Ze Śląska o Śląsku, Polsce i Europie

Który Prezydent popłynie kajakiem? Zdecydują mieszkańcy Katowic i Sosnowca
ŚWIAT: Władimir Putin zasugerował, że Finlandia proponowała USA budowę atomowych lodołamaczy, co Helsinki stanowczo zdementowały. Prezydent Alexander Stubb oświadczył, że temat ten nie pojawił się w rozmowach z Donaldem Trumpem. MSZ Finlandii wezwało rosyjskiego ambasadora. Choć kraj ten jest globalnym liderem w projektowaniu lodołamaczy, nie oferował Amerykanom jednostek z napędem jądrowym. Obecnie Finlandia negocjuje budowę konwencjonalnych lodołamaczy ze strażą przybrzeżną USA na kwotę ok. 2,5 mld euro.
ŚWIAT: Kristi Noem, sekretarz ds. bezpieczeństwa USA, podczas konferencji CPAC w Polsce ostro skrytykowała Rafała Trzaskowskiego, nazywając go „socjalistą” i ostrzegając, że jego rządy będą oparte na strachu. Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz, przebywający w USA, unikał wprost odpowiedzi, czy to ingerencja w wybory, podkreślając za to intensywną współpracę z Pentagonem i dobre relacje polsko-amerykańskie, szczególnie w zakresie obrony i ochrony granic.
POLSKA: MSWiA potwierdziło, że w 2021 r. ABW prowadziła poszerzone postępowanie sprawdzające wobec Karola Nawrockiego. Mimo negatywnej rekomendacji funkcjonariusza analizującego akta, ówczesny szef ABW Krzysztof Wacławek wydał Nawrockiemu poświadczenie bezpieczeństwa. Decyzję skomentował Donald Tusk, wskazując na polityczne powiązania Wacławka jako obecnego doradcy prezydenta.
POLSKA: Siedmiu członków Kolegium IPN wydało oświadczenie broniące Karola Nawrockiego przed – ich zdaniem – „kampanią nienawiści” ze strony mediów i premiera Tuska. Sprzeciwiło się temu dwóch członków – Grzegorz Motyka i Bartosz Machalica – uznając oświadczenie za niepotrzebne zaangażowanie polityczne. Podkreślili też zaniepokojenie odmową stawienia się Nawrockiego przed komisją sejmową i jego milczeniem wobec słów Grzegorza Brauna. Sprawa toczy się na tle medialnych doniesień o przeszłości Nawrockiego.
POLSKA: Sąd w Piotrkowie Trybunalskim podjął decyzję o utrzymaniu aresztu dla Sebastiana Majtczaka, podejrzanego o spowodowanie tragicznego wypadku. Wniosek prokuratury został uwzględniony ze względu na grożącą mu wysoką karę, ryzyko matactwa i ucieczki. Majtczak nie przyznał się do winy. Obrona zapowiedziała odwołanie. Jeśli sąd je odrzuci, areszt może zostać przedłużony w końcówce czerwca już w Katowicach. Proces odbędzie się w Piotrkowie.
POLSKA: Aktywiści Greenpeace rozwinęli na plaży w Juracie ogromny transparent z hasłem „Polski wiatr, nie obcy gaz”, apelując do kandydatów w wyborach prezydenckich o jasne poparcie dla odnawialnych źródeł energii. Podkreślają, że energetyka wiatrowa to gwarancja bezpieczeństwa i suwerenności Polski, w przeciwieństwie do importowanego gazu. Greenpeace ostrzega też przed próbami reaktywacji Nord Stream i wpływem nieprzewidywalnych decyzji Donalda Trumpa. Akcja odbyła się symbolicznie tuż przed II turą wyborów prezydenckich.
POLSKA: Najwyższa Izba Kontroli ujawniła skalę nieprawidłowości przy wydatkowaniu środków z Funduszu Sprawiedliwości w latach 2021–2025. Wykryto przypadki defraudacji, niegospodarności, zawyżania cen i fikcyjnych umów. Przykładami są Fundacje Profeto.pl i Mocni w Duchu. W niektórych projektach środki służyły promocji polityków. Prezes NIK przekazał dokumentację Prokuraturze Krajowej, żądając także zwrotu ponad 65 mln zł. Izba wskazuje na systemowy mechanizm marnotrawienia środków publicznych i konflikt interesów.
POLSKA: Z badania Ekobarometr, zrealizowanego na zlecenie OptimalEnergy.pl, wynika, że Polacy – zwłaszcza starsi – postrzegają energię z OZE i atomu jako tańszą od węglowej. 35% ankietowanych uznaje OZE za tańsze, a 50% wierzy, że energia jądrowa obniży koszty prądu. Tylko co piąty badany nie ma zdania. Według Łukasza Czekały z OptimalEnergy.pl, rosnąca świadomość energetyczna Polaków idzie w parze z realnym wpływem źródeł odnawialnych na obniżkę cen po odmrożeniu rynku.
ŚLĄSKIE: Siemianowice Śląskie otrzymają niemal 148,5 mln zł z budżetu państwa na usunięcie ok. 13 tys. ton niebezpiecznych odpadów z nielegalnego składowiska. Umowę w tej sprawie podpisali wojewoda śląski Marek Wójcik i prezydent miasta Rafał Piech. Dofinansowanie będzie wypłacane do 2027 r., przy wkładzie własnym miasta wynoszącym 1,5 mln zł. Inwestycja jest częścią pilotażu Ministerstwa Klimatu obejmującego dziewięć składowisk w kraju, z czego cztery znajdują się w województwie śląskim.
ŚLĄSKIE: Prezydenci Katowic i Sosnowca – Marcin Krupa i Arkadiusz Chęciński – ogłosili nietypowy zakład profrekwencyjny przed II turą wyborów prezydenckich. Przegrane miasto, czyli to z niższą frekwencją, wystawi swojego prezydenta do spływu kajakowego na stawie w mieście zwycięzcy oraz zorganizuje lekcję obywatelską z jego udziałem w lokalnej szkole. Celem akcji jest mobilizacja mieszkańców do udziału w głosowaniu 1 czerwca.
ŚLĄSKIE: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia nagrodzi gminę z najwyższą frekwencją w II turze wyborów prezydenckich (1 czerwca) kwotą 500 tys. zł na wspólnie wybrany cel społeczny. Inicjatywa ma promować postawy obywatelskie. Dodatkowo w dniu głosowania mieszkańcy będą mogli bezpłatnie korzystać z transportu publicznego GZM. O przeznaczeniu nagrody zdecydują sami mieszkańcy w konsultacjach.
ŚLĄSKIE: Ukraińska linia SkyUp Airlines ogłosiła start bezpośrednich lotów z Katowice Airport do Heraklionu (od 27 maja), Burgas (od 29 maja) i Larnaki (od 1 czerwca). Loty będą realizowane w formule „czarter-mix” – zarówno dla biur podróży, jak i klientów indywidualnych. Nowa oferta ma zwiększyć dostępność wakacyjnych kierunków dla mieszkańców Polski i Ukrainy. To część strategii ekspansji SkyUp w Europie i wzmocnienie oferty Katowice Airport, który w 2025 roku planuje obsłużyć rekordowe 7 mln pasażerów.