Leon Silberstein został patronem ronda w Częstochowie

Uchwała o nadaniu jednemu z rond imienia Leona Silbersteina została przyjęta 26 kwietnia podczas ostatniej sesji Rady Miasta Częstochowy. Leon Silberstein był bojownikiem i jednym z ważniejszych organizatorów żydowskiego ruchu oporu na terenie częstochowskiego getta.

Wiceprzewodnicząca Rady Miasta i społeczna konsultant ds. społeczności żydowskiej Jolanta Urbańska jest pomysłodawczynią uhonorowania tej postaci. Zespół ds. Nazewnictwa Obiektów Miejskich wydał opinię pozytywną wobec proponowanego patrona. W swojej decyzji zespół oparł się na informacji z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy, gdzie czytamy, że „Leon Zylbersztajn, przedsiębiorca częstochowski, członek konspiracji w getcie częstochowskim, człowiek, który ratował ludzi podczas likwidacji getta we wrześniu i październiku 1942 r. z pewnością zasługuje na upamiętnienie.” 

Od 1942 roku podczas i po likwidacji getta w Częstochowie Leon Silberstein uratował setki żydowskich istnień, w tym Zygmunta Rolata (Honorowego Obywatela Miasta Częstochowy). Sam Silberstein podczas II wojny światowej stracił dwóch synów, którzy zostali brutalnie zamordowani.

Uchwała wpisuje się w obchody roku 2023 ustanowionego przez Senat RP Rokiem Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego.

ŻYCIORYS PATRONA 
(informacje zebrane przez ODDC, które korzysta ze spolszczonego nazwiska)

Leon Juda Lejb Zylbersztajn (Silberstein) (1905–1996) urodził się w Piotrkowie, był synem Samuela i Sary, mężem Róży z Rozenblatów (1907–1973), która była księgową w fabryce Altmana w Częstochowie.

Zylbersztajn był syjonistą, ukończył szkołę rolniczą i wyemigrował do Palestyny. Tam wstąpił do kibucu Petah Tikva. Ze względu na ciężką chorobę matki wrócił do Polski. W latach 1927–28 odbył służbę wojskową w 27. pułku piechoty w Częstochowie. W 1930 r. założył wraz z żoną fabrykę wyrobów metalowych „Elzet” przy ul. Krótkiej 26. Zatrudniano w niej około 70 pracowników, którzy produkowali głównie części do rowerów. Przedsiębiorstwo dobrze funkcjonowało. Na początku 1939 r. rodzina Zylbersztajnów przeprowadziła się do nowo wybudowanej kamienicy przy ul. Garibaldiego 19. Na początku okupacji Niemcy zamknęli fabrykę i zarekwirowali mieszkanie przy ul. Garibaldiego. Rodzina zmuszona została do przeniesienia się do biura zamkniętej fabryki; tam zamieszkało też kilku ich krewnych. Po założeniu przez Niemców getta w Częstochowie Zylbersztajn został zatrudniony jako majster przez oficera policji Karla Wernera, który odpowiadał za sprawne funkcjonowanie miejskiej infrastruktury. Kierował na terenie Częstochowy brygadą robotniczą złożoną z rzemieślników – ludzi znanych mu wcześniej z przedwojennej działalności syjonistycznej. 

W getcie należał do konspiracji, m.in. mając możliwość pracy poza jego obszarem pozyskiwał informacje, które przekazywał później innym członkom ruchu oporu, brał udział w akcjach, które miały na celu karanie zdrajców i denuncjatorów, pozyskiwanie broni, utrzymywanie kontaktu z polskim podziemiem niepodległościowym (AK i AL). Podczas likwidacji getta i wywozu Żydów do obozu śmierci w Treblince na terenie opuszczonej fabryki przy ul. Krótkiej 26 urządził bunkier, w którym schronienie znalazło 21 osób. Według relacji Zygmunta Rolata (w filmie „Jak by to było wczoraj”) Zylbersztajn podczas likwidacji getta uratował jego oraz wiele innych osób, organizując ich przeniesienie na teren składu Möbellager (przy ulicy Wilsona). Niestety, nie udało mu się uratować własnych synów Natana (ur. 1931), który zginął w 1942 r. i Zygmunta (ur. 1936), który został przerzucony na tzw. stronę aryjską i oddany pod opiekę polskiego lekarza; zginął w niewyjaśnionych okolicznościach. We wrześniu 1942 r. Zylbersztajn wraz ze swoją brygadą robotniczą został poddany selekcji. Uratował go wówczas Karl Werner, który uważał, że jako fachowiec może się jeszcze przydać. W 1947 r. Leon i Róża Zylbersztajnowie wyjechali do Monachium, gdzie czekali na wizę do Stanów Zjednoczonych. Leon zmarł w 1996 r. w Stanach Zjednoczonych.

Urząd Miasta Częstochowa