RDOŚ Katowice zakończył kampanię edukacyjną #ChronimyRezerwaty

10 akcji informacyjnych w rezerwatach przyrody, 5 warsztatów dla uczniów ze szkół z województwa śląskiego, setki rozmów, rozdanych ulotek i gadżetów promocyjnych. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach zakończyła kampanię edukacyjną #ChronimyRezerwaty, której głównym celem było kształtowanie świadomości ekologicznej i właściwych postaw szczególnie w odniesieniu do ochrony rezerwatów przyrody. Przeprowadzenie akcji wynika ze zwiększającej się presji człowieka na rezerwaty przyrody i liczne przypadki naruszania obowiązujących w nich zakazów, związane często z brakiem świadomości, co do szczególnych potrzeb ochrony tych obszarów.

W województwie śląskim zostało utworzonych 65 rezerwatów przyrody, z czego tylko niecała połowa jest udostępniona do ruchu turystycznego. Rezerwaty są najcenniejszymi przyrodniczo miejscami w naszym regionie, a ich reżim ochronny jest równy parkom narodowym. Mimo to, świadomość społeczna tego, jakie obowiązują na ich terenie zakazy i jak powinniśmy się zachowywać, wchodząc do rezerwatu, a tym samym je chronić, nie jest powszechna. Prowadzi to do degradacji tych obszarów i utraty cennych walorów przyrodniczych, do których ochrony zostały powołane.

– Kluczem do skutecznej ochrony przyrody jest edukacja, dlatego zdecydowaliśmy się przeprowadzić kampanię #ChronimyRezerwaty, aby móc dotrzeć do jak największej liczby osób z naszym zielonym dekalogiem turysty, czyli zbiorem zasad zachowania obowiązujących nas w rezerwatach przyrody. Z przeprowadzonych w trakcie akcji informacyjnych licznych rozmów z turystami odwiedzających te obiekty, wynika, że większość z nas ma dużą potrzebę ochrony przyrody, jednak nie zawsze wiemy, jak postępować wybierając się na wycieczkę do rezerwatu – podkreśla Mirosława Mierczyk-Sawicka, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach.

Spotkania z turystami w rezerwatach przyrody

Kampania #ChronimyRezerwaty zaowocowała setkami indywidualnych rozmów z mieszkańcami, turystami i miłośnikami przyrody. W trakcie akcji uczestnikom przekazywane były dedykowane foldery informacyjne, a także gadżety przypominające o znaczeniu rezerwatów przyrody i zachęcające do działań proprzyrodniczych. 

– Początkowym celem kampanii było dotarcie z naszym apelem do ok. 600 osób. Podsumowując całą akcję, możemy z pełnym przekonaniem powiedzieć, że liczbę tę przekroczyliśmy co najmniej kilkukrotnie, organizując w trakcie akcji informacyjnych również spacery krajobrazowe po rezerwatach, czy biorąc udział w festynach i targach, które gromadziły sporą grupę zainteresowanych uczestników – dodaje dyrektor. 

Od maja do września przeprowadzonych zostało w sumie dziesięć spotkań informacyjnych przy rezerwatach Szachownica, Segiet, Łężczok, Parkowe, Skarpa Wiślicka, Las Murckowski, Jaworzyna, Żubrowisko, Sokole Góry, Smoleń. Były to rezerwaty zarówno udostępnione do ruchu turystycznego, jak i te, gdzie obowiązuje całkowity zakaz wstępu. Każdy z rezerwatów wybranych jako miejsce spotkań z turystami charakteryzuje się innym zakresem antropopresji oraz jest położony w różnych częściach naszego regionu.

200 uczniów śląskich szkół uczestnikami warsztatów przyrodniczych

Edukacja młodzieży to kluczowy element kampanii #ChronimyRezerwaty, dlatego też pracownicy RDOŚ Katowice przeprowadzili serię warsztatów przyrodniczych w rezerwatach Las Murckowski, Łężczok i Segiet, w których wzięło udział w sumie 200 uczniów śląskich szkół.

– Młodzi ludzie mieli okazję uczestniczyć w zajęciach terenowych, które pomogły im zrozumieć znaczenie rezerwatów i zobaczyć, jak mogą przyczynić się do ich ochrony. Zasady i zakazy obowiązujące w rezerwatach zostały przekazane przez przyrodników w otoczeniu zapewniającym bezpośredni kontakt z naturą. Omawialiśmy również walory przyrodnicze, każdego z odwiedzonych obiektów – podsumowuje Przemysław Skrzypiec, Z-ca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach i Regionalny Konserwator Przyrody. 

W ramach kampanii do szkół trafiły również zestawy budek dla ptaków oraz domków dla owadów do samodzielnego montażu. Ponadto pracownicy RDOŚ Katowice wzięli udział w kapitule XXIII Powiatowego Konkursu Ekologicznego w Kłobucku, dedykowanemu rezerwatom przyrody. Za pośrednictwem wydziałów edukacji gmin i powiatów oraz Kuratorium Oświaty w Katowicach do szkół przekazane zostały najważniejsze informacje dotyczące zasad organizacji lekcji przyrodniczych w rezerwatach.

