Śląskie Forum Sprawiedliwej Transformacji – pigułka działań na rzecz transformacji Śląska
18 listopada 2025 roku w Muzeum Śląskim w Katowicach odbyła się druga edycja Śląskiego Forum Sprawiedliwej Transformacji, które stało się ważną platformą debaty o przyszłości województwa śląskiego w kontekście nadchodzącej unijnej perspektywy finansowej na lata 2028-2034.
Jednym z najbardziej palących tematów poruszanych na Forum była przyszłość Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST). Wicemarszałek województwa śląskiego, Leszek Pietraszek, wyraził zaniepokojenie możliwą utratą dostępu do tego funduszu w nadchodzącej perspektywie UE.
Reklama
Według samorządowców z regionu, mechanizm transformacji regionów węglowych powinien mieć osobną kopertę budżetową w przyszłych ramach finansowych UE, podobnie jak środki dla rolnictwa czy regionów słabiej rozwiniętych. Wicemarszałek podkreślał, że bez specjalnie wyodrębnionego funduszu region może zostać pozbawiony kluczowych środków potrzebnych do długofalowego planowania transformacji.
Według danych przytaczanych przez wicemarszałka, tylko 12% ankietowanych w siedmiu gminach górniczych deklarowało, że dostało od samorządów jakiekolwiek informacje o zamykaniu kopalń.
To z kolei wpływa na niską akceptację społeczną dla transformacji. W miejscowościach takich jak Bieruń czy Jastrzębie znaczna część mieszkańców sceptycznie podchodzi do odchodzenia od węgla. Wielu mieszkańców obawia się zbyt szybkiego tempa zmian, a tylko co ósmy wierzy w sukces procesu transformacji. Urząd Marszałkowski jasno podkreślał, że bez społecznej akceptacji trudno będzie realizować ambitne plany restrukturyzacji.
Również podczas dyskusji został podniesiony temat przyszłości infrastruktury pokopalnianej. Santor Halina Bieda zaproponowała wykorzystanie wód pokopalnianych do produkcji ciepła.
Reklama
Również podczas debaty pojawił się wątek przekwalifikowań. W lutym br. została podpisana umowa między PGG a Kolejami Śląskimi, dzięki czemu 200 górników może w najbliższym czasie przekwalifikować się i rozpocząć pracę na kolei.
Ważnym wątkiem poruszanym podczas konferencji była także konieczność współpracy międzysektorowej. – To, co wydarzyło się już na poziomie planowania funduszy na transformację, to włączenie NGO-sów, związków zawodowych, świata kultury. My, jako organizacja pozarządowa jesteśmy w tym procesie od samego początku – braliśmy udział w programowaniu Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji w wielu województwach. – podkreśliła Joanna Furmaga, prezeska Polskiej Zielonej Sieci.
Co ważne przedstawiciele Komisji Europejskiej pozytywnie ocenili sposób prowadzenia transformacji w województwie śląskim. Wskazywali, że region dzięki współpracy samorządu czy biznesu stał się jednym z modelowych przykładów wdrażania FST w UE.
Artykuł powstał w ramach projektu Regionalne Obserwatorium Procesu Transformacji 2.0 (ROPT 2.0), współfinansowanego z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
