Orędzie o stanie UE. Europa gotowa na nowe wyzwania gospodarcze

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, w orędziu o stanie UE, wiele miejsca poświęciła wsparciu firm europejskich, w tym MŚP, europejskiego przemysłu i ich konkurencyjności. Zdaniem pracodawców  niedobór pracowników i kwalifikacji, wysoka inflacja oraz nieprzyjazne otoczenie dla prowadzenia biznesu to największe wyzwania gospodarcze, przed którymi stoi obecnie UE.

Przewodnicząca KE podkreśliła, że tylko 300 dni pozostało do wyborów do Parlamentu Europejskiego i jest to czas, aby zakończyć rozpoczęte już prace legislacyjne, ale też przygotować grunt pod dalsze działania Unii Europejskiej.

Ursula von der Leyen omówiła swoje dotychczasowe osiągnięcia – ponad 90 proc. działań przewidzianych w wytycznych politycznych z 2019 r. zostało zrealizowanych. Podkreśliła wysiłki na rzecz tworzenia Unii geopolitycznej, której rola międzynarodowa znacząco rośnie – Unii wspierającej Ukrainę, przeciwstawiającej się agresji Rosji, odpowiadającej na asertywne Chiny i inwestującej w partnerstwa. 

Wśród osiągnięć swojego gabinetu wskazała również na politykę Zielonego Ładu, transformację cyfrową, inicjatywę NextGenerationEU, tworzenie podwalin pod Unię Zdrowotną, a także rozpoczęcie procesu uniezależniania się w sektorach krytycznych, tj. energia, surowce oraz czipy. Szefowa KE podziękowała również za pionierską pracę w zakresie równouprawnienia płci – przystąpienie UE do Konwencji stambulskiej, transparentność płac oraz udział kobiet w zarządach.

– To ostatnie orędzie o stanie UE w tej kadencji. I po raz pierwszy, tak wiele miejsca szefowa KE poświęciła wsparciu firm europejskich, w tym MŚP, europejskiego przemysłu i ich konkurencyjności. Niedawno w tym samym duchu wypowiadał się komisarz Breton, mówiąc o strategii przemysłowej, dzięki której zbudujemy przyszłość w Europie, z europejskimi pracownikami, z europejskimi firmami i z europejskimi produktami. Mam nadzieję, że to wytyczy kierunek działania dla kolejnej Komisji i kolejnego Parlamentu Europejskiego. Cieszę się, że tak wiele słów padło nt. równouprawnienia kobiet oraz znaczenia partnerów społecznych w unijnym procesie legislacyjnym. Liczymy na to, że w programie prac na 2024 r. Komisja uwzględni API Act, o który apelujemy od dawna, bo jest to niezbędny krok dla wsparcia europejskiego przemysłu farmaceutycznego i budowy bezpieczeństwa lekowego dla wszystkich Europejczyków – mówi Kinga Grafa, zastępczyni dyrektora generalnego ds. europejskich Konfederacji Lewiatan.

Podczas swojego wystąpienia przewodnicząca KE wskazała na wyzwania, z którymi borykają się obecnie przedsiębiorstwa europejskiego. 

– Cieszy nas, że przewodnicząca KE tak mocno podkreśliła znaczenie wyzwań, przed którymi stoją obecnie MŚP. Jednym z nich jest niedobór siły roboczej oraz niedopasowanie umiejętności pracowników do potrzeb pracodawców. Lewiatan od dłuższego czasu alarmuje, że problem ten może w przyszłości zaważyć na konkurencyjności naszych przedsiębiorstw i dlatego ważne jest wzmocnienie unijnych działań w tym zakresie, które powinny być realizowane przy bliskiej współpracy z partnerami społecznymi. Mamy nadzieję, że za obietnicą wzmocnienia dialogu społecznego w UE pójdą konkretne działania, które umożliwią nam wspólnie rozwiązać problemy europejskich przedsiębiorstw – mówi Luana Żak, ekspertka ds. UE Konfederacji Lewiatan.

