Co przyniosła konferencja 11. edycji Eco-Miasto?

Miesiące minionego lata unaoczniły, że zbudowanie miejskiej rezyliencji, a więc zdolności do przetrwania kryzysu i do wzrostu po nim, jest obecnie najważniejszym zadaniem przed jakim stoją samorządy miast. Wymaga to holistycznego podejścia, które łączy ochronę środowiska, adaptację klimatyczną, rozwój infrastruktury, wzmocnienie społeczności oraz innowacyjne zarządzanie. Osiągnięcie tego celu pozwoli miastom nie tylko adekwatnie reagować na zagrożenia, ale także przewidywać przyszłe kryzysy i planować długoterminowe strategie zrównoważonego rozwoju.

24 października 2024 roku, w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbyła się konferencja „W kierunku miejskiej rezyliencji”, wieńcząca 11. edycję programu Eco-Miasto. Wydarzenie zorganizowane zostało przez UNEP/GRID-Warszawa i Ambasadę Francji w Polsce, we współpracy z m.st. Warszawa, łącząc przedstawicieli samorządów i przedsiębiorców z ekspertami ds. rozwoju miast. Wydarzenie skupiło się na kluczowym zagadnieniu współczesnych miast – dążeniu do zrównoważonego rozwoju w warunkach zagrożeń, jakie niosą ze sobą konsekwencje zmiany klimatu.  

Konferencja zgromadziła wielu znamienitych gości i prelegentów. W otwarciu uczestniczyli: Étienne de Poncins, Ambasador Francji w Polsce, Paulina Hennig-Kloska, Ministra Klimatu i Środowiska, Konrad Wojnarowski, Podsekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej,Magdalena Młochowska, Dyrektor Koordynator ds. zielonej Warszawy, Urząd m. st. Warszawy, oraz Maria Andrzejewska, Dyrektorka Generalna UNEP/GRID-Warszawa. Paulina Hennig-Kloska, podziękowała samorządowcom i wspierającym je organizacjom za to, że nigdy się nie poddają budując społeczną odporność w trudnych czasach.

W przemówieniu inauguracyjnym, Maria Andrzejewska nawiązała do przypadającego w tym samym dniu święta Organizacji Narodów Zjednoczonych (UN Day) — Dzisiejsze święto sprawia, że w sposób szczególny myślimy o naszej przyszłości. Zachęcam nas wszystkich do przyjęcia ducha globalnej współpracy, o którym mówi 17. Cel Zrównoważonego Rozwoju, podkreślający potrzebę partnerstw na rzecz osiągania wspólnych celów. Bo tylko działając wspólnie możemy sprostać wyzwaniom nadchodzących dekad.    

Integracja różnorodnych doświadczeń

Kluczowym punktem programu było wystąpienie Francka Boutté, laureata Grand Prix de l’Urbanisme 2022, który przedstawił koncepcję rezyliencji miejskiej, jako fundamentu zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich. Perspektywa francuska została uzupełniona o przemówienie Yves-Laurent Sapovala z Ministerstwa Transformacji Ekologicznej i Spójności Terytorialnej Republiki Francuskiej, który przedstawił uczestnikom rozwiązania stosowane we Francji w zakresie wspierania miast w obliczu kryzysów środowiskowych i społecznych. 

Budowanie miejskiej rezyliencji odnosi się do procesów i działań, które mają na celu wzmocnienie zdolności miast do radzenia sobie z różnorodnymi wyzwaniami – zarówno tymi związanymi z klimatem, jak i społecznymi, ekonomicznymi oraz technologicznymi. Podczas panelowych dyskusji, eksperci z różnych dziedzin zastanawiali się nad tym, jak skutecznie budować odporność miast, wykorzystując narzędzia, takie jak zielona i błękitna infrastruktura, inteligentne systemy zarządzania oraz technologie cyfrowe. W trakcie otwartej dyskusji poświęconej społeczno-ekonomicznej rezyliencji, prelegenci skupili się na wyzwaniach związanych z regeneracją miast po kryzysach gospodarczych, a także na sposobach wspierania współpracy między sektorami publicznym i prywatnym, w celu zwiększania ich odporności. 

