Druk 912 już dostępny do konsultacji społecznych

Rodzice dla Klimatu, Green REV Institute i Future Food 4 Climate wzywają organizacje społeczeństwa obywatelskiego, osoby aktywistyczne, osoby reprezentujące środowisko naukowe oraz wszystkich zainteresowanych do udziału w konsultacjach projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy – Prawo oświatowe. 

Trwają prace nad projektem ustawy senatorskiej.  Projekt powstał z inicjatywy Rodziców dla Klimatu, którzy we współpracy z senatorami, w tym prof. Alicją Chybicką oraz innymi NGO zajęli się legislacją dla przyszłości dzieci i osób młodych. Projekt zakłada realizację 9 postulatów przedstawionych w senacie przez ruch Rodzice dla Klimatu i partnerów, w tym:

1. wprowadzenie obowiązku zapewnienia raz w tygodniu w szkołach i placówkach oświatowych, a także w żłobkach i klubach dziecięcych posiłków opartych wyłącznie na produktach roślinnych;
2. zapewnienie dostępności zbilansowanych posiłków w szczególności wegetariańskich i wegańskich dzieciom i uczniom, którzy pozostają na takiej diecie z własnego wyboru lub wyboru podjętego wspólnie z rodzicami;
3. podjęcie działań zmierzających do zapewnienia czystego powietrza w szkolnych salach.

Na całym świecie to osoby aktywistyczne, ruchy oddolne, ale także samorządy zmieniają menu dla klimatu, środowiska, bioróżnorodności, praw zwierząt. Studenci w Cambridge, samorząd Helsinek, Nowy Jork dążą do zielonej transformacji żywności i wprowadzają dietę w 100 % roślinną do szkół, uniwersytetów, szpitali i urzędów. 

Michał Derencz, Rodzice dla Klimatu, tata trójki dzieci w wieku szkolnym:

„Osobiście nie jem mięsa od 7 lat i była to moja indywidualna decyzja. Taka decyzja wymaga wiedzy i przekonania. Nie chciałem też swoich dzieci do niczego zmuszać czy przekonywać. Uznałem, że w ich wieku, gdzie zjedzenie czegokolwiek zdrowego jest wyzwaniem, dodatkowe zmiany będą zbyt trudne. Okazało się jednak, że córki zupełnie samodzielnie rezygnują z mięsnych posiłków. Na moje pytanie, dlaczego, stwierdzają po prostu, że im nie smakuje. Ale niestety w takim przypadku, gdzie dużym wsparciem logistycznym są posiłki w szkołach, nie ma możliwości wyboru. To powoduje, że albo płacę za posiłek, który nie zostanie zjedzony albo trzeba go organizować w porze obiadu we własnym zakresie. W przypadku dzieci jak moje, następuje wykluczenie jedzeniowe. Przygotowywanie na stołówkach szkolnych zup na samych warzywach czy uzupełnianie dań o większą ilość roślin strączkowych wydaje się prawie niemożliwe do przeforsowania przez pojedynczego Rodzica. Muszą się zmienić przepisy, żeby nastąpiła zmiana w talerzu.” 

Jeszcze w 2022 r. Future Food 4 Climate przeprowadziło badanie w szkołach, wskazujące na wykluczenie osób na diecie roślinnej i brak dostępu do zdrowej żywności w szkołach w Polsce.

Marzena Wichniarz, Rodzice dla Klimatu, mama trójki dzieci:

„Roślinne posiłki szkolne są już normą w wielu miejscach w Europie i na świecie. Programy takie jak „Meatless Monday” cieszą się coraz większą popularnością, a szkoły, samorządy i państwa coraz bardziej przekonują się do promowania takich rozwiązań. Przemawia za nimi wiele korzyści – sprzyjają zapewnieniu różnorodności diety i promocji żywności lokalnej i sezonowej, zapewniają równy dostęp do zbilansowanych posiłków dla wszystkich, szczególnie osób będących na diecie bezmięsnej i bezmlecznej oraz zmniejszają nasz wpływ na zmieniający się klimat. Roślinne posiłki mają także duży walor edukacyjny – szkoła promująca dietę opartą na roślinach jest bardziej wiarygodna w przekazywaniu wiedzy o zmianach klimatu i działaniach proklimatycznych.”

Dlaczego warto zwiększyć dostępność wegańskich posiłków?

Zwiększenie dostępności do wegańskich posiłków miałoby pozytywny wpływ nie tylko na klimat i środowisko, ale również prawa osób uczniowskich. Dieta wegańska zapobiega utracie bioróżnorodności^[1]. Jednocześnie jest źródłem mniejszej emisji gazów cieplarnianych^[2] w porównaniu z systemem produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego. Komisja Europejska w wydanym 4 stycznia 2023 r. dokumencie roboczym “Drivers of Food Security” wskazała, że obecny system żywnościowy jest motorem napędowym katastrofy klimatycznej^[3]. 

Konsultacje – organizacje apelują o podniesienie kilku argumentów

Tylko do 25 marca 2023 roku można przesyłać opinie w zakresie projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy – Prawo oświatowe. Formularz konsultacyjny dostępny jest na stronie Senatu. Treść opini może zostać przesłana poprzez umieszczenie tekstu w wybranym polu, albo poprzez dołączenie do formularza osobnego pliku. 

W ramach opinii warto zaznaczyć znaczenie dostępności do zbilansowanych, roślinnych posiłków w jednostkach systemu oświaty jako nieodłącznego elementu walki z pogłębiającym się kryzysem klimatycznym, utratą bioróżnorodności, spadkiem jakości życia mieszkańców wokół ferm przemysłowych oraz pogłębiający się kryzys zdrowotny, który jest bezpośrednio powiązany z obecnym systemem żywnościowym.

Bartłomiej Gawrecki, członek Zarządu Green REV Institute, koordynator zespołu prawnego Green REV Institute:

“W dyskusji o dostępności do roślinnych posiłków, którą jako Koalicja Future Food4Climate mieliśmy okazję prowadzić z samorządowcami i samorządowczyniami z całej Polski, często podnoszono argument o braku obowiązku ustawowego dotyczącego zapewnienia dostępu do roślinnej żywności w szkole, jak również nieścisłość w brzmieniu rozporządzenia Ministra Zdrowia regulującego organizację żywienia zbiorowego w placówkach oświatowych. Projekt powstały z inicjatywy Rodziców dla Klimatu prowadzi do usunięcia tych nieścisłości i stanowi duży krok w kierunku inkluzywnego roślinnego systemu żywnościowego dla każdego ucznia i każdej uczennicy, jak również dla ich rodziców czy opiekunów ustawowych. Projekt ten, mimo jego już dobrego kształtu, może być jeszcze lepszy – dlatego warto wziąć udział w konsultacjach.

Marcelina Góra, Rodzice dla Klimatu, mama z Wrocławia:

„Dieta roślinną wciąż jest postrzegana jako dziwactwo. Potrzebujemy jej normalizacji, dla ochrony środowiska! Pojawienie się dnia roślinnego w szkole byłoby nie tylko ważnym krokiem w stronę inkluzywnosci i zdrowia naszych dzieci, ale pomogłoby też zwiększać świadomość i burzyć mity na jej temat. Znam mnóstwo przykładów, gdzie zetknięcie się osoby niewegańskiej z posiłkiem roślinnym było miłym zaskoczeniem. Dajmy więc szansę spopularyzować się temu stylowi żywienia, a wszyscy na tym skorzystamy.” 

Green REV Institute