Państwa członkowskie UE wydały w ub. roku 396 tys. decyzji nakazujących powrót imigrantów

W ub. roku państwa członkowskie UE wydały 396 tys. decyzji nakazujących imigrantom powrót do krajów docelowych; w praktyce odesłana została mniej niż jedna piąta. Europosłowie chcą, aby przyszła unijna strategia w sprawie odsyłania imigrantów chroniła prawa podstawowe i priorytetowo traktowała dobrowolne powroty.

Istnieje wiele luk i niedociągnięć w polityce UE dotyczącej odsyłania imigrantów – zauważył Parlament Europejski w przyjętej w ub. roku rezolucji w sprawie  wdrożenia dyrektywy powrotowej. Określa ona wspólne normy i procedury w odniesieniu do powrotów obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających w UE.

W 2020 r. odmówiono wjazdu do UE 137 840 osobom. Głównymi przyczynami były brak odpowiedniej dokumentacji uzasadniającej pobyt (41 proc.), uznanie za zagrożenie (18 proc.) lub brak ważnej wizy lub zezwolenia na pobyt (9 proc.).

W tym samym roku państwa członkowskie UE wydały 396 400 decyzji nakazujących powrót imigrantów do krajów docelowych, co jest najniższym wynikiem od 2013 roku. Jednakże w praktyce mniej niż jedna piąta obywateli państw trzecich została odesłana z powrotem.

Europarlament zauważa, że zbyt krótkie terminy na dobrowolne opuszczenie kraju oraz nakładanie zakazów wjazdu mogą całkowicie uniemożliwić opuszczenie kraju. Europosłowie zaapelowali do państw UE o ustalenie odpowiednich terminów na wyjazdy i podejmowanie decyzji o zakazie wkraczania na ich terytorium w odniesieniu do poszczególnych przypadków.

Holenderska europosłanka Tineke Strik odpowiedzialna za przeprowadzenie rezolucji przez PE, zadeklarowała, że skuteczna polityka w zakresie powrotów powinna opierać się nie tylko na odsetku powrotów, ale także na przyjrzeniu się losowi tych osób po ich powrocie do państwa docelowego.

Osoby, którym najczęściej nakazywano wyjazd w 2020 r. pochodziły z Algierii, Maroka, Albanii, Ukrainy i Pakistanu.

Przepisy dotyczące powrotów priorytetowo traktują powroty dobrowolne, czyli opuszczenie UE z własnej woli, a nie przymusowe wyjazdy. Według Frontexu w 2020 r. 59 proc. wszystkich powrotów było dobrowolnych.

Jednak niektóre państwa UE regularnie odmawiają lub skracają termin dobrowolnego wyjazdu, na przykład jeżeli imigrant został zatrzymany lub gdy istnieje podejrzenie, że uciekłby z miejsca swojego pobytu.

Parlament Europejski nawołuje państwa członkowskie do inwestowania w programy wspomaganego dobrowolnego powrotu, które stanowiły 27,5 proc. powrotów w 2020 r., i do traktowania ich priorytetowo z uwagi na to, że są one bardziej zrównoważone i łatwiejsze do zorganizowania, również w zakresie współpracy z krajami docelowymi. Wśród głównych praktycznych problemów utrudniających proces powrotu jest identyfikacja migrantów i uzyskanie niezbędnych dokumentów od władz krajów spoza UE.

Eurodeputowani stwierdzili również, że osoby nieletnie bez opiekunów nie powinny być odsyłane, chyba że można udowodnić, że jest to w ich najlepszym interesie.

PE podkreśla jak ważna jest ochrona praw podstawowych i respektowanie gwarancji proceduralnych przy wdrażaniu prawodawstwa UE dotyczącego powrotów. Ponadto wzywa państwa członkowskie UE do zapewnienia wystarczającej ilości czasu na odwołanie się od decyzji nakazującej powrót oraz nieodpłatnej pomocy prawnej i usług tłumaczy ustnych na żądanie.

W sprawozdaniu przegłosowanym w maju 2021 r. Parlament Europejski potępił nieformalne ustalenia poczynione przez UE i niektóre państwa członkowskie na przestrzeni lat, które zawierają minimalne odniesienia do praw podstawowych. Europosłanka Tineke Strik wezwała Komisję Europejską do podpisania formalnych umów o readmisji z krajami trzecimi. Wezwała również do lepszego monitorowania, wzmocnienia demokratycznego nadzoru i większej przejrzystości w zakresie wykorzystania funduszy UE do finansowania współpracy migracyjnej. Podkreśliła także potrzebę zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla migrantów i uchodźców, których prawa zostały naruszone.

Sprawozdanie na temat dyrektywy powrotowej było odpowiedzią na przedstawiony przez Komisję Europejską w 2018 r. wniosek w sprawie weryfikacji unijnej polityki powrotowej, którego celem jest opracowanie skuteczniejszej europejskiej polityki w zakresie powrotów i który jest podstawą nowego paktu o migracji i azylu. W osobnej rezolucji o azylu, przyjętej także w ub. roku, europosłowie wezwali do większej solidarności państw członkowskich i więcej środków finansowych dla krajów na pierwszej linii frontu, zwłaszcza w przypadku wysokiej liczby osób ubiegających się o azyl.

EuroPAP News