Będzie ekologicznie i estetycznie

Tempa nabierają prace przy realizacji projektu Rewitalizacja miejskich systemów nadbrzeżnych wraz z utworzeniem Centrum Edukacji Ekologicznej w mieście Bielsko-Biała. Jego efekty bielszczanie zobaczą na początku 2022 roku.

Przedsięwzięcie jest podzielone na dwa etapy. Oba są dofinansowane z funduszy Unii Europejskiej. Wartość pierwszego etapu to ponad 15,6 mln zł, z czego ponad 12,2 mln zł to pieniądze z Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020, Działanie 5.4. Ochrona różnorodności biologicznej, Poddziałanie 5.4.3. Ochrona różnorodności biologicznej – tryb pozakonkursowy. Drugi etap to koszt ponad 13,2 mln zł, a dofinansowanie w tym przypadku wynosi ponad 9,5 mln zł.

Projekt ma zapewnić czynną ochronę gatunków i siedlisk przyrodniczych oraz ograniczyć antropopresję, czyli planowane i przypadkowe działania ludzi mające wpływ na środowisko przyrodnicze na obszarach chronionych. Zasięg przedsięwzięcia jest bardzo duży i obejmuje kilkanaście lokalizacji w całym mieście.

Jednym z zadań pierwszego etapu jest zaadaptowanie budynku dawnego przedszkola przy ul. Grotowej na ośrodek prowadzący działalność w zakresie edukacji ekologicznej – Centrum Edukacji Ekologicznej (CEE) wraz z wyposażeniem. Urząd Miejski w Bielsku-Białej już podpisał umowę na wykonanie tego zadania w formule projektuj-buduj. Obecnie powstaje projekt adaptacji przedszkola na CEE. Prace idą zgodnie z planem a termin oddania ośrodka do użytku wraz z 1,5 hektarowym terenem wokół to pierwszy kwartał 2022 roku.

Jeszcze we wrześniu br. miasto podpisało umowę na kolejne zadania w ramach tego etapu projektu. To m.in. zagospodarowanie terenu ujścia potoku Straconka do rzeki Białej. Przedsięwzięcie również zostanie wykonane w formule projektuj-buduj, co znacznie przyspiesza oddanie inwestycji do użytku.

Ta sama firma, która wykona zagospodarowanie terenu ujścia potoku Straconka do rzeki Białej, projektuje – i zrealizuje – inwestycje w kolejnych lokalizacjach; mowa o Lesie Cygańskim oraz części parkowej Lasu Cygańskiego. Inwestycje mają być gotowe we wrześniu 2021 roku.

W ramach zagospodarowania terenu ujścia potoku Straconka, pomiędzy rzeką Białą i ulicą gen. Stanisława Maczka, powstaną miejsca wypoczynku. Będzie tam można korzystać ze ścieżek edukacyjnych. Na drzewach zawisną budki dla ptaków, a na trawnikach pojawią się hotele dla owadów, mające zapewnić bioróżnorodność. W planach jest również uporządkowanie zieleni w tym rejonie – miejsce gatunków inwazyjnych zajmą rodzime. Stanie tu publiczna toaleta oraz zbudowana zostanie kładka na potoku Straconka. W przyszłości zagospodarowane ujście potoku Straconka będzie jednym z elementów dużego terenu nad rzeką Białą, razem z Parkiem Strzygowskiego, który czeka na nową koncepcję rewitalizacji, i Zieloną Plażą Miejską – efektem głosów mieszkańców w ramach Budżetu Obywatelskiego.

Projekt rewitalizacji Lasu Cygańskiego przewiduje wykonanie ponad 5 km ścieżki edukacyjno-ekologicznej, założenie ogrodu sensorycznego, uporządkowanie miejsca po dawnej skoczni, nowe nasadzenia i pielęgnację zieleni, umieszczenie tablic edukacyjnych, lokalizacyjnych i gatunkowych, budek dla zwierząt, budowę altan rekreacyjnych, a także odbudowę drewnianej altany na szczycie Koziej Góry. Rewitalizacja lasu będzie polegała na wzbogaceniu siedliska łęgowego (zbiorowiska leśnego, występującego nad rzekami i potokami– przyp. red) i grądowego (to wielogatunkowy i wielowarstwowy las liściasty zazwyczaj z przewagą grabów i dębów – przyp. red.). Natomiast rewitalizacja części parkowej Lasu Cygańskiego – od pętli autobusowej przy ul. Olszówka/ul. Pocztowa, pomiędzy kortami tenisowymi a ul. Olszówka, do wejścia do lasu w stronę Błoni przewiduje wykonanie nowych ścieżek parkowych oraz ujednolicenie nawierzchni na całym terenie parku, wymianę oświetlenia, ławek, koszy na śmieci, nasadzenia w suchym strumieniu, nasadzenia bylin i krzewów w przestrzeni parkowej, montaż tablic edukacyjnych i budek dla ptaków.

Umowa na dofinansowanie drugiego etapu projektu Rewitalizacja miejskich systemów nadbrzeżnych wraz z utworzeniem Centrum Edukacji Ekologicznej w mieście Bielsko-Biała została podpisana 19 listopada br. Przewiduje on zmiany aż w ośmiu lokalizacjach na terenie całego miasta. Będą to: kolejne tereny Lasu Cygańskiego, las komunalny i tereny przy ul. Łowieckiej w Wapienicy, wzgórze Trzy Lipki, plac przy Szkole Podstawowej nr 25, Lasek Bathelta, okolica lotniska w Aleksandrowicach oraz teren wzdłuż rzeki Białej – od granicy gminy Wilkowice do mostu druha Mieczysława Piekiełki. W ramach inwestycji nie zostanie wycięte ani jedno drzewo, a projekty, co bardzo ważne, w każdej lokalizacji przewidują nawierzchnie przepuszczalne, nigdzie nie ma mowy o betonowych chodnikach.

