Katowice: Setki milionów na nowoczesną i efektywną infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną

Realizacja największego w historii Katowic projektu w obszarze wodociągowo-kanalizacyjnym zbliża się do końca. W przedsięwzięciu obejmującym ponad 90 zadań inwestycyjnych realizowanych w latach 2016-2023, o wartości niemal 369 mln zł, znalazła się między innymi rozbudowa sieci kanalizacyjnej, modernizacja obiektów oczyszczalni ścieków i zakup specjalistycznego sprzętu asenizacyjnego. Na początku listopada 2023 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie zaakceptował rozszerzenie zakresu rzeczowego projektu o dwa zadania inwestycyjne i przyznał dodatkowe dofinansowanie dla całego projektu o wartości około 10 mln zł.

– Nowoczesny i sprawny system kanalizacji to z jednej strony komfort i bezpieczeństwo życia mieszkańców, a z drugiej czystsze i zdrowsze środowisko. Umożliwia doprowadzanie ścieków sanitarnych bezpośrednio do oczyszczalni i właściwe ich oczyszczenie, a tym samym ochronę wód gruntowych i rzek. Dlatego w Katowicach prowadzone są kolejne modernizacje, usprawniające funkcjonowanie sieci kanalizacyjnej. Obecnie zbliża się do końca realizacja największego projektu w historii Katowic – „Uporządkowanie gospodarki ściekowej w mieście Katowice – Etap III”. To 91 zadań o łącznej wartości aż 369 mln zł. Ponad połowa tej kwoty, czyli ok. 185 mln zł, to pozyskane przez nas środki zewnętrzne z Funduszu Spójności UE – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. 

Dodatkowych 10 mln zł na sfinansowanie zadań

Na początku listopada Katowickie Inwestycje S.A. podpisały aneks do umowy o dofinansowanie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, dzięki czemu Spółka uzyskała dodatkowe 10 mln zł na realizację projektu. Ponadto projekt został rozszerzony rzeczowo o dwa dodatkowe zadania. Pierwsze z nich to modernizacja budynku sterowni oraz zbiornika pompowni w Szopienicach-Burowcu. Drugie z zadań dotyczy dostawy i montażu dodatkowego wyposażenia oczyszczalni ścieków „Gigablok”, zastawek kanałowych sterowanych elektrycznie.

Budowa i modernizacja prawie 60 km sieci kanalizacyjnej

Projekt obejmuje zarówno budowę nowych odcinków kanalizacji sanitarnej i modernizację już istniejących (łącznie ponad 60 km sieci kanalizacyjnej), jak i modernizację poszczególnych elementów infrastruktury czy doposażanie obiektów. W ramach prac m.in. zmodernizowano stację odwadniania osadu w oczyszczalni ścieków Podlesie, a także poprawiono efektywność energetyczną obiektów dwóch oczyszczalni ścieków – Podlesie i Panewniki. W pierwszym kwartale przyszłego roku zostaną tam uruchomione instalacje fotowoltaiczne o łącznej mocy 0,625 MW. Produkowany prąd będzie wykorzystywany do zasilania urządzeń i obiektów, co wpłynie pozytywnie na środowisko i pozwoli zredukować koszty użytkowania. 

W ramach projektu rozbudowano flotę pojazdów wykorzystywanych w codziennych pracach eksploatacyjnych. Zakupiono między innymi specjalistyczne samochody ssąco-płuczące do bieżącej obsługi sieci kanalizacyjnej, koparko-ładowarki oraz samochód specjalistyczny do frezowania i naprawy kanałów, wyposażony w zaawansowaną technologicznie kamerę, pomagającą diagnozować uszkodzenia i awarie w kanalizacji. 

Model hydrauliczny i monitoring funkcjonowania sieci kanalizacyjnych

Realizowany projekt to nie tylko roboty budowlane i zakup sprzętu, ale także doposażenie służb w nowoczesne oprogramowanie – W ramach inwestycji powstał system monitoringu funkcjonowania sieci kanalizacyjnych. Tworzy go 159 punktów pomiarowych, które zostały połączone z systemem wizualizacji SCADA. W efekcie powstało narzędzie umożliwiające obserwowanie natężenia przepływu czy wysokości napełnienia kanalizacji – tłumaczy Andrzej Hołda, prezes zarządu Katowickich Inwestycji S.A. – Monitoring pozwala kontrolować w czasie rzeczywistym i z dowolnego miejsca aktualny stan sieci, informuje o ewentualnych przeciążonych odcinkach, zatorach oraz innych odmiennych od prawidłowych parametrach hydraulicznych pracy sieci. System wyposażony jest ponadto w 3 stacje pomiaru opadów atmosferycznych – dodaje prezes.

System monitoringu to nie jedyne cyfrowe rozwiązanie, które znalazło się na liście zadań w ramach tego projektu. Trwają też prace przy budowie modelu hydraulicznego sieci kanalizacyjnej – zaawansowanego technologicznie narzędzia do nowoczesnego zarządzania infrastrukturą kanalizacyjną . 

– Model hydrauliczny będzie wykorzystywał zebrane przez monitoring dane i umożliwiał przeprowadzanie symulacji i analiz, na przykład jak nawalny deszcz w danej dzielnicy wpłynie na pracę sieci kanalizacyjnej. To ważne w kontekście podejmowania kolejnych planów inwestycyjnych, szczególnie w związku z dostosowaniem miasta do zmian klimatycznych i ekstremalnych zjawisk pogodowych, które w konsekwencji prowadzą między innymi do powstawania tzw. powodzi błyskawicznych – wyjaśnia prezes Hołda. 

Odpowiedzialne podejście do deszczówki

System kanalizacji obsługuje nie tylko ścieki, ale również wodę pochodzącą z opadów atmosferycznych. Dlatego ważne są także inwestycje w tę część infrastruktury. Rozdzielenie sieci ogólnospławnej, na ściekową i opadową pozwala między innymi odciążyć oczyszczalnie ścieków od wód opadowych, w szczególności w momentach nawalnych deszczy oraz odprowadzić czystą deszczówkę bezpośrednio do odbiorników. 

W tym obszarze również trwają konsekwentne działania miasta oraz miejskiej spółki – Katowickich Inwestycji S.A., które zostały ujęte w dwóch etapach projektu “Uporządkowanie systemu gospodarowania wodami opadowymi”, o łącznej wartości prawie 100 mln zł. Inwestycja objęła m.in. budowę i modernizację łącznie ponad 8 km sieci deszczowej, a także wykonanie 25 zbiorników retencyjnych. Mogą one zmagazynować 11 000 metrów sześciennych wody, czyli 11 milionów litrów! Co więcej, zbiorniki zostały wyposażone w studnie, które umożliwiają pobieranie deszczówki i wykorzystywanie jej na przykład do mycia infrastruktury miejskiej czy podlewania zieleni.

UM Katowice