Rusza Europejski Tydzień Szczepień 

W dniach 25-30 kwietnia br. obchodzimy kolejny Europejski Tydzień Szczepień (ang. European Immunization Week; EIW), którego organizatorem jest Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). W swoim przekazie promuje podstawowe przesłanie, że szczepienia ochronne są niezbędne do zapobiegania chorobom zakaźnym oraz tym samym do ochrony życia. Hasło przewodnie tegorocznego Tygodnia Szczepień to: „Długie Życie dla Wszystkich”.

Celem kampanii jest zwiększenie zasięgu szczepień ochronnych poprzez podnoszenie świadomości na temat znaczenia szczepień dla zdrowia wśród rodziców i opiekunów, pracowników służby zdrowia, decydentów politycznych oraz mediów.

Oddział europejski WHO koordynuje działania w ramach Europejskiego Tygodnia Szczepień (EIW) oraz zaprasza wszystkie państwa członkowskie w Europie do wzięcia udziału w ww. kampanii. Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF) i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) dołączają do grona partnerów WHO na rzecz promocji szczepień ochronnych. Na poziomie regionalnym inicjatywa jest wspierana przez patronkę Europy – Marię, księżną koronną Danii. EIW jest organizowany w połączeniu z innymi inicjatywami regionalnymi WHO oraz Światowym Tygodniem Szczepień.

W tym roku szczepienia ochronne zajmują szczególne miejsce w obradach podkomisji stałej ds. zdrowia publicznego, która podczas posiedzenia w dniu 26 kwietnia br. rozpatrzy informację nt. dostępu do szczepień ochronnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych w kontekście narastającego kryzysu humanitarnego na terenie Polski.

Porozumienie na Rzecz Dobrych Praktyk w Szczepieniach, podobnie jak w latach ubiegłych, dołącza do celebrowania tego wydarzenia, propagując wartość szczepień ochronnych oraz szerząc merytoryczną wiedzę na ich temat. W ramach obchodów Europejskiego Tygodnia Szczepień w Polsce w serwisie informacyjnym www.medexpress.pl oraz na profilach mediów społecznościowych Porozumienia (Twitter, Linkedin) prowadzona będzie kampania informacyjna dot. szczepień ochronnych, ich skuteczności oraz profilaktyki zdrowotnej.

Wartość szczepień wśród dzieci i młodzieży

DZIECI: zakażenia pneumokokowe są jedną z głównych przyczyn zachorowań i umieralności dzieci na świecie. Szeroko prowadzona profilaktyka szczepienna pozwala na znaczne ograniczenie zachorowań. Istotne jest zapewnienie optymalnej profilaktyki szczepiennej, odpowiadającej na lokalne potrzeby epidemiologiczne. Obecnie szczepienia w ramach PSO są realizowane szczepionką 10-walentną, eksperci apelują o pełniejsza ochronę, poprzez zastosowanie szczepionki 13-walentnej.

Obecnie dzieci, aby zrealizować obowiązek szczepień, w czasie jednej wizyty muszą poddać się nawet 4 iniekcjom. Od lat eksperci rekomendują szczepionki wysokoskojarzone, jako rozwiązanie upraszczające realizację PSO, skracające czas i zakres usługi oraz zwiększające akceptację dla realizacji szczepień wśród pacjentów, oferujące znacząco mniej iniekcji, bólu, działań niepożądanych oraz komfort dziecku, rodzicom oraz personelowi medycznemu.

MŁODZIEŻ: Polska jest jedynym krajem europejskim nieposiadającym narodowego programu szczepień przeciwko HPV. Narodowa Strategia Onkologiczna zakładała rozpoczęcie szczepień przeciwko HPV w 2021 dla dziewczynek, co mimo wielu zapewnień się nie stało. Na chwilę obecną została zrefundowana jedna szczepionka z częściową dopłatą pacjenta, nie ruszył jednak jeszcze narodowy program całkowicie bezpłatnych szczepień zapowiadany przez Ministerstwo Zdrowia.

Wartość szczepień wśród dorosłych

DOROŚLI: w Polsce praktycznie nie istnieje program szczepień ochronny osób dorosłych. Poziom wyszczepialności populacji dorosłych przeciw istotnym chorobom zakaźnym jest zatrważająco niski (dla większości chorób poniżej 1%).

W obecnej sytuacji epidemiologicznej i społecznej wyjątkowo istotne jest podejmowanie działań systemowych w celu obniżenia zachorowalności i obciążenia systemu opieki zdrowotnej m. im.:

• motywowanie lekarzy i innych pracowników ochrony zdrowia i egzekwowanie obowiązku rekomendacji szczepień pacjentom z grup ryzyka na rzecz podnoszenia wyszczepialności chorób górnych dróg oddechowych, którym można zapobiegać poprzez szczepienia (grypa, pneumokoki, krztusiec, COVID-19);
• wyznaczanie celów dot. podniesienia poziomów wyszczepialności w celu zmniejszenia zachorowalności na te choroby i odciążenia systemu opieki zdrowotnej dzięki redukcji liczby hospitalizacji;
• potrzeba rozszerzenia zakresu ochrony populacji dorosłych poprzez szczepienia interwencyjne osób z kontaktu uchodźców z Ukrainy oraz wprowadzenie rozwiązań systemowych i populacyjnych np. rozszerzenie zakresu ochrony w ramach PSO w 19 roku życia dzięki zamianie szczepionki Td (tężec, błonica) na szczepionkę Tdap-IPV (tężec, błonica, krztusiec, poliomyelitis).

Rozwiązania systemowe

Skrócenie ścieżki pacjenta do szczepień w aptekach poprzez rozszerzenie uprawnień farmaceutów o:

• możliwość wystawiania recept na szczepionki (w tym refundowane),
• możliwość realizacji również innych niż COVID-19 i grypa, szczepień osób dorosłych np. pneumokoki, HPV, krztusiec.

Kryzys humanitarny

Wyzwania, jakie są przed nami w związku z kryzysem humanitarnym – zmiana sytuacji i poziomu wyszczepienia na terenie Polski w związku z kryzysem uchodźczym:

• ryzyko ponownego pojawienia się wyeliminowanych poprzez szczepienia chorób zakaźnych dla osób dorosłych oraz dzieci związane z falą uchodźców o nieznanym statusie immunizacji, przy uwzględnieniu niskiego poziomu wyszczepialności w Ukrainie (odra, poliomyelitis, tężec, błonica krztusiec);
• omówienie realizacji oraz niezbędnych zmian w aktualnej wersji Programu Szczepień Ochronnych, zwłaszcza w kontekście dołączenia do programu dzieci, uchodźców z Ukrainy (czerwiec 2022). Konieczność indywidualnego podejścia do ww. dzieci (nieznany lub niepełny status immunizacji);
• skokowy wzrost zapotrzebowania na szczepionki oraz na świadczone usługi szczepienia – konieczność uproszczenia realizacji szczepień;
• organizacja i działania informacyjne nt. szczepień skierowane do uchodźców (skąd należy czerpać informację, kto powinien przyjąć szczepienie i jak go o tym poinformować oraz przekonać do szczepienia);
• większe obciążenie systemu spowodowane wzrostem liczby osób uprawnionych do realizacji świadczeń w tym szczepień ochronnych ryzyko braku dostępności szczepionek do realizacji bez planowanego systemu dostaw.

Więcej informacji znajduje się na stronie: www.szczepienia-ioz.pl.

Śledź informacje na kanałach social media:

Instytut Ochrony Zdrowia