Oprócz kwestii społecznych i gospodarczych, wiele uwagi poświęcono środowiskowym aspektom rezyliencji, takim jak adaptacja do zmian klimatycznych, zarządzanie zasobami wodnymi i energetycznymi, oraz strategie rewitalizacji obszarów narażonych na klęski żywiołowe. Dyskusje te pokazały, jak różnorodne są aspekty miejskiej odporności i jak ważna jest integracja różnych interesariuszy w jej budowaniu. 

Konferencja zakończyła się podsumowaniem wyników poszczególnych dyskusji, które wskazały na konieczność dalszej współpracy i wymiany dobrych praktyk pomiędzy miastami w Polsce i za granicą. Wydarzenie stanowiło nie tylko okazję do wymiany wiedzy i doświadczeń, ale także stworzyło platformę do nawiązywania międzynarodowych kontaktów oraz wspólnego działania na rzecz wzmacniania naszej gotowości na wyzwania przyszłości.

Laury 11. edycji konkursu Eco-Miasto rozdane!

24 października 2024 odbyło się również ogłoszenie Zwycięzców konkursu Eco-Miasto. Gala wręczenia nagród i wyróżnień samorządom, które zrealizowały najlepsze prośrodowiskowe projekty miejskie, odbyła się w Ambasadzie Francji w Warszawie.   

Konkurs jest flagowym elementem programu Eco-Miasto, a jego organizatorami są Ambasada Francji w Polsce i UNEP/GRID-Warszawa. Nagrody Eco-Miasto przyznawane są co roku w dwóch klasach: miasta powyżej 100 tysięcy- i poniżej 100 tysięcy mieszkańców. W tym roku, przyznane zostały w pięciu kategoriach wyznaczonych przez kluczowe elementy budowania rezyliencji i zrównoważonego rozwoju w kontekście miejskim:

• efektywność energetyczna,
• zrównoważona mobilność,
• gospodarka obiegu zamkniętego,
• zielono-błękitna infrastruktura,
• gospodarka wodna.

Nagrody wręczyli Ambasador Francji w Polsce, Étienne de Poncins oraz Dyrektorka Generalna UNEP/GRID-Warszawa, Maria Andrzejewska. — Eco-Miasto odzwierciedla nasze wspólne zaangażowanie na rzecz przyszłości miast. Razem możemy przekształcać nasze miasta i sprostać wyzwaniom XXI wieku. —  powiedział Ambasador Francji w Polsce gratulując samorządom.

Laureaci Eco-Miasto 2024

Jury konkursu 11. edycji przyznało łącznie osiem nagród i 10 wyróżnień. Poniżej prezentujemy listę laureatów:

Efektywność energetyczna 

• m.st. Warszawa (miasto powyżej 100 tyś. mieszkańców) – za obecnie prowadzone od wielu lat kompleksowe działania na rzecz poprawy efektywności budynków.
• Ostrów Wielkopolski (miasto poniżej 100 tyś. mieszkańców) – za koncepcję farm fotowoltaicznych.

Zrównoważona mobilność

• m.st. Warszawa (miasto powyżej 100 tyś. mieszkańców) – za projekt mostu pieszo-rowerowego, który wiosną 2024 roku połączył dwa brzegi Wisły.
• Sopot (miasto poniżej 100 tyś. mieszkańców) – za zrealizowany w kwartale ulic Parkowa – Kordeckiego – al. Wojska Polskiego – Kilińskiego, projekt największej w Polsce strefy woonerf, który uspokoił ruch samochodowy, poprawiając bezpieczeństwo pieszych.

