Nie taka sroka zła – czyli co zagraża ptakom w mieście?

Czy sroki zagrażają innym gatunkom miejskich ptaków? Z wnioskiem o usunięcie gniazda sroki do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach zwrócili się mieszkańcy jednego ze śląskich miast, motywując go jej drapieżnictwem względem innych ptaków i piskląt. Wyjaśniamy, czy to prawda.

Sroka zwyczajna (Pica pica) to niekonfliktowy gatunek ptaka, który nie przyczynia się do szkód gospodarczych, ani zagrożenia sanitarnego. Mimo iż indywidualne obserwacje mogą wskazywać, że jej obecność wpływa negatywnie na populacje innych gatunków, w tym drobnych ptaków wróblowych, badania nie wykazują istotnego wpływu sroki na populacje ptaków śpiewających.

Czym żywi się sroka?

Sroka jest gatunkiem wszystkożernym. W lecie odżywia się głównie bezkręgowcami, natomiast zimą w jej diecie dominuje pokarm roślinny, w tym nasiona, ziarna czy owoce. Na terenach zamieszkiwanych przez człowieka znaczny udział w pożywieniu tego gatunku stanowi pokarm pochodzący z resztek znajdujących się w śmietnikach (40% u piskląt, u dorosłych nawet ponad 70%). Sroki jedynie okazjonalnie wyjadają jaja i pisklęta z gniazd ptaków śpiewających, podobnie jak i inne krukowate (wrona, kruk). 

Co zagraża ptakom w mieście?

Głównymi zagrożeniami dla populacji ptaków na terenach zamieszkiwanych przez człowieka są m.in. ubożenie siedlisk przyrodniczych, niszczenie i utrata miejsc lęgowych czy zmniejszony dostęp do bazy pokarmowej. Istotnym zagrożeniem jest również drapieżnictwo ze strony bezpańskich, jak i domowych wypuszczanych swobodnie, kotów i psów. Przyczynia się to do dotkliwych strat, zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim wśród młodych podlotów.

Jak eliminować te zagrożenia?

Populacje miejskich ptaków najbardziej uzależnione są od dostępności dogodnych miejsc gniazdowania, żerowania oraz schronień, z których mogłyby korzystać, unikając drapieżników. Stąd duże znaczenie ma gospodarowanie terenami zieleni w miastach, ich właściwa pielęgnacja oraz pozostawianie zadrzewień śródpolnych. 

Wskazane jest zachowanie oraz nasadzenia w parkach i skwerach nie tylko drzew, ale również krzewów różnych gatunków np. zimozielonych roślin z rodzaju bukszpan, cyprysik, jałowiec czy żywotnik, lub krzewów liściastych takich jak berberys, bez czarny, głóg, kalina koralowa, trzmielina czy róża. Krzewy te stanowią nie tylko schronienie przed drapieżnikami, ale również dogodne miejsce do zakładania gniazd. Ponadto owoce większości tych roślin stanowi równocześnie pokarm, co zdecydowanie podnosi ich atrakcyjność dla wielu gatunków ptaków. 

W celu poprawy, cenionej przez większość mieszkańców miast, liczebności ptaków, należy zatem w pierwszej kolejności zadbać o różnorodność roślinności na danym terenie, nawet jeżeli są to nieznaczne powierzchnie w postaci parków i skwerów. Należy także dbać o odpowiednie zabezpieczanie zwierząt domowych, zwłaszcza kotów.

Sroka pod częściową ochroną prawną

Sroka to gatunek objęty jest ochroną prawną częściową na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2022 r. poz. 2380). Obowiązują wobec niego wszystkie zakazy określone w treści rozporządzenia, w tym zakaz niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd. 

RDOŚ Katowice