Priorytety KE na kolejne miesiące

Europejski Zielony Ład

• Europejski Zielony Ład pozostanie podstawową strategią gospodarczą Unii Europejskiej. Przemysł pokazuje, że jest gotów wspierać zieloną transformację i udowadnia, że modernizacja oraz dekarbonizacja mogą iść w parze.
• Zielony Ład wchodzi w kolejną fazę i dlatego UE będzie wspierać europejski przemysł podczas tej transformacji.
• Musimy stworzyć właściwe podejście dla każdego ekosystemu przemysłowego i dlatego zostanie rozpoczęta seria dialogów nt. czystej transformacji z przedstawicielami przemysłu dla każdego sektora.
• Głównym celem dialogów będzie wsparcie każdego sektora w budowaniu modelu biznesowego, który wesprze dekarbonizację przemysłu.
• Zostanie stworzony Europejski pakiet na rzecz energii wiatrowej, który przyspieszy proces wydawania pozwoleń, udoskonali system aukcyjne i skupi się na rozwoju odpowiednich umiejętności, dostępie do finansów i zapewnieniu stabilnych łańcuchach dostaw.
• Przyszłość naszego przemysłu czystych technologii musi powstawać w Europie.

Konkurencyjność

• Konkurencja jest korzystna dla gospodarki, ale jest możliwa tylko wtedy, gdy jest sprawiedliwa i uczciwa. Zbyt wiele europejskich firm pada ofiarą nieuczciwych praktyk (np. chińskie subsydia).
• Przykład – rynek pojazdów elektrycznych, na którym konkurencja jest zakłócana przez ogromne dotacje ze strony chińskiego rządu. KE rozpocznie dochodzenie ws. subsydiów na pojazdy elektryczne z Chin. 
• Jednak są kwestie, w których musimy z Chinami współpracować.

Gospodarka

Europa stoi przed trzema poważnymi wyzwaniami gospodarczymi:

1. Niedobór pracowników i kwalifikacji

• 74 proc. MŚP wskazuje na problem związany z niedoborem siły roboczej. 2/3 europejskich przedsiębiorstw szuka specjalistów IT. Miliony matek nie ma zapewnionej właściwej opieki do dzieci. 8 mln młodych ludzi nie kształci się i nie pracuje zawodowo.
• Musimy poprawić dostęp do rynku pracy: dla ludzi młodych, dla kobiet. Potrzebujemy wykwalifikowanych imigrantów.
• Ważna rola partnerów społecznych i dialogu społecznego. Partnerzy społeczni kształtują UE i muszą znów odegrać ważną rolę w kształtowaniu przyszłości. We współpracy z Prezydencją belgijską zostanie zwołany nowy szczyt partnerów społecznych.

2. Wysoka inflacja

• Christine Lagarde i Europejski Bank Centralny ciężko pracują, aby utrzymać inflację pod kontrolą.
• Wiemy, że powrót do średnioterminowego celu EBC zajmie trochę czasu.
• Dobra wiadomość jest taka, że Europa zaczęła obniżać ceny energii.

3. Trudność w prowadzeniu działalności gospodarczej (nieprzyjazne otoczenie dla biznesu)

• Konieczne jest stworzenie warunków, które umożliwią łatwiejsze prowadzenie działalności gospodarczej – obecnie MŚP boryka się z biurokracją oraz przewlekłymi procedurami.
• KE powoła specjalnego pełnomocnika UE ds. MŚP, który będzie bezpośrednio raportował Przewodniczącej KE.
• KE zadeklarowała zmniejszenie wymogów raportowych dla firm o 25 proc. (na poziomie UE). To musi być wspólne przedsięwzięcie wszystkich instytucji. Czas, aby łatwiej się prowadziło działalność gospodarczą w UE.
• Konieczne jest zapewnienie dostępu do technologii – suwerenność UE.
• Platforma STEP – zwiększenie finansowania UE – dzięki STEP możemy zwiększyć, wykorzystać i ukierunkować fundusze UE w celu inwestowania we wszystko, od mikroelektroniki po obliczenia kwantowe i sztuczną inteligencję.
• Partnerstwa z innymi państwami. Klub surowców krytycznych oraz działanie ws. otwartego handlu.

Te trzy wyzwania pojawiły się w okresie, kiedy zależało nam, aby przemysł odgrywał kluczową rolę w transformacji. Teraz musimy patrzeć na konkurencyjność i dlatego Mario Draghi został poproszony o przygotowaniu raportu w sprawie przyszłości konkurencyjności Europy.

