Górnicy z kopalń świata na dawnej fotografii

W podróż szlakiem kopalń zaprasza międzynarodowa wystawa „Świat górników. Praca górników na dawnych fotografiach” prezentowana w Zamku Żupnym w Wieliczce od 26 kwietnia do 31 sierpnia 2024 r. Wystawa została zorganizowana przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka we współpracy z zagranicznymi muzeami.

31 wielkoformatowych fotografii prezentuje 30 kopalń w 18 krajach na trzech kontynentach: głównie w Europie, ale także Ameryce Północnej i  Australii. Pod każdą fotografią jest kod Qr, który prowadzi do rozszerzonych galerii zdjęć z tych kopalń. Ponadto wystawie towarzyszą dawne narzędzia górnicze, podobnych do nich można szukać na zdjęciach, a pochodzą one ze zbiorów Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. 

Najstarsza fotografia prezentowana na wystawie ma około 160 lat i pokazuje górników przed wejściem do sztolni kopalni kobaltu w Amot w Norwegii. Najmłodsze natomiast liczą ok. 70 lat. Wszystkie łączy wspólny mianownik: są dawne, czarnobiałe i pokazują górników w czasie pracy, przed jej rozpoczęciem, jeszcze w szatni, przed wejściem do sztolni, ale także w czasie przerwy śniadaniowej. Górnicy wykonują różnorodne prace, widać więc eksploatację surowców przy użyciu wiertarek, moment przed detonacją ładunków, zjazd ludzi windą w podziemia, transport urobku wózkami, które pchają ludzie lub ciągną konie czy urządzenia, obsługę wciągarek, grupę cieśli górniczych budujących drewniane zabezpieczenia czy mierniczych dokonujących pomiarów … 

Fotografie stwarzają możliwość zaglądnięcia do podziemi kopalń pozyskujących: sól, węgiel kamienny i brunatny, srebro, złoto, miedź, rudy żelaza, kobalt, rtęć i wapienie. Dają też możliwość porównań panujących w nich warunków pracy, stosowanych narzędzi i urządzeń, oświetlenia czy ubioru górników. Informacji o poszczególnych kopalniach, a także o muzeach z których fotografie pochodzą dostarczają krótkie opisy. 

Prezentowane kopalnie pochodzą z: Australii, Austrii, Belgii, Czech, Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Kanady, Norwegii, Polski, Serbii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, USA i Włoch.

Warto pamiętać, że górnictwo jest motorem postępu – dostarcza minerałów, dzięki którym mogą rozwijać się nowe technologie. Jedne kopalnie kończą swoją działalność, pozostają po nich dawne fotografie i muzea przechowujące pamięć o nich, ale powstają nowe bo ziemia kryje jeszcze wiele skarbów  umożliwiających realizację nowych wyzwań.  

Kurator wystawy: Jakub Strynowicz

Projekt plastyczny i aranżacja wystawy: Anita Mrugacz i Robert Sagan

Wystawę można zwiedzać w Zamku Żupnym w Wieliczce, w skrzydle północnym. Potem będzie prezentowana w innych ośrodkach górniczych na świecie. 

Zamek Żupny w Wieliczce jest dostępny: wtorek – niedziela: 9.00 – 17.00, od 1 maja wtorek – niedziela 9.00 – 20.00

Warto podkreślić, że skrzydło północne Zamku Żupnego (XV w.) – historyczna nazwa Dom Żupny – zostało niedawno udostępnione po kilkuletnim remoncie i po raz pierwszy w swej historii zostało przeznaczone na działalność wystawienniczą. W przyszłości w budynku zostanie zorganizowana wystawa stała „Solny klejnot w koronie”. 

Zamek Żupny przez 600 lat był siedzibą królewskiego przedsiębiorstwa solnego Żupy Krakowskie, obejmującego kopalnie soli w Wieliczce i Bochni. Obiekt znajduje się na Liście UNESCO od 2013 r.

Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka