Europejski Zielony Ład: Komisja proponuje przepisy dotyczące czystszego powietrza i czystszej wody

Komisja proponuje bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące zanieczyszczeń powietrza, wód powierzchniowych i gruntowych oraz oczyszczania ścieków komunalnych.

Czyste powietrze i czysta woda mają zasadnicze znaczenie dla zdrowia ludzi i ekosystemów. Jedynie z powodu zanieczyszczenia powietrza co roku umiera przedwcześnie prawie 300 tys. Europejczyków. Proponowane nowe przepisy przyczynią się do zmniejszenia liczby zgonów spowodowanych przekroczeniem – o ponad 75 proc. w ciągu dziesięciu lat – poziomów głównej substancji zanieczyszczającej PM_2,5 określonych w wytycznych WHO. W odniesieniu do powietrza i wody wszystkie nowe przepisy zapewniają wyraźny zwrot z inwestycji dzięki korzyściom w zakresie zdrowia, oszczędności energii, produkcji żywności, przemysłu i różnorodności biologicznej. Wyciągając wnioski z obecnych przepisów, Komisja proponuje zarówno zaostrzenie dozwolonych poziomów zanieczyszczeń, jak i poprawę wdrażania przepisów, co ma zapewnić w praktyce częstsze osiąganie celów w zakresie redukcji zanieczyszczeń. Przedstawione wnioski ustawodawcze stanowią kluczowy krok naprzód w dążeniu do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń w ramach Europejskiego Zielonego Ładu oraz zapewnienia do 2050 r. środowiska wolnego od szkodliwych zanieczyszczeń. Wnioski te są również odpowiedzią na konkretne postulaty Konferencji w sprawie przyszłości Europy.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, Frans Timmermans, podkreślił: Nasze zdrowie zależy od naszego środowiska. Niezdrowe środowisko ma bezpośrednie i kosztowne konsekwencje dla naszego zdrowia. Każdego roku setki tysięcy Europejczyków umiera przedwcześnie, a o wiele więcej cierpi na choroby serca i płuc lub nowotwory spowodowane zanieczyszczeniem. Im dłużej zwlekamy ze zmniejszeniem tego zanieczyszczenia, tym wyższe koszty ponosi społeczeństwo. Chcemy, aby do 2050 r. nasze środowisko było wolne od szkodliwych zanieczyszczeń. Oznacza to, że musimy zintensyfikować działania. Nasze propozycje, aby dalej ograniczyć zanieczyszczenia wody i powietrza są kluczowym elementem tej układanki.

Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa, Virginijus Sinkevičius, oświadczył: Jakość powietrza, którym oddychamy, i wody, z której korzystamy, ma zasadnicze znaczenie dla naszego życia i przyszłości naszych społeczeństw. Zanieczyszczone powietrze i woda szkodzą naszemu zdrowiu, gospodarce i środowisku, oddziałując negatywnie przede wszystkim na osoby szczególnie narażone na zagrożenia. Naszym obowiązkiem jest zatem oczyszczanie powietrza i wody dla obecnych i przyszłych pokoleń. Koszt zaniechania działań jest znacznie wyższy niż koszt zapobiegania. Dlatego też Komisja podejmuje obecnie działania w celu zapewnienia skoordynowanych działań w całej Unii, aby skuteczniej zwalczać zanieczyszczenia u źródła – na szczeblu lokalnym i w wymiarze transgranicznym.

Czystsze powietrze do 2030 r., cel zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń do 2050 r.

Dzięki proponowanym zmianom dyrektyw w sprawie jakości powietrza określone zostaną przejściowe unijne normy jakości powietrza do 2030 r., lepiej dostosowane do wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia, a jednocześnie UE wejdzie na ścieżkę prowadzącą do osiągnięcia zerowego poziomu zanieczyszczenia powietrza najpóźniej do 2050 r., w synergii z działaniami na rzecz neutralności klimatycznej. W tym celu proponujemy regularny przegląd norm jakości powietrza, tak aby dokonywać ich okresowej oceny zgodnie z najnowszymi dowodami naukowymi oraz rozwojem społecznym i technologicznym. Proponuje się zmniejszenie o ponad połowę rocznej wartości dopuszczalnej dla głównej substancji zanieczyszczającej – pyłu drobnego (PM_2.5).

Na podstawie wprowadzonych zmian osoby poszkodowane w wyniku zanieczyszczenia powietrza uzyskają prawo do odszkodowania, jeśli naruszone zostały unijne przepisy dotyczące jakości powietrza. Będą one również miały prawo do bycia reprezentowanymi przez organizacje pozarządowe w drodze powództw zbiorowych o odszkodowanie. Wniosek ten zapewni również większą jasność w zakresie dostępu do wymiaru sprawiedliwości, skutecznych kar i lepszego informowania opinii publicznej na temat jakości powietrza. Władze lokalne uzyskają wsparcie na podstawie nowego ustawodawstwa w postaci wzmocnienia przepisów dotyczących monitorowania i modelowania jakości powietrza oraz udoskonalonych planów ochrony powietrza.

Przedstawione wnioski legislacyjne pozostawiają władzom krajowym i lokalnym określenie konkretnych środków, jakie władze te podejmą w celu spełnienia norm. Jednocześnie znaczący wkład wniosą istniejące i nowe dziedziny polityki UE dotyczące środowiska, energii, transportu, rolnictwa, badań naukowych i innowacji oraz innych obszarów, jak opisano w zestawieniu informacji.

Komisja Europejska