COP15, czyli działanie metodą małych kroków

Bioróżnorodność w centrum decyzji politycznych 

W dniach 7-19 grudnia 2022 r. w Montrealu w Kanadzie odbyła się 15. Konferencja Stron Konwencji o Różnorodności Biologicznej ONZ (COP15). Dzień przed zakończeniem obrad przyjęto ostateczny tekst Globalnych Ram Różnorodności Biologicznej po 2020 r. (Global Biodiversity Framework, GBF). Ostatnie tygodnie upłynęły pod znakiem intensywnej wspólnej pracy środowisk akademickich, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i osób działających aktywistyczne na rzecz opracowania rekomendacji dotyczących zapisów GBF uwzględniających zarówno prawa człowieka, ochronę zwierząt jak i ochronę środowiska naturalnego i klimatu. 

W listopadzie Green REV Institute w ramach współpracy z World Federation for Animals, Born Free, wspólnie z 11 innymi organizacjami i koalicjami parasolowymi, wypracował stanowisko, którego celem było wsparcie działań w ramach prowadzonych negocjacji w zakresie Globalnych Ram Różnorodności Biologicznej po 2020 roku. W dokumencie podkreśliliśmy krytyczność powstrzymania pogłębiającego się procesu wymierania gatunków, które mają swoje źródło w działalności człowieka, zapewnieniu ochrony wszystkim gatunkom, zwróciliśmy także uwagę na eksploatację zwierząt oraz potrzebę wprowadzenia działań zmniejszających ryzyko powstawania i rozprzestrzeniania się chorób pochodzenia zwierzęcego oraz zmiany narracji w kierunku ekocentryzmu. Wskazywałyśmy na kwestię rolnictwa i systemu żywności opartego na wykorzystywaniu zwierząt tzw. hodowlanych.

15. grudnia Green REV Institute wraz z ponad 65 organizacjami społeczeństwa obywatelskiego z całego świata zwrócił się z kolejnym apelem do ministerstw, które uczestniczyły w 15. Konferencji Stron Konwencji o Różnorodności Biologicznej ONZ. Wspólnie wezwaliśmy do odejścia od „business as usual” i do podjęcia wszelkich wysiłków w celu opracowania długoterminowych rozwiązań w zakresie ochrony różnorodności biologicznej oraz uznania zasadności działań w tym zakresie przez rządy i społeczeństwa na całym świecie. Jednocześnie zaapelowaliśmy o sprawiedliwy proces wdrażania i monitorowania prowadzonych działań w ramach GBF. W liście zwróciliśmy szczególną uwagę na konieczność wdrożenia w opracowanych ramach podejścia One Health. W obliczu dzisiejszych wyzwań jak i dostępnej wiedzy naukowej nie mamy już żadnych wątpliwości co to tego, że w wyniku eksploatacji i nadużywania zwierząt oraz środowiska naturalnego, negatywnie wpływamy na zdrowie i jakość życia ludzi na naszej planecie.   

Przyjęcie ostatecznej wersji GBF

18 grudnia przyjęto ostateczne zapisy w ramach Globalnych Ram Różnorodności Biologicznej po 2020 r. Tekst końcowy nie jest ani sukcesem, ani porażką. Jest mocno kompromisowy. Uwzględniono w nim zapisy, które wskazują na holistyczność bioróżnorodności i zdrowia 
w ramach podejścia One Health (§25, sekcja C). Podkreśla to fakt, że budowanie zrównoważonego rozwoju i sprawiedliwości społecznej nie jest możliwe bez wspólnych działań na rzecz ekosystemów, zdrowia zwierząt i konsekwentnej walki z utratą różnorodności biologicznej i degradacją środowiska.  Jednak wypracowane Ramy wciąż wspierają praktyki, które w żaden sposób nie są zrównoważone. W ramach wypracowanego Celu 5 wskazano na “zrównoważony handel dzikimi gatunkami”, a cel 10 podejmuje kwestię intensyfikacji rolnictwa, akwakultury i rybołówstwa jako działań, które sprzyjają róznorodności biologicznej.

GBF – sukces czy porażka?

COP15 w Montrealu został przełożony w czasie przez pandemię Covid-19 aż o dwa lata. Ze wspólnie wypracowanych ram nie wynika, że kwestia niekończącej się eksploatacji gatunków, rosnącego prawdopodobieństwa kolejnych globalnych pandemii pochodzenia zwierzęcego, wpływu obecnego systemu produkcji żywności na klimat i środowisko, utraty różnorodności biologicznej zostały potraktowane przez stronę decyzyjną wystarczająco poważnie. W tekście pojawia się wiele elementów wskazujących na preferowanie metod małych kroków, co w obliczu obecnych kryzysów jest co najmniej nieefektywne i niebezpieczne. 

Człowiek jest głównym źródłem wymierania gatunków na naszej planecie. Zapisane w dokumencie wytyczne, które wskazują na 10-krotne zmniejszenie skali wymierania gatunków do 2050 roku, pokazują, że za 28 lat nadal będziemy dyskutować o potrzebie wdrażania kolejnych małych kroków w celu zmniejszenia skali szkód wynikających z naszej działalności. 

COP15 to krok naprzód, ale nie jest to wydarzenie, które w sposób jednoznaczny pokazałoby światu, że czas na zmiany jest tu i teraz. Podjęte kroki nadal maskują i wspierają działania business as usual i dają przyzwolenie na dalsze wykorzystywanie zwierząt i naszej planety.

Green Rev Institute