Jastrzębie-Zdrój: Nie tylko na nekropoliach czcimy zmarłych i poległych

W Jastrzębiu znajduje się kilkadziesiąt miejsc, w jakich można upamiętnić zmarłych, którzy odegrali ważną rolę w historii miasta lub polegli na przykład broniąc ojczyzny.

Pierwsze dni listopada – zwłaszcza 1 i 2 dzień tego miesiąca – są czasem, w którym szczególnie pamięta się o zmarłych, odwiedzając cmentarze, paląc na ich grobach znicze, czy zdobiąc je wiązankami kwiatów lub stroików. Najczęściej odwiedzane są groby rodzinne, osób bliskich lub przyjaciół.

Są też jednak groby osób, które z różnych względów – na przykład historycznych – bliskie są dla wszystkich osób w danej społeczności. Tak jest w Jastrzębiu. W naszym mieście nie brakuje miejsc, w których upamiętnić można zmarłe osoby ważne chociażby w historii naszego miasta.

Odwiedzając groby, warto przypomnieć sobie również o nich i zapalić znicz – symboliczne światełko pamięci – w ten sposób czcząc ich pamięć. Gdzie w Jastrzębiu znajdują się groby najważniejszych jastrzębian i groby zbiorowe?

Najwięcej z nich można odnaleźć w Jastrzębiu-Górnym, na tamtejszym cmentarzu przy parafii pw. św. Katarzyny. To tam spoczywa znaczna część rodziny Witczaków. W rodzinnym grobowcu są tam pochowani Mikołaj Witczak oraz młodszy z jego synów – Józef – wraz z żoną Krystyną.

Na cmentarzu w Jastrzębiu-Górnym nie brakuje także grobów ofiar wojny i powstań śląskich. 36 więźniów KL Auschwitz zostało pochowanych w zbiorowej mogile. Przy tej samej nekropolii spoczywają także pierwsze ofiary II wojny światowej w Polsce: Antoni Kumor i Paweł Sterniczuk.

Jest też grób sapera Karola Zioły, który zginął od wybuchu min oraz wspólna mogiła powstańców śląskich: Adolfa Wodeckiego, Konstantego Cnoty, Maksymiliana Bronnego, Pawła Grzonki i Leona Kupszy. Grób przy parafii pw. św. Katarzyny mają także zamordowani przez Gestapo w 1943 roku żołnierze: sierż. Józef Obracaj i ppor. Leon Woryna.

Tablica upamiętniająca miejsce śmierci ich, a także śmierć Albina Stencla znajduje się też przy skrzyżowaniu ul. Rybnickiej i Pochwacie. Również w miejscu śmierci wspomnianych powstańców, którzy zginęli w 1919 roku w Moszczenicy, stoi kolejny pomnik ku ich czci.

Groby ofiar konfliktów zbrojnych znajdują się też na cmentarzu w Moszczenicy. Na tamtejszej nekropolii mieści się zbiorowy grób poległych w trakcie I wojny światowej, a także grób powstańców: Teodora Bujoka, Jana Szmuka i Józefa Firuta. Na moszczenickim cmentarzu spoczywa też jeden z najwybitniejszych jastrzębian, Rudolf Ranoszek.

Jeśli chodzi o pozostałe groby, pojedyncze znaleźć można na wielu jastrzębskich cmentarzach. W Bziu przy parafii pw. św. Piotra i Pawła mieści się grób zbiorowy 22 więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Natomiast na cmentarzu w Szerokiej przy parafii pw. Wszystkich Świętych w grobie zbiorowym pochowani są mieszkańcy, którzy polegli w trakcie I wojny światowej oraz podczas III powstania śląskiego. W Ruptawie na cmentarzu komunalnym przy ul. Okrzei znajduje się zaś Pomnik Sybiraków.

Przy ul. Boża Góra Prawa zlokalizowany jest z kolei cmentarz wojenny oraz wspólny pomnik Armii Czerwonej i Czechosłowackiej, których żołnierze zginęli, walcząc o wyzwolenie Jastrzębia.

Nie tylko jednak na cmentarzach można upamiętnić poległych. Tuż obok Parku Zdrojowego, przy ul. Witczaka od strony Placu Zdrojowego znajduje się kolejna z tablic upamiętniająca ofiary marszu śmierci podczas ewakuacji obozu Auschwitz-Birkenau. W Szerokiej przy KWK „Borynia” zlokalizowany jest pomnik ku czci poległych mieszkańców podczas II wojny światowej. A na ścianie kościoła w Zdroju, przy ul. 1 Maja przytwierdzona jest tablica upamiętniająca księży z dekanatu Jastrzębie, którzy stracili życie w latach 1939-1945.

UM Jastrzębie-Zdrój