Bezpieczne i Sprawiedliwe: Nowa Droga dla Globalnego Systemu Żywnościowego. Nowy raport Green REV Institute

Green REV Institute publikuje polską wersję raportu „Bezpieczne & Sprawiedliwe: Wegańskie podejście do ekonomii obwarzanka w systemie żywnościowym w ramach Traktatu Plant Based Treaty”. 

Raport, który miał swoją premierę podczas COP28, odpowiada na wyzwania niedziałającego systemu żywnościowego i proponuje konkretne reformy oparte na koncepcji ekonomii obwarzanka autorstwa Kate Raworth. To kompleksowe opracowanie wyznacza kierunek dla globalnej transformacji systemu żywnościowego na bardziej zrównoważony, oparty na roślinach.

Wprowadzenie do raportu opracowali dr. Sylwia Spurek, była Posłanka do Parlamentu Europejskiego 2019-2024, była Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich, Fundatorka Green REV Institute, oraz prof. Piotr Skubała, członek Rady Eksperckiej Green REV Institute, Profesor nauk biologicznych na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego, ekolog i akarolog.

Dr Sylwia Spurek: „Często słyszę, że to, co jest na naszych talerzach, to prywatna sprawa. Ale czy za sprawę prywatną możemy uznawać zdrowie, ochronę środowiska naturalnego i politykę klimatyczną? Czy można stwierdzić, że sprawą prywatną są wydatki publiczne? Czy sprawą prywatną jest przestrzeganie praw zwierząt? Raport „Bezpieczne i Sprawiedliwe” kompleksowo wyznacza kierunek reform, które musimy przeprowadzić w światowym systemie żywnościowym i dobitnie udowadnia, że Wasze talerze nie są Waszą prywatną sprawą. Obecny sektor żywnościowy bowiem to przede wszystkim sektor hodowlany, który zanieczyszcza środowisko, niszczy różnorodność biologiczną, powoduje zmiany klimatyczne i wylesianie, zwiększa odporność na antybiotyki, powoduje ubóstwo żywnościowe i zamienia życie ludzi mieszkających w pobliżu ferm zwierząt w piekło. A dodatkowo zabija miliardy czujących istot, czego jako weganka nie mogę pominąć. Często powtarzam, że nie ma obecnie większego problemu niż hodowla zwierząt. Koszty klimatyczne, środowiskowe, zdrowotne i ekonomiczne funkcjonowania tego sektora są ogromne. I wszyscy je płacimy. Politycy, podejmując decyzje, których większość ludzi nie kwestionowała, zrobili z planety jedną wielką stołówkę. A teraz obejmują sektor hodowlany parasolem ochronnym, bronią go przed krytyką i najmniejszymi próbami reform. Mówią o konieczności kultywowania tradycji, zasłaniają się enigmatycznym „bezpieczeństwem żywnościowym”. Nawet ci zaangażowani w walkę ze zmianami klimatu, nawet zieloni skupiają się przede wszystkim na paliwach kopalnych i energetyce, ignorując fakt, że sektor żywnościowy, czyli tak naprawdę sektor hodowlany, emituje do atmosfery chociażby więcej bardzo szkodliwego metanu.”

Prof. Piotr Skubała: „Pod koniec 2017 roku na łamach prestiżowego czasopisma „Bioscience” ukazał się apel naukowców do ludzkości pt. „World Scientists’ Warning to Humanity: A Second Notice”. Ostrzeżenie zostało sygnowane przez ponad 15 tysięcy przedstawicieli świata nauki ze 184 krajów. Przesłanie apelu było mocne i wyraziste: nasz wpływ na biosferę jest destrukcyjny i zagraża nie tylko przyrodzie, ale również ludziom. Sygnatariusze proponują kilkanaście kroków, których podjęcie jest niezbędne, aby ludzkość osiągnęła poziom równowagi. Jeden z nich, bardzo istotny, dotyczy naszej diety. Autorzy apelu uważają, że promowanie diety roślinnej i przeciwdziałanie marnotrawieniu żywności poprzez lepszą edukację to kluczowe i niezbędne działania, których wdrożenie pozwala mieć nadzieję na powstrzymanie kryzysu klimatycznego i środowiskowego. W kolejnym ostrzeżeniu z 2019 roku, sygnowanym przez blisko 13 tysięcy badaczy, naukowcy z całego świata domagają się ogłoszenia stanu zagrożenia klimatycznego. W apelu pt. „World Scientists’ Warning of a Climate Emergency” jego autorzy wiele uwagi poświęcają konieczności zmiany systemu żywnościowego. Piszą m.in.: „Dieta oparta głównie na produktach pochodzenia roślinnego i jednoczesne ograniczenie globalnego spożycia produktów zwierzęcych (…) zwłaszcza pochodzących od przeżuwaczy (…) może poprawić zdrowie ludzi i znacząco obniżyć emisję gazów cieplarnianych (w tym metanu)”. Akcentują, że tym sposobem zwiększy się obszar gruntów pod uprawę bardzo potrzebnej żywności roślinnej dla ludzi (zamiast paszy dla zwierząt gospodarskich), a jednocześnie część terenów przeznaczonych pod pastwiska będzie można wykorzystać do wprowadzenia naturalnych rozwiązań klimatycznych. Zwracają też uwagę na takie rozwiązania, jak uprawa zminimalizowana (minimum tillage, o ograniczonej intensywności oddziaływania na glebę), dzięki której wzrasta zawartość węgla w glebie.”

Anna Spurek, Dyrektorka Green REV Institute: “Raport „Bezpieczne & Sprawiedliwe”to obowiązkowa lektura dla wszystkich polityków i polityczek, którzy boją się mówić o katastrofie na naszym talerzu.”

Raport został współtworzony przez szeroki zespół badawczy, w tym takich specjalistów jak Steven George, Joy van Breda, Elise van Breda oraz współautorów sekcji dotyczących działań miejskich i granic społecznych obwarzanka: Anita Krajnc, Nicola Harris, James O’Toole i Enric Noguera.