Przetarg na zaprojektowanie i wykonanie zagospodarowania terenu wzdłuż rzeki Białej od granicy gminy Wilkowice do mostu druha Mieczysława Piekiełki również wygrała firma, która wykonuje część pierwszego etapu projektu. To daje pewność, że wszystkie realizacje będą ze sobą spójne. W ramach lokalizacji, o której mowa powyżej, powstanie ogród społeczny z drzewami owocowymi, miejsca rekreacyjne oraz publiczna toaleta.

Na pozostałe zadania z tego etapu miasto posiada dokumentację projektową. W chwili obecnej przygotowuje postępowanie przetargowe na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych. Wśród tych zadań jest m.in. zagospodarowanie terenu toru saneczkowego w Lesie Cygańskim. W tym miejscu odtworzony zostanie kamienny tor, który nie będzie jednak pełnił swojej funkcji sportowej, a stanie się szlakiem turystycznym. Będą nim mogli chodzić mieszkańcy i turyści chcący zapoznać się z gatunkami roślin występującymi na tym terenie. Wykorzystany zostanie także budynek techniczny, który obecnie stoi opuszczony. W jego wnętrzu powstanie hotel dla nietoperzy, a na dachu projekt przewiduje strefę wypoczynkową z tarasem widokowym.

Zagospodarowania doczeka się też plac przy Szkole Podstawowej nr 25, przy ul. Pocztowej. Tu powstanie teren zwany klasą w krajobrazie z przeznaczeniem na ekologiczne zajęcia terenowe dla dzieci. Będzie to powierzchnia ogrodzona, ponieważ w okolicy pojawiają się dziki. Staną tu ławki i tablice informacyjne. Estetyka terenu będzie nawiązywała właśnie do dzików – na nawierzchni pojawią się kamienne wyspy w kształcie śladu dzika. Ślad zwierzęcia będzie też zamknięty w drewnianym ozdobnym sześcianie ustawionym na tym terenie. Wszystkie obiekty będą ogólnodostępne, a wybudowanie klasy w krajobrazie w tej lokalizacji ma szczególne znaczenie, bowiem w okolicy znajdują się szkoły, przedszkole i dom dziecka.

Kolejny rewitalizowane miejsce to Lasek Bathelta, czyli teren graniczący z lotniskiem w Aleksandrowicach. Tu pojawi się m.in. toaleta publiczna. W otulinie lasu, na łące, powstanie również klasa w krajobrazie z różnego rodzaju tablicami edukacyjnymi. Wykonany zostanie Ogród Beskidzki z grządkami roślin występujących na tym terenie i powstanie miejsce z elementami sensorycznymi, w którym dzieci za pomocą dotyku będą badały różnego rodzaju powierzchnie. Projekt przewiduje również budowę altany dla 30 osób i małego amfiteatru. Z klasy w krajobrazie do Lasku Bathelta poprowadzi bezpośrednia ścieżka i tam już edukujące się dzieci będą mogły zobaczyć konkretne gatunki roślin.

W ramach projektu, po przeciwnej stronie lotniska w Aleksandrowicach, przy ul. Pieczarkowej, stanie kolejna toaleta publiczna.
Nowa infrastruktura pojawi się na wzgórzu Trzy Lipki. Będą to pergola i miejsca tarasowe z widokiem na góry i panoramę miasta, dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na wzgórzu staną również duże hotele dla owadów, stacja meteorologiczna, Ogród Beskidzki i elementy sensoryczne.

Zmiany będą też w Wapienicy. W lesie komunalnym za małym stadionem do ćwiczeń powstaną – altana, ławki, tablice edukacyjne, a także obiekty, w których będą mogły schronić się płazy i gady. Tu też stanie drewniany sześcian z liściem drzewa, które w tym miejscu przeważa, czyli dębu. Bardzo podobne zagospodarowanie, również w lesie komunalnym w Wapienicy, czeka teren przy ul. Łowieckiej. Celem będzie pokazanie osuwisk, jakie występują w Bielsku-Białej. Procesy erozyjne będzie można oglądać przy potoku Wapieniczanka. W tej lokalizacji projekt przewiduje budowę altany przed wejściem do lasu i wytyczenie ścieżek edukacyjnych. Będą też miejsca sensoryczne z nawierzchniami występującymi na tym terenie. W tym miejscu zaplanowano sporych rozmiarów, bo około dwumetrową, małą architekturę z wikliny, w której będą mogły żyć płazy i gady, drewniany sześcian z liściem klonu i tablice informacyjne.

Pomysł zagospodarowania terenów miejskich dla edukacji ekologicznej pojawił się w Bielsku-Białej już w 2012 roku. Od tego czasu powstała dokumentacja projektowa dla kilkunastu lokalizacji. W ramach obecnego, i tak imponującego projektu – m.in. z powodu ograniczonych finansów – nie uda się wykonać wszystkich działań. Pozostałe miejsca, jak: lotnisko – ulica Smolna, osiedle Karpackie, Olszówka czy Park Lotników muszą poczekać na swoją kolej rewitalizacji.

Emilia Klejmont; Urząd Miejski w Bielsku-Białej