Dwie definicje Tragedii Górnośląskiej

Odmienna historia Górnego Śląska domaga (ła) się zarówno historycznej jak i literackiej dokumentacji, szczególnie takie długo przemilczane wydarzenia jak: funkcjonowanie obozów koncentracyjnych powstałych w 1945 roku, masowe wywózki na Wschód w tym samym czasie czy równie gremialna emigracja do Zachodnich Niemiec, dlatego nie brak także form będących mniej lub bardziej dokumentarnych stanowiących świadectwa pamięci.

Powojenne represje zwykło się określać mianem górnośląskiej tragedii. Adam Dziurok podaje dwie definicje tej nazwy:

-węższą, dotyczącą roku 1945 obejmującą: „zbrodnie, nadużycia wobec ludności cywilnej, gwałty zabójstwa, rabunki oraz początków internowania, a później deportacje do Związku Sowieckiego”

-szerszą, obejmującą także represje Urzędu Bezpieczeństwa do roku 1956. 

Literatura wyzwolona z okowów cenzury stara się nadrobić te straty, choć są to na razie pierwsze próby zmierzenia się z tematem, stąd tylko krótka ich charakterystyka. Pierwszym aktem tej tragedii była działalność obozów pracy, z których najgorszą sławą cieszył się te, mieszczące się w Łambinowicach i Świętochłowicach-Zgodzie.

Krystian Węgrzynek, Języki mitu, historii, religii w literaturze na Górnym Śląsku, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2018. Fragment rozdziału: Okres powojenny – górnośląskie tragedie

1 A.Dziurok: Stan badań nad „tragedią górnośląską” – historia i implikacje. W:Tragedia górnośląska, Opole-Gliwice, 2012, s.65