Trzy z najgorszych zarejestrowanych sezonów pożarowych miały miejsce w ciągu ostatnich sześciu lat

Wspólne Centrum Badawcze Komisji (JRC) przedstawiło najnowszą edycję swojego corocznego sprawozdania na temat pożarów lasów w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej w 2021 r.

W sprawozdaniu stwierdzono, że zeszłoroczny sezon pożarowy był drugi pod względem spalonego obszaru na terytorium UE (od początku gromadzenia danych w 2006 r.), po 2017 r., kiedy to spłonęło ponad 10 000 km². W 2021 r. spłonęło ponad 5 500 km² gruntów – ponad dwukrotnie więcej niż powierzchnia Luksemburga, przy czym na chronionych obszarach Natura 2000 – rezerwuaru różnorodności biologicznej w UE – spłonęło ponad 1 000 km² .

Sprawozdanie nie obejmuje tegorocznych pożarów, które były jeszcze bardziej niszczycielskie niż pożary w 2021 r. Sprawozdania roczne pozwalają obrać poprzednie sezony pożarowe za punkt odniesienia przy analizie wstępnych danych dotyczących wpływu pożarów lasów w danym roku. Z tej perspektywy rok 2022 wydaje się jeszcze gorszy, co potwierdza niepokojącą destrukcyjną tendencję ostatnich lat. W tym roku spłonął już obszar o powierzchni 8 600 km². Jest to jeden z największych obszarów dotkniętych pożarami lasów w Europie do końca października, przy czym w dziewięciu krajach UE spłonęły rekordowe powierzchnie gruntów. Od czasu najgorszego sezonu pożarowego w 2017 r. spłonęło łącznie 35 340 km² – jest to obszar większy niż Belgia. Około 35 proc. całkowitej spalonej powierzchni, ponad 11 600 km², znajdowało się na obszarze sieci Natura 2000.

Chociaż obszar spalony przez pożary lasów był wyjątkowo rozległy w 2022 r., liczba ofiar wśród ludzi została ograniczona dzięki środkom zapobiegawczym wdrożonym przez państwa członkowskie UE i Unijny Mechanizm Ochrony Ludności (UMOL). W 2021 r. UE jeszcze bardziej wzmocniła zdolności tego mechanizmu poprzez zwiększenie środków gaszenia pożarów z powietrza, aby wspomóc państwa w tym sezonie pożarowym. Wsparcie to było szeroko wykorzystywane podczas pożarów, które dotknęły region Morza Śródziemnego w 2021 r. i w 2022 r. Ten większy potencjał jest koordynowany przez Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego Europejskiego Biura Ochrony Ludności i Pomocy Humanitarnej. Wspólne Centrum Badawcze oferuje wsparcie, dostarczając szybkich informacji na temat trwających pożarów i pomagając w wykorzystywaniu finansowanych przez UE środków gaszenia z powietrza tam, gdzie są one najbardziej potrzebne.

Główne ustalenia zawarte w sprawozdaniu

• W 2021 r. w 22 państwach członkowskich UE-27 odnotowano pożary, które spaliły łącznie 500 566 hektarów (ha), czyli więcej niż około 340 000 ha spalonych w 2020 r., ale znacznie poniżej 1 mln ha spalonych w 2017 r.;
• Sprawozdanie z 2021 r. w sprawie pożarów lasów pokazuje, że krajem najbardziej dotkniętym pod względem spalonego obszaru były Włochy, a następnie Turcja, Portugalia i Grecja, zwłaszcza w sierpniu, co podkreślono w sprawozdaniach krajowych;
• Pożary lasów poważnie dotknęły europejskie obszary chronione Natura 2000: całkowity obszar spalony w 2021 r. to 102 598 ha (około 20 proc. całkowitej powierzchni wszystkich obszarów Natura 2000), mniej niż w ostatnich dwóch latach i nieco poniżej średniej z ostatnich 10 lat;
• W 2021 r. na Włochy przypadała prawie jedna czwarta całkowitego spalonego obszaru na obszarach Natura 2000, a na kolejnym miejscu znalazła się Hiszpania; łącznie pożary w tych dwóch krajach odpowiadały za 45 proc. spalonej powierzchni;
• W południowych państwach UE, w których dłużej prowadzono ewidencję, spalone obszary były dwukrotnie większe niż w 2020 r. i był to drugi najgorszy rok pod względem średniej wielkości pożarów od 1986 r. Odnotowano najniższą całkowitą liczbę pożarów, co oznacza, że pożarów było znacznie mniej, ale obejmowały większe obszary;
• W 2019 r. Unijny Mechanizm Ochrony Ludności został zmodernizowany dzięki rescEU, co dodatkowo zwiększyło jego zdolność do udzielania pomocy państwom w sezonie pożarowym w 2021 r. Pomoc tę przedłużono w 2022 r. na 2023 r.
• Tylko w tym roku Unijny Mechanizm Ochrony Ludności został uruchomiony 11 razy przez sześć krajów, które zwróciły się o samoloty, helikoptery i wsparcie strażaków: jest to drugi rok, w którym złożono więcej wniosków do Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności w ostatnim dziesięcioleciu.

Komisja Europejska