Równość? Nie w województwie śląskim. Kobiety reagują po przeprowadzeniu monitoringu 60 gmin

Mieszkanki województwa śląskiego z oddolnej grupy Każda Jest Ważna po roku od wysłania do władz regionalnych “Listu stu kobiet” w sprawie widoczności kobiet w debacie publicznej powiedziały: “sprawdzam!”. Przeprowadziły obywatelski monitoring równości wśród 60 gmin. Jego wyniki są na tyle niepokojące, że już nie tylko apelują do władz o zmiany w zakresie polityk równościowych, ale i same stworzyły specjalną bazę – narzędzie do współpracy na rzecz poprawy widoczności i wpływu kobiet. Zapraszają do niej kobiety działające w miastach i wsiach na terenie województwa śląskiego.

Z monitoringu grupy Każda Jest Ważna wynika, że tylko 5,7% gmin w województwie śląskim  posiada plany uwzględniające równość (nie tylko ze względu na płeć, ale też kwestie związane z dostępnością) w swoich dokumentach strategicznych. Raport zawiera konkretne dane z 53 gmin (7 gmin nie udzieliło odpowiedzi na wniosek), a także rekomendacje oraz komentarze eksperckie m.in. Agaty Gnat z Fundacji AJKUM (Anny i Józefa Kumorek), specjalizującej się w temacie mobbingu. Wyniki monitoringu stawiają pod znakiem zapytania realne szanse na współpracę samorządów z mieszkankami i mieszkańcami województwa. O wynikach można przeczytać więcej tutaj. 

Monitoring i raport opracowały Anna Dęboń i Sara Nowicka, które twierdzą, że choć dane wyraźnie pokazują skalę problemu, to wyzwań jest znacznie więcej niż widać na pierwszy rzut oka: „Problemem jest to, że wiele instytucji i podmiotów lokalnych sprawę bagatelizuje lub zajmuje się nią jedynie, gdy wzbudza emocje społeczne. Gdy interweniowałyśmy w sprawie wypowiedzi prezydenta Katowic Marcina Krupy dyskryminującej kobiety, media chętnie o tym pisały. Gdy poruszamy temat na co dzień i prowadzimy działania zrzeszające kobiety oraz prezentujące dane, nie jest on już taki atrakcyjny. Chcemy zmienić ten stan rzeczy” – mówi Anna Dęboń, aktywistka edukacyjna, animatorka.

Skąd wziął się pomysł na taki monitoring? Grupa Każda Jest Ważna złożona z przedstawicielek różnych branż (m.in. weterynaria, kultura, edukacja, związki zawodowe, nauka, sztuka, prawo), z różnych miast (m.in. Częstochowa, Katowice, Dąbrowa Górnicza, Bielsko-Biała, Żory) i w różnym wieku, działa jako oddolna, niezależna grupa od 2023 roku. Organizuje spotkania dla kobiet i sojuszników spraw kobiet, prowadzi interwencje, edukuje i reaguje. Zawiązała się w reakcji na brak kobiet-producentek w ramach wydarzenia otwierającego Europejskie Miasto Nauki w listopadzie 2023 roku. Głównymi wykonawcami byli sami mężczyźni, kobiety pominięto. Wtedy, w liście otwartym zawierającym listę ponad 180 kobiet z województwa śląskiego, sygnatariuszki wysłały do władz województwa zaproszenie do włączania kobiet do debaty publicznej. Sądząc po wynikach raportu sytuacja dalej nie jest dobra. 

Dlatego, jak tłumaczy Anna Cieplak, pisarka: „powstał pomysł, aby robocza baza kobiet stała się bardziej funkcjonalnym i dostępnym narzędziem niż list zaadresowany do władz publicznych rok temu. Chcemy, żeby z nowej odsłony www.kazdajestwazna.pl mogli skorzystać wszyscy, którym zależy na widoczności kobiet i realnej współpracy z nimi. Baza nie jest tylko dla władz publicznych, ale mediów, instytucji, stowarzyszeń, korporacji i nas samych. Włączając nowe kobiety do współpracy, sami tworzymy zmianę”.

Jak z bazy korzystać opisuje Paulina Jasińska, lekarka weterynarii: „w bazie znajdują się nie tylko informacje na temat kobiet, ale i bezpośredni kontakt do nich. Jeśli np. media szukają komentatorki danego problemu albo samorząd ekspertki do przeprowadzenia działań, to mają przez bazę możliwość dotarcia do nowej osoby”. Dr Sylwia Góra, reportażystka, pisarka, dziennikarka z Częstochowy dodaje, że „ułatwieniem są nie tylko kategorie, ale i miasta. To ważne, aby każdej sytuacji w regionie nie komentowały wciąż te same osoby. Chodzi o różnorodność i reprezentację”.

Problem z równym dostępem do debaty publicznej kobiet to nie tylko wynik braku działań władz publicznych w województwie śląskim, ale szersze zjawisko. Zajmuje się nim od lat w różnych organizacjach m.in. Stowarzyszeniu Śląski Szlak Kobiet, dr Małgorzata Tkacz-Janik: „po serii warsztatów, spotkań i interwencji w Każda Jest Ważna mamy świadomość, że wiele kobiet mierzy się z poczuciem braku sprawczości. Dlatego potrzeba ich aktywizacji powinna być częścią polityk regionalnych i gminnych. Baza może wzmacniać widoczność mieszkanek oddolnie, potrzebujemy jednak spójnych strategii publicznych, które zapewnią ciągłość”. Dlatego, jak apeluje Magdalena Madzia (działaczka związkowa i społeczna) z Bielska-Białej: “Jeśli w twoim otoczeniu jest kobieta, która powinna dołączyć do bazy, to daj jej znać. Wystarczy, że uzupełni formularz. Warto jej przypomnieć, że działając w swojej lokalności, robi świetną robotę, bez względu na wykształcenie. Liczy się to, czym może podzielić się szerzej – doświadczeniem”.

Bieżący monitoring równości oraz kolejne działania grupy Każda Jest Ważna będą dostępne na stronie, gdzie znajduje się również baza kobiet. W każdej chwili można się do niej dopisać! Profile będą systematycznie dodawane na stronę.

Każda jest ważna