Grzegorz Franki.  

Debata rozpoczęła się od krótkiego wykładu europosła Jana Olbrychta o sposobach finansowania transformacji. – Obraz na dzisiaj jest taki, że jeśli chcemy poważnie mówić o transformacji naszego regionu to musimy wziąć pod uwagę wszystkie elementy razem. Zarówno niezbędne reformy związane z naszym regionem, np. reformy podatkowe (…), jak i pieniądze, które są w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji oraz Umowę Partnerstwa. Ta ostatnia zakłada szereg działań infrastrukturalnych (drogi, przesył energii) oraz elementy społeczne – powiedział Jan Olbrycht. – Transformacja naszego regionu wymaga dodatkowych nakładów, żeby zainwestować zarówno w przygotowanie terenów, jak i w kwestie społeczne – dodał europoseł. Na potrzebę wsparcia finansowego zwrócił też uwagę burmistrz Bierunia – Wszyscy czekamy na rzetelne i konkretne informacje w sprawie środków, które pomogą nam możliwie łagodnie przejść z modelu górniczego do rozwiązania bardziej nowoczesnego – powiedział Krystian Grzesica. Z opinią burmistrza zgodził się wiceprezydent Rudy Śląskiej. – Jesteśmy przekonani, że sami sobie z tymi wyzwaniom nie poradzimy. Potrzebujemy wsparcia nie tylko w postaci środków unijnych, ale także ze strony rządowej. 

Samorządowcy zwrócili również uwagę na potrzebę zmian mentalności. – Górnictwo jest dla nas jednym z podstawowych miejsc zatrudnienia i niektóre rodziny nie wyobrażają sobie zmiany – powiedział burmistrz Bierunia. – Co więcej, kiedy rozmawiam z górnikami, to oni mówią, że nie wierzą w likwidację kopalń. Dzieje się tak, ponieważ wiele razy już to deklarowano, a potem zmieniano zdanie – podkreślił Krystian Grzesica. Na inną kwestię zwrócił uwagę wiceprezydent Rudy Śląskiej. – Płace górników nadal są atrakcyjne i wielu młodych ludzi pracuje w tej branży właśnie ze względu na wynagrodzenia. Nasz problem nie polega więc na znalezieniu nowych miejsc pracy dla nich, ale na znalezieniu miejsc pracy porównywalnych pod względem finansowym – wyjaśnił Krzysztof Meyer. 

Goście poruszyli także temat wpływu rosyjskiej agresji na transformację na Śląsku – Z powodu wojny na Ukrainie wszystko zostało wywrócone do góry nogami. Unia zaczyna weryfikować drogę dojścia do celu, jakim jest odejście od górnictwa – powiedział Krzysztof Mejer, wiceprezydent Rudy Śląskiej. – Zobaczymy co się stanie, ale należy pamiętać, że pewne procesy dotyczące zamykania kopalń zostały już uruchomione i nie da się ich zatrzymać – dodał wiceprezydent. Europoseł Jan Olbrycht podkreślił, że cele transformacji się nie zmienią, ale zrewidowany zostanie kalendarz działań – Moim zdaniem to może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie naszego regionu. Reakcją na sytuację na Ukrainie będzie nawoływanie do reaktywowania lub zwiększenia produkcji węgla. Rząd polski już zapowiedział ustawę o wstrzymaniu importu węgla z Rosji – powiedział europoseł.