Kosmetyki Społecznego Wpływu na rzecz destygmatyzacji zdrowia psychicznego

Z badań* katowickiej Fundacji Wielogłosu wynika, że 75% Polaków stygmatyzuje słownie osoby z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Język, którego używamy, kształtuje sposób postrzeganie osób z diagnozami zaburzeń psychicznych. Wyrazem sprzeciwu wobec funkcjonowania w debacie publicznej słów, które ranią, naznaczają i odbierają poczucie godności, jest niesztampowa seria Kosmetyków Społecznego Wpływu. Wprowadzenie na rynek, m.in. Kremu Wzmacniającego Życzliwość, inauguruje kolejną kampanię społeczną Fundacji Wielogłosu.

Hydrolat na raniące przekonania, serum aktywujące empatię, krem wzmacniający życzliwość oraz płyn do demakijażu stereotypów to seria czterech produktów tworząca Kosmetyki Społecznego Wpływu.

– Kosmetyki mają symbolicznie przypominać o tym, że słowa ranią, uprzedzenia hamują rozwój, a stereotypy zniekształcają rzeczywistość. Wszystkie produkty są dostępne w serwisiewewnątrz.pl. Bezpłatnie, bo empatia i życzliwość nie mają ceny – mówi Martyna Jarząb – prezeska zarządu Fundacji Wielogłosu. 

Fundacja Wielogłosu podkreśla, że język to potężne narzędzie – może być zarówno budulcem mostów zrozumienia, jak i destruktorem społecznych więzi. Negatywne określenia, nieświadomie budują mur pomiędzy społeczeństwem a osobami, które doświadczają kryzysów psychicznych. Z kolei język wspierający i inkluzywny stwarza przestrzeń do zrozumienia, akceptacji i poszukiwania pomocy. – Zmiana języka to pierwszy krok ku transformacji społecznej, w której zdrowie psychiczne przestaje być tematem tabu – dodaje prezeska zarządu Fundacji.

Badania opinii publicznej przeprowadzone latem 2024 przez Fundację Wielogłosu wykazały, że 75% Polaków używa określeń, takich jak „schizol”, „psychol”, „świr” czy „wariat” w odniesieniu do osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Równocześnie tyle samo osób ma świadomość, że takie słowa ranią, stygmatyzują i mają wyraźnie pejoratywny wydźwięk. 

Dystrybucji Kosmetyków Społecznego Wpływu towarzyszy również korespondencja z parlamentarzystami, w tym z przedstawicielami Komisji Etyki Poselskiej. Każdy z nich otrzyma Płyn do Demakijażu Stereotypów i Krem Wzmacniający Życzliwość. W liście wysłanym do przedstawicieli władzy Fundacja Wielogłosu pisze:

Życzliwość, empatia, obalanie stereotypów i praca z uprzedzeniami to wartości, które prawdopodobnie podzielasz również Ty, Droga Osobo Publiczna. W kontekście zdrowia psychicznego możemy je wyrażać już na poziomie słów, ponieważ ich zmiana może zmienić nasze myśli. Jednak dopiero połączenie zmiany języka z dobrymi postawami oraz realnymi działaniami w rzeczywistych relacjach i praktykach przynosi prawdziwą zmianę. Zmiana, o której piszemy, przywraca godność osobom z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Wyrazem tej godności w ujęciu systemowym jest skierowanie się ku paradygmatowi psychospołecznemu zdrowia psychicznego oraz reforma polskiej psychiatrii w postaci pilotażu Centrów Zdrowia Psychicznego – nowoczesnego modelu, którego istotą jest troska o podmiotowość, sprawczość i możliwość decydowania o sobie.

List do Osoby Publicznej został również udostępniony na specjalnej stronie dedykowanej kampanii, – Wewnątrz.pl. Każdy, kto zechce wesprzeć działania Fundacji, będzie mógł wykorzystać jego treść i wysłać bezpośrednio do lokalnych polityków, by zwrócić ich uwagę na język, który funkcjonuje w debacie publicznej.

– Dbanie o zdrowie psychiczne zaczyna się od rozmowy. Chcemy wpływać na język, którego używamy, by zmienić myślenie o doświadczaniu kryzysu i radzenia sobie z nim, zaś nade wszystko chcemy przywracać podmiotowość i godność osób z diagnozami zaburzeń psychicznych – wyjaśnia Martyna Jarząb.

*Badania przeprowadzono metodą CAWI na reprezentatywnej grupie 1000 Polaków

Kampania społeczna „Piękni i empatyczni” – destygmatyzacja oraz zmiana odbioru osób z niepełnosprawnością psychiczną – została dofinansowana ze środków PFRON w ramach konkursu „Możemy więcej”.

Fundacja Wielogłosu