Cyfryzacja

• Technologia cyfrowa – więcej niż 20 proc. wydatków na transformację cyfrową. 
• Brak zaufania i naruszenia praw podstawowych – UE stała się pionierem globalnym w zakresie zapewnienia ochrony praw podstawowych w sferze cyfrowej. To samo powinno dotyczyć AI – nie lekceważmy zagrożeń.
• UE powinna przewodniczyć pracom globalnym w zakresie AI – 3 cele: zabezpieczenie, zarządzanie, ukierunkowanie innowacji w sposób odpowiedzialny. AI Act musi zostać jak najszybciej przyjęty. 
• Jednak konieczne jest działanie globalne i globalne standardy. Nowa inicjatywa: otwarcie naszych wysokowydajnych komputerów w sektorze AI dla start-upów. Dialog z tymi, którzy tworzą AI. Ten dialog już trwa w USA. W UE zobowiązanie, aby firmy stosowały AI Act jeszcze przed jego wejściem w życie.

PARTNERSTWA

• Team Europe – zjednoczony sposób działania. Jesteśmy zdruzgotani powodziami w Libii i Maroku. UE będzie zawsze gotowa udzielić pomocy. Destrukcyjne działanie Rosji w Afryce. Musimy wykazać podobną solidarność dla Afryki, jak wykazaliśmy wobec Ukrainy. Powstanie nowego podejścia strategicznego wobec Afryki.
• Obawa o działania Rosji w całym regionie. Próby do blokowego spojrzenia na świat. Chcemy być liderem ruchu dla sprawiedliwego, zrównoważonego ładu. Istotna tutaj jest inicjatywa Global Gateway.
• Migracja musi być zarządzana. Potrzeba jedności w UE – duch nowego Paktu o migracji i azylu. Znaleźliśmy nową równowagę: ochrona granic i ochrona ludzi; bezpieczeństwo i człowieczeństwo.
• Zmniejszenie migracji, dzięki współpracy z m. in. Bałkanami. 
• Podziękowanie dla Bułgarii i Rumunii – ich miejsce jest w strefie Schengen.
• Walka z przemytnikami ludzi. Potrzebujemy nowych przepisów i zwiększenia roli naszych agencji, Europolu, Frontexu. Czas położyć kres tej działalności.

UKRAINA I POLITYKA ROZSZERZENIA

• Będziemy stali u boku Ukrainy tak długo jak będzie to koniecznie. Są teraz tak samo mile widziani, jak w pierwszych tygodniach wojny. To była odpowiedź Europy na wyzwanie historii. Przedłużenie tymczasowej ochrony dla Ukraińców na terytorium UE.
• W tym roku przekazaliśmy 12 mld euro na funkcjonowanie państwa. Wspieramy również Ukrainę w zakresie dostarczenia amunicji.
• 50 mld euro, rozłożone na 4 lata, na inwestycje i reformy. 
• Przyszłość Ukrainy jest w UE. 
• Przyszłość Bałkanów Zachodnich jest w UE, tak samo przyszłość Mołdawii. 
• Praworządność i prawa podstawowe to fundamenty UE. Sprawozdanie nt. praworządności to priorytet KE. Dialog z państwami członkowskimi. Udostepnienie sprawozdań kandydatom do członkowska i wsparcie w wysiłkach reformatorskich.
• Wielkie rozszerzenie sprzed 20 lat – wielka ceremonia powitalna. Powinniśmy cieszyć się na kolejną europejska ceremonię powitalną i dalszy wzrost gospodarczy. Widzimy już ogromne postępy – np. Ukrainy od momentu otrzymania statusu kraju kandydującego. Musimy przygotować się do Kompletnej Unii. Nie jest to wybór pomiędzy pogłębioną integracją a rozszerzeniem. Kolejne rozszerzenie musi stymulować postęp.
• Drużyna Europy może liczyć 30 państw członkowskich.
• Jeśli będzie to potrzebne, to będzie trzeba zwołać Konwent i zmienić traktaty. Jednak nie powinniśmy czekać na zmiany traktatowe – już trzeba zacząć prace nad serią przed-akcesyjnych przeglądów polityki, w tym przyszłości unijnego budżetu.

 Konfederacja Lewiatan