Skala wykluczenia w polskich szkołach

Szkoła nie nadąża za nowym pokoleniem i katastrofą klimatyczną.
24% osób uczących się nie je niczego podczas pobytu w szkole.

Młode pokolenie odchodzi od produktów zwierzęcych. Wegetarianizm i weganizm to coraz powszechniejsze diety w tej grupie wiekowej. Szkolne stołówki i bufety nie nadążają za tą zmianą, czego efekty widać w najnowszym badaniu Green REV Institute, Future Food 4 Climate, Rodziców dla Klimatu i Akcji Demokracji. Do stołówki w szkole ma dostęp tylko niewiele ponad połowa osób uczących się, a o wegańskich posiłkach prawie nikt tam nie słyszał.

Od kilku lat prowadzona jest debata wokół zmian nawyków żywieniowych w kierunku zielonym i etycznym. Coraz więcej Polek i Polaków rezygnuje częściowo lub w całości z mięsa, jaj i nabiału. Powodów jest wiele. Świadomość katastrofy klimatycznej, troska o własne zdrowie, czy ograniczenie cierpienia zwierząt. Zmiana najszybciej zachodzi w młodym pokoleniu, które świat chce zmieniać pomimo modelu edukacji narzucającego schematyczne myślenie.

Z najnowszego badania przeprowadzonego przez Green REV Institute wynika, że dostęp do stołówki ma jedynie 56.1% osób uczących się w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Spośród tej grupy tylko 6.5% ma możliwość zakupienia wegańskiego posiłku. Często jednak posiłek ten oznacza wykluczenie niewegańskich elementów dania i zadowolenie się frytkami, surówką czy gotowanymi warzywami. Młodzież musiała zatem wymyślić sposoby obchodzenia systemu. Duża część (78,1%) przynosi jedzenie z domu, a prawie połowa (40.6%) zaopatruje się w sklepach sąsiadujących z placówką. Najbardziej niepokojący jest jednak fakt, że prawie ¼ (24,2%) osób nie je niczego podczas przebywania w szkole.

W badaniu zadano także pytanie o wymarzoną wizję szkoły pod kątem żywienia. Kilka przykładowych odpowiedzi:

● Jeżeli jest już bufet to mogłoby być więcej opcji niż tost z serem i paluszki. Chciałabym żeby była chociaż jedna opcja obiadowa która będzie naprawdę wegetariańska/wegańska a nie tylko odpowiednia dla wegetarian/wegan mając na myśli uzupełnienie zapotrzebowanie protein albo białka poprzez produkty np z soją albo tofu
● Według mnie powinna zostać przeprowadzona ankieta, odnośnie diet uczniów szkoły. Na podstawie której zostaną sporządzone posiłki, będzie opcja wegetariańska, wegańska, itp. żeby każdy uczeń miał możliwość zbilansowanej diety. Podanie kaloryczności posiłków też byłoby przydatne.
● Każdy chętny jedzenia na stołówce podaje swoją dietę i szkoła dopasowuje się do ucznia, a nie uczeń do szkoły ( z uwzględnieniem chorób takich jak nadwagą, cukrzyca, Hashimoto itd.). To nie wstyd być chorym czy mieć inne poglądy, a to sprawia że musimy się wstydzić licząc kalorie albo prosząc by nie nakładano nam określonych produktów. Bardzo dziękuję za super ankietę
● Możliwość wyboru diety wegetariańskiej lub wegańskiej, żeby posiłki wegetariańskie i wegańskie zawierały coś białkowego, żeby dania wegetariańskie to nie były przez większość dni dania na słodko, możliwość kupienia kanapek bez mięsa w sklepiku szkolnym.

Dostępność wegańskich posiłków w szkołach czy szpitalach nie jest zagwarantowana prawnie, ogranicza to tym samym możliwości równego korzystania ze świadczeń publicznych jakimi są edukacja, czy ochrona zdrowia. Dostępność takich posiłków miałaby istotny walor edukacyjny dla młodego pokolenia, pokazywałaby konieczność transformacji systemu żywności. Rolnictwo oparte na produkcji zwierzęcej stanowi 17% globalnych emisji gazów cieplarnianych (GHG), jest jedną z głównych przyczyn utraty bioróżnorodności, zabija ponad 80 miliardów zwierząt rocznie i jest przyczyną wielu chorób ludzi, w szczególności nowotworowych i układu krążenia. Byłby to praktyczny wymiar edukacji klimatycznej.

Wegańskie posiłki są dostępne w szkołach wielu krajów, miast i stanów na całym świecie. W Berlinie 34 stołówki na czterech uniwersytetach zmieniły swoje menu, zapewniając 68% posiłków wegańskich i 28% wegetariańskich. Ryby stanowić będą 2% oferowanych opcji, a mięso z innych zwierząt pojawiać się będzie w pojedynczych posiłkach przez 4 dni w tygodniu. W Nowym Jorku obowiązują programy Meatles Mondays i Vegan Fridays, które zapewniają młodzieży dostęp do wegańskich posiłków we wszystkich szkołach w okręgu. Portugalia już w 2017 roku centralnie zagwarantowała dostęp do wegańskich posiłków w szkołach, szpitalach, więzieniach i innych budynkach użyteczności publicznej.

“Potrzebujemy samorządów dla klimatu i praw zwierząt. Klimat na talerzu, zdrowie na talerzu i prawa zwierząt i człowieka na talerzach w publicznych placówkach to podstawa zmiany i wprowadzenia EU Farm 2 Fork na poziomie lokalnym. Rozmawiamy z radnymi, władzami miast

i gmin. Za tymi rozmowami muszą iść konkretne zmiany w menu: odpowiedzialnym klimatycznie, społecznie i etycznie. Czas na alarm klimatyczny na talerzach.”

• Anna Spurek, COO Green REV Institute

Badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie 660 osób metodą anonimowej ankiety internetowej. Uwzględnia osoby uczące się w szkołach na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym, zachowując zróżnicowanie pod kątem wielkości miejscowości.

Pełne podsumowanie badania

Green REV Institute