Gospodarka Obiegu Zamkniętego  

• Rybnik (miasto powyżej 100 tyś. mieszkańców) – za za projekt Edukacja Zero Waste – StratKIT+ dofinansowany przez Program Interreg Baltic Sea Region realizowany w latach 2022-2024, którego celem jest edukacja odpowiadającą na problem marnowania żywności i nieefektywnego gospodarowania zasobami..
• Radzyń Podlaski (miasto poniżej 100 tyś. mieszkańców) – za działania na rzecz promowania kompostowania: w ramach wprowadzonego programu chętni mieszkańcy otrzymali bezpłatnie termokompostowniki.

Zielono-błękitna infrastruktura  

• m.st. Warszawa (miasto powyżej 100 tyś. mieszkańców)  –  za konsekwentne docenianie kluczowej roli naturalnych ekosystemów w budowaniu błękitno-zielonej infrastruktury miast i podejmowanie inicjatyw na rzecz ich utrzymania, poprawy stanu i odtwarzania.
• Jury zdecydowało o nieprzyznawaniu nagrody w klasyfikacji miasto poniżej 100 tyś. mieszkańców.

Gospodarka wodna

• Gdańsk (miasto powyżej 100 tyś. mieszkańców) – za kompleksowe działania na rzecz efektywnej gospodarki wodnej, w tym za ochronę ujęć wody i osiągniecie małych strat wody w systemie wodociągowym oraz wysoką retencję wód opadowych i roztopowych.
• Jury zdecydowało o nieprzyznawaniu nagrody w klasyfikacji miasto poniżej 100 tyś. mieszkańców.

Tabela: Zwycięzcy i wyróżnieni przez Jury w 11. edycji konkursu Eco-Miasto

Nagrody specjalne

W tym roku po raz pierwszy zostały przyznane nagrody specjalne Ambasady Francji w Polsce. Nagrodami będą wyjazdy laureatów do miast we Francji połączone z wizytami studyjnymi i spotkaniami między samorządami. Nagrody te otrzymały miasta:

Gdańsk (miasto powyżej 100 tyś. Mieszkańców) – za kompleksowe zaangażowanie miasta na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz szereg działań podejmowanych przez Gdańsk na rzecz edukacji mieszkańców. Ponadto, w swoim wyborze Ambasada Francji uwzględniła wagę zmian klimatycznych dla miasta nadmorskiego, jakim jest Gdańsk oraz potrzebę przygotowania ‘odpornych’ projektów uwzględniających nowe rodzaje zagrożeń.

Cieszyn (miasto poniżej 100 tyś. Mieszkańców). Mając na uwadze wieloletnią współpracę Cieszyna z miastem Cambrai [kąbre], a także kompleksowe podejście Cieszyna do rozwoju zielono-błękitnej infrastruktury, jako jednego z kluczowych aspektów rozwoju miast, Ambasada Francji w Polsce zdecydowała się nagrodzić Cieszyn, aby wesprzeć refleksję nad rolą zielono-błękitnej infrastruktury w budowaniu miejskiej rezyliencji.

Swoje nagrody wręczyli także partnerzy konkursu.

• Nagroda Nhood Polska przekazała dla m.st. Warszawy – voucher na 12 000 zł na szkolenia dla zespołu odpowiedzialnego za wdrożenia proekologicznych rozwiązań w trzech zwycięskich kategoriach konkursu Eco-Miasto 2024
• Nagroda Renault Polska  dla m.st. Warszawy i Sopotu za rozwiązania w kategorii zrównoważona mobilność –  Renault Scenic E-Tech 100% electric do dyspozycji miast przez miesiąc 
• Nagroda Veolia Energia Łódź  S.A. dla miasta Łodzi za rozwiązania w zakresie zielono-błękitnej infrastruktury  –  voucher na przeprowadzenie warsztatów z pszczelarstwa dla dzieci i młodzieży z łódzkich szkół i przedszkoli.
• Nagroda Veolia Energia Poznań S.A. dla miasta Poznania za rozwiązania w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego  –  voucher na zakup pojemników na selektywną zbiórkę odpadów dla placówek edukacyjnych i obiektów użyteczności publicznej.I

Centrum UNEP/GRID-Warszawa