Realizacja kampanii #ChronimyRezerwaty została dofinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Przypomnienie zasad obowiązujących w rezerwacie przyrody

1. Ruch. W rezerwacie poruszaj się tylko po wyznaczonych szlakach. W praktyce zazwyczaj są to wyłącznie wyznaczone szlaki PTTK lub oznaczone w inny sposób ścieżki edukacyjne. Nawet jeśli w rezerwacie od szlaku odchodzą jakieś boczne ścieżki – nie wchodź w nie. Również na rowerze poruszaj się tylko tam, gdzie jest to dozwolone. Pamiętaj, wiele rezerwatów w ogóle nie zostało udostępnionych do zwiedzania. 
2. Dary przyrody. W rezerwacie nie zbieraj grzybów czy jagód, nie zrywaj kwiatów, nie zbieraj szyszek, nie niszcz runa leśnego. Chodząc po rezerwacie, możesz uszkodzić lub rozdeptać cenne gatunki roślin i zwierząt. Przyroda jest delikatna i nie raz potrzeba wielu lat, by coś w niej odbudować. Pamiętaj, wszystko w rezerwacie powinno pozostać nienaruszone, po Twojej wizycie nie powinien pozostać w nim żaden ślad.
3. Śmieci. Już planując wycieczkę, pamiętaj o tym, by zabrać ze sobą jak najmniej rzeczy. Lepiej nie liczyć na to, że w rezerwacie czy innym zielonym miejscu znajdziesz kosze na śmieci. Jeśli coś dałeś radę ze sobą przynieść, tym bardziej możesz zabrać to ze sobą. Dotyczy to nie tylko puszek czy butelek, ale również resztek po owocach, takich jak skórki od banana czy jabłka. Nieważne, że się rozłożą. Zostawiając je gdziekolwiek, zmieniasz strukturę gleby i zachęcasz zwierzęta, by zjadły coś, co może im zaszkodzić. 
4. Samochód. Jeśli już musisz przyjechać gdzieś samochodem, parkuj tylko w miejscach do tego przeznaczonych i w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Pamiętaj, nie musisz podjeżdżać najbliżej, jak się da. Dodatkowy spacer dobrze Ci zrobi. Planując wycieczkę, weź pod uwagę dojazd komunikacją publiczną lub wspólny przejazd kilku osób jednym samochodem. 
5. Cisza. To właśnie ją powinieneś „słyszeć” w rezerwacie. Bez ciszy nie usłyszysz „rzeczywistych” dźwięków natury – śpiewu ptaków, rechotu żab, brzęczenia owadów. Przyroda do nas mówi, nie usłyszysz jej, słuchając muzyki lub głośno rozmawiając przez telefon. Niepotrzebne dźwięki płoszą zwierzęta. To dla ich ochrony, nie Twojej wygody, rezerwat został ustanowiony. Pod żadnym pozorem nie wjeżdżaj więc do rezerwatu na motorze czy quadzie, nie lataj nad nim dronem.
6. Pies. Nasze czworonogi do rezerwatu wstępu nie mają. Nie jest to niczyja złośliwość – pies w lesie, nawet na smyczy, łatwo może spowodować szkody, szczególnie w konfrontacji z innymi zwierzętami. Psu nie nakażesz zachowywania ciszy. Psy pozostawiają też w lesie swoje odchody i zapach, który dezorientuje inne zwierzęta. 
7. Odpoczynek. Pamiętaj, że w rezerwacie biwakować można tylko w miejscach do tego wyznaczonych. W niektórych obiektach ustawione zostały specjalne wiaty czy ławki. Jeśli są, korzystaj, jeśli ich nie ma, nie biwakuj gdziekolwiek, nie rozkładaj koca na łąkach. W czasie odpoczynku nie pal ognia, w jakiejkolwiek formie – nie rozpalaj ogniska, nie pal papierosów. Nie dotyczy to tylko rezerwatów, również wszystkich lasów, czy łąk. Nie masz pojęcia, ile niepotrzebnego cierpienia i szkód może wywołać zaprószenie ognia.
8. Jaskinie. Jeśli w rezerwacie, który odwiedzasz, znajdują się jaskinie, prawie na pewno są one niedostępne do zwiedzania. Wejście do jaskini zazwyczaj jest po prostu niebezpieczne. Coś może się zarwać, osunąć, oderwać i spaść Ci na głowę. Kask w zderzeniu z wielkimi i ciężkimi blokami skalnymi na niewiele się zda.  Pamiętaj, jaskinie są siedliskiem nietoperzy, niezależnie od pory roku. Każde nasze wejście do jaskini powoduje ich niepotrzebne płoszenie lub niepokojenie. Jeśli chcesz zwiedzić jakąś jaskinię, polecamy jedną z tych udostępnionych do zwiedzania. W naszym regionie jest to np. Jaskinia Głęboka w Podlesicach. 
9. Skały. Kiedy jesteś w rezerwacie jurajskim, nie wspinaj się na skały. Co z tego, że zrobisz tam ładne zdjęcie. Zdjęcie na Instagramie nie jest warte zniszczeń, które możesz spowodować, wchodząc w miejsca niedozwolone. Co z tego, że inni wchodzą. Ty bądź mądrzejszy i daj dobry przykład. 
10. Kary. Łamiąc zakazy, szkodzimy środowisku i niszczymy nasze wspólne dziedzictwo, ale też narażamy się na kary – w postaci grzywny lub aresztu. Jeśli jesteś świadkiem ich naruszania – zgłoś to odpowiednim służbom (straży miejskiej, straży leśnej, policji).

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach