Propozycje dotyczące nowelizacji prawa autorskiego. „Konieczna jest prawidłowa implementacja dyrektywy UE”

• Konfederacja Lewiatan apeluje, aby nowelizacja prawa autorskiego nie wykraczała poza regulacje prawne zawarte w przepisach unijnych.
• Proponuje doprecyzowanie części przepisów dotyczących m.in. dodatkowych usług online, blokowania lub usuwania utworów, czy odpowiedzialności dostawców usług udostępniania treści online

Projekt nowelizacji prawa autorskiego ma wprowadzić do polskiego prawa przepisy unijnej dyrektywy o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. 

Konieczność prawidłowej implementacji dyrektywy

Termin na wdrożenie dyrektywy DSM i dyrektywy SatCab minął 7 czerwca 2021 r. Lewiatan apeluje, aby ich implementacja do polskiego porządku prawnego odbyła się prawidłowo i bez nakładania odmiennych standardów prawnych niż wynikałoby to z bezpośredniego brzmienia przepisów unijnych. Prawidłowa implementacja dyrektyw zapewni spójność unijnego rynku cyfrowego i zagwarantuje, że przedsiębiorcy oraz użytkownicy będą mieli takie same prawa i obowiązki jak w innych państwach członkowskich.

Dodatkowe usługi online

– Uważamy też, że zaproponowana w projekcie ustawy definicja dodatkowej usługi online została niesłusznie zawężona do utworów będących „audycjami”, podczas gdy powinna obejmować wszystkie utwory znajdujące się w programie telewizyjnym lub radiowym. Ustawodawca unijny zdefiniował dodatkową usługę online odnosząc ją do pojęcia „programów telewizyjnych lub radiowych”, bo wszystkie utwory znajdujące się w programie mogą być przedmiotem dodatkowej usługi online. Ograniczenie definicji dodatkowej usługi online wyłącznie do audycji stworzy sytuację ,gdzie do części utworów (audycje) w ramach jednego programu stosowana będzie zasada państwa pochodzenia a do części (np. przekazy handlowe – reklamy) nie. Intencją ustawodawcy unijnego było jednolite traktowanie wszystkich utworów składających się na program telewizyjny i mogących stanowić przedmiot dodatkowych usług online. Aktualnie proponowane brzmienie odnoszące się wyłącznie do audycji będzie prowadzić do chaosu interpretacyjnego i związanej z nim niepewności i niepotrzebnych sporów. Dlatego proponujemy uzupełnienie definicji dodatkowej usługi online także o „przekazy” (w tym przekazy handlowe), które są równorzędnymi składowymi programów radiowych lub telewizyjnych – mówi Eliza Turkiewicz, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Dostęp do utworów

W projekcie ustawy zapisano, że „działania podejmowane przez dostawcę usług nie mogą prowadzić do zautomatyzowanego uniemożliwiania dostępu do utworów, blokowania dostępu lub ich usuwania, jeżeli publiczne udostępnienie tych utworów nie narusza praw autorskich w sposób oczywisty.” Konfederacja Lewiatan zwraca uwagę na konieczność uzupełnienia tego przepisu o odniesienie również do praw pokrewnych, przysługującym osobom, którym nie można przypisać twórczego wkładu w powstanie utworu. Chodzi o osoby i podmioty, które pośredniczą w przekazywaniu utworu publiczności, np. aktorów, wydawców.

Wyłączenie odpowiedzialności dostawców usług udostępniania treści online

Wątpliwość budzi również kwestia odpowiedzialności dostawców usług udostępniania treści online (DUUTO). Sformułowania użyte w projekcie ustawy nie odzwierciedlają w pełnym zakresie regulacji przewidzianej w art. 17 Dyrektywie DSM, co może wpłynąć na osłabienie pozycji uprawnionego w relacji z DUUTO rozpowszechniającym utwory bez wymaganej zgody.

Wdrażana dyrektywa DSM wymaga, aby DUUTO „działały niezwłocznie po otrzymaniu odpowiednio uzasadnionego zastrzeżenia od podmiotów uprawnionych w celu zablokowania dostępu do utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną, których dotyczy zastrzeżenie, lub usunięcia ich ze swoich stron internetowych (…)”. Natomiast projekt wymaga, aby DUUTO „działali niezwłocznie po otrzymaniu od uprawnionych odpowiednio uzasadnionego żądania zablokowania dostępu lub usunięcia”, bez wskazania na osiągnięcie jakiego celu te działania mają być nakierowane. 

Zdaniem Konfederacji Lewiatan przepis powinien zostać doprecyzowany zgodnie z faktycznym brzemieniem dyrektywy, gdyż aktualne brzmienie może służyć niekorzystnym dla uprawnionych interpretacjom.

Konfederacja Lewiatan w uwagach do nowelizacji prawa autorskiego proponuje także doprecyzowanie przepisów dotyczących m.in. rozszerzonych licencji zbiorowych, obowiązków informacyjnych, czy dostępu do informacji.

Konfederacja